Suudi Arabistan, Hamas’ın silahsızlandırılması şartı yerine gelmeyince Gazze’nin geleceğine ilişkin görüşmelerdeki rolünü en aza indirdi. Üst düzey bir İsrailli yetkiliye göre, Riyad’ın kararında İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in hakaret içeren sözleri de etkili oldu.
İsmi belirtilmeyen üst düzey bir İsrailli yetkili, Suudi Arabistan’ın Gazze’nin geleceğine ilişkin görüşmelerdeki rolünü azalttığını açıkladı. Yetkili, Riyad yönetiminin bu süreçte ilerlenmesi için Hamas’ın tamamen dağıtılmasını temel şart olarak koştuğunu belirtti.
Aynı yetkili, “İsrail, Hamas’ı siyasi olarak sahnede tutmaya yönelik farklı çabalar yürüten Türkiye, Katar ve Mısır’dan oluşan blokla karşı karşıya kaldı” diye konuştu.
Bakanın sözleri diplomatik krize yol açtı
Israel Hayom gazetesine konuşan yetkiliye göre, İsrail Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in “Bırakın Suudiler deveye binmeye devam etsin” şeklindeki ifadeleri, hem krallıkla geleceğe dönük diplomatik temaslara hem de ateşkes müzakerelerinde İsrail’in genel konumuna ciddi zarar verdi.
Bu sözlerin ardından Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisi ile Smotrich arasında sert bir görüşme yapıldı ve bakan kamuoyu önünde özür dilemek zorunda kaldı.
İsrailli yetkili, Riyad’ın tıpkı İsrail gibi Gazze’ye yönelik herhangi bir düzenlemenin Hamas’ın silahsızlandırılmasıyla başlamasını şart koştuğunu vurguladı ve şunları ekledi:
“Suudiler artık bu görüşmelere asgari düzeyde katılıyor. Tek neden Smotrich değil, ancak sözleri onları bu yöne itti.”
Yetkili, mevcut durumu, “İsrail şimdi, Gazze’de Hamas’ın rolünü çeşitli düzeylerde korumak isteyen ve silah bırakması için Hamas’a baskı yapmayı reddeden Türkiye, Katar ve Mısır’dan oluşan blokla muhatap” sözleriyle özetledi.
Diğer ülkeler de asker göndermeye yanaşmıyor
Israel Hayom, daha önceki haberlerinde hem Suudi Arabistan’ın hem de Birleşik Arap Emirlikleri’nin, Hamas askeri bir güç olarak varlığını sürdürdükçe Gazze’ye asker göndermeye karşı çıktığını bildirmişti.
Arap diplomatik kaynaklarına göre Mısır da bu aşamada bölgeye birlik konuşlandırmaya sıcak bakmıyor. Kahire yönetimi, uluslararası hukuka göre Gazze’nin egemeninin Filistin Yönetimi olduğunu ve bu nedenle yönetimi onun devralması gerektiğini savunuyor. Ancak gazete, “bu gerekçenin büyük ölçüde mazeret olarak görüldüğünü” yazdı.
Haberde, “Mısır da diğerleri gibi, özellikle gerçek bir silahsızlandırma girişimi olması halinde kendi birlikleri ile Hamas unsurları arasında çatışmanın kaçınılmaz olduğunu biliyor” ifadelerine yer verildi.
Silahsızlandırma görevini üstlenen yok
Bu öngörünün, Gazze’ye asker göndermeyi düşünen Endonezya, Azerbaycan, Ürdün ve Fas tarafından da paylaşıldığı belirtildi. Daha önce bölgeye polis gücü göndermesi gündeme gelen Katar’ın da aynı nedenle artık bu plana sıcak bakmadığı kaydedildi.
Israel Hayom, müzakerelere katılan bazı Arap ülkelerinin daha önce farklı bir formül üzerinde durduğunu aktardı:
“Müzakerelere katılan bazı Arap ülkeleri, İsrail ordusunun kontrolündeki bölgeler ile Hamas’ın denetimindeki alanlar arasındaki hat üzerinde, sivil yerleşimlere girmeden devriye gezecek hafif silahlı bir gözlem gücü tasavvur ediyordu.”
Gazeteye göre Hamas’ın da desteklediği bu yaklaşım artık geçerliliğini yitirdi. Haberde, “Bu durum fiiliyatta, şu an hiçbir uluslararası gücün Gazze’nin sorumluluğunu üstlenmeye ya da Hamas’ı silahsızlandırma görevini yerine getirmeye istekli olmadığı anlamına geliyor” denildi.
harici
