Türkçe’de bağnazlık kelimesiyle karşılanan taassup din, düşünce, siyaset, milliyet gibi birçok alanda koyu bir muhafazakârlığı, değişik anlayışları aşağılayıp yok etme eğilimini, farklılıklara karşı katı bir hoşgörüsüzlüğü ifade eden bir terimdir. İnat, bir şeyde ısrar etmek, akla ve mantığa aykırı olduğu halde fikrini değiştirmemek demektir.

Kur’an-ı Kerim’de mutaassıp kavimlerden birinin durumu şöyle beyan edilmiştir: “Kendilerini bağışlaman için ben onları ne zaman çağırdıysam, parmaklarını kulaklarına tıkadılar; elbiselerini başlarına bürüdüler, ayak dirediler, kibirlendikçe kibirlendiler. “(Nûh suresi, 7. Ayeti) Bu ayette bağnaz insanların güçlü önyargılarından dolayı hakkı kabul etmek şöyle dursun, dinlemekten bile kaçtıkları belirtilmektedir.

Akıl ve mantık insanın hareketlerine yön veren unsurlardır. Akıl bir dizi mantıksal kuralı takip eder ve akıllı bir insan insan, doğanın akışına uygun olan her şeye ulaşır. Ancak bunların aksine hareket edenler başarılı olamayacak, sahip olduğu her şeyi kaybedecektir. Bağnazlık ve inatçılık insanı yoldan çıkaran mantıksız etkenlerdir. İnsan mantıkla hareket etmediğinde tıpkı rüzgara dayanarak yetkisini ona emanet eden ve rüzgarda savrulan insana benzer.

Bağnaz bir insanın davranışlarına mantık hakim olamaz. Olaylara olduğu gibi değil, sevdiği gibi bakar. Onunla herhangi bir dilde konuşamazsınız. Yanlış yaklaşımlarında o kadar ısrar ederler ki hiçbir gerekçeyi dinlemezler.  Hz Ali (a.s), bunu şu güzel sözle ifade eder: İnatçı eşekten daha asi bir merkep yoktur.

Kur’an-ı Kerim’in çeşitli ayetlerinde bağnaz ve inatçı milletlerden şöyle bahseder:

1-Atalarının yolundan gitmek soru sormadan körü körüne taklit etmek: “Aynı şekilde senden önce de hiçbir topluluğa bir uyarıcı göndermedik ki, topluluğun zevku sefâya dalmış kesimi şöyle demiş olmasınlar: “Biz atalarımızı bir inanç üzerinde bulduk ve biz onların izlerinden gitmekteyiz.” (Zuhruf:23)

2-Irkçılığın sebeplerinden biride bağnazlıktır: “Kur’an’ı Arap olmayanlardan birine indirseydik de onu onlara okusaydı, yine iman etmezlerdi.” (Şuarâ:198-199)

ıqna