Bakü’de İbrahim Anlaşmaları’nın genişletilmesi gündemiyle toplanan Avrupa Hahamlar Konferansı’nın başında Rusya’nın eski başhahamı Goldschimdt yer alıyor. Moskova tarafından yabancı ülkelerden para alan kişiler listesine alınan Goldschimdt, Rusya ve İran karşıtlığıyla biliniyor.
ÖZLEM KONUR USTA
Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de yüzlerce hahamın bir araya geleceği Avrupa Hahamlar Konferansı Genel Kurulu’nu Almanya’nın Bavyera Eyaleti ile İsrail Devleti finanse ediyor. Konferansın odak noktası ise İbrahim Anlaşmaları… Avrupa Hahamlar Konferansı adına yapılan açıklamada da konferansın odak noktasının “İbrahim Anlaşmaları’nın rolü” olacağı ifade edildi. ABD, İsrail ve Avrupa’dan Bakü’ye gelen hahamlar, 2020 yılında bazı Arap devletleri ile İsrail arasında imzalanan anlaşmaların “derinleştirilip”, “genişletilmesi” için yol haritası belirleyecek.
BAKÜ’DE DİNLERARASI DİYALOG
Azerbaycan ve İsrail basınında yer alan haberlere göre konferansta Azerbaycan’ın da İbrahim Anlaşmaları’na katılımı konuşulacak. Bazı yayın organları, etkinlikte Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in de konuşma yapacağını yazdı. 3-6 Kasım’da yapılacak konferansın afişinde en üstte Bakü Uluslararası Çokkültürlülük Merkezi’nin logosu yer alıyor. 2014 yılında Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’yle açılan merkez, “dinlerarası diyalog” üzerine çalışmalar yürütüyor. Konferansın çağrı metninde Avrupa Hahamlar Konferansı Genel Kurulu’nun “çoğunluğu Müslüman olan ve Rusya, İran gibi ülkelerle sınırı bulunan Azerbaycan’da” düzenlenmesinin önemi vurgulanıyor. Kurumun doğrudan Azerbaycan’da demek yerine “Rusya ve İran’a sınır” ifadesini kullanması anlamlı. Buyurun inceleyelim.
RUSYA’NIN MERCEK ALTINA ALDIĞI HAHAM
“Avrupa Hahamlar Konferansı” adlı kurumu, Haham Pinchas Goldschmidt yönetiyor. Goldschimdt, 2023 yılına kadar Rusya Hahambaşı olarak Moskova’da yaşıyordu. Guardian’da yer alan bir habere göre Rusya, Goldschimdt’i yabancı devletlerden ya da kurumlardan para alan kişiler arasına dahil etti. Goldschimdt, yabancı ülkelerden aldığı paraların nereye harcandığının Rusya tarafından takip edilmesini istememiş olmalı ki, ülkeyi terk etti. Rusya Devlet Başkanı Putin’i “otoriter” olmakla suçlayan Goldschimdt, Batı basınına Ukrayna ile savaş sırasında sıkça “Yahudiler, çok geç olmadan Rusya’yı terk etmeli.” demeçleri verdi.
RUSYA VE İRAN HEDEF
ABD merkezli Jewish News Syndicate (JNS)’de 22 Nisan 2024’te yayınlanan analizinde Rusya’daki muhaliflerin hapiste olduğunu öne süren Goldschimdt, “Otoriterliğe karşı hoşgörü dünya çapında artıyor; bu da İran gibi rejimleri cesaretlendiriyor.” dedi. Yayın organı, bu yazıda Putin, Erdoğan ve Reisi’nin el ele fotoğrafını kullandı. Yazıda şu ifadeler dikkat çekici: “Hamas’ın çarpık özgürlük anlayışı uğruna verdiği mücadelede mali destekçilerinin çoğunun baskıcı otoriter rejimler olduğuna dikkat edin. Özgürlük ve demokrasi adına Ukrayna’yı destekleyenler, İsrail’i desteklemeli ve Hamas’ı kınamalıdır. Otoriterlikle kötülük aynı şeydir.”
İSRAİL İLE ÖĞRENCİ DEĞİŞİM PROGRAMLARI
Üzerinde durmamız gereken bir diğer konu da konferansın odaklandığı “İbrahim Anlaşmaları’nın derinleştirilmesi ve genişletilmesi”… ABD-İsrail, Trump yönetiminde İbrahim Anlaşmaları’nın daha fazla ülke tarafından imzalanmasını istiyor. ABD Büyükelçisi Tom Barrack daha önce bu isteği, “Sadece düşünün… Türkiye, İsrail, Körfez, Suriye, Lübnan, Irak, Ürdün, kuzeye çıkın Azerbaycan, Ermenistan… Bunlar birleştirdiğinizde dünyanın en güçlü bölgesi ortaya çıkar. Neden olmasın?” sözleriyle dile getirmişti. İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri ve Bahreyn arasında imzalanan anlaşmaya daha sonra Sudan ve Fas da katıldı. Genişletmekten kastedilen açık, derinleştirmenin anlamına gelince onu da Haham Aharon Ariel Lavi, 15 Eylül 2025’te Jerusalem Post’ta kaleme aldı. Anlaşmalar kapsamında sadece ticaret ve savunma alanında adımlar atılmasını yetersiz bulan Lavi, şunları yazdı: “Anlaşmalardan elde edilen ekonomik ve diplomatik kazanımlar şimdiye kadar toplumun dar bir kesimine fayda sağladı. Sıradan vatandaşlar için pek bir şey değişmedi. Anlaşmaları imzalayan ülkelerde, ortak okul müfredatı, öğrenci değişim programları, dini liderlerin koordineli mesajları ve anlaşmaların ruhunu yansıtan hiçbir değişiklik yok. Bu sessizlik, aşırılıkçı seslerin boşluğu doldurması için kapıyı ardına kadar açık bırakıyor. Gerçek barış, yalnızca zirve odalarında kurulmaz; kimliği şekillendiren ve güveni besleyen ilişkilere yatırım yaparak inşa edilir. Dinlerarası diplomasi, hahamları, imamları ve din adamlarını ulusal ve toplumsal sınırların ötesinde bir araya getirmeli. İsrail, Fas ve Birleşik Arap Emirlikleri okullarındaki ortak eğitim projeleri; sayfalardan çıkarıp gerçek hayattaki sohbetlere taşınmalıdır. Müzik, sanat, edebiyat ve medya, resmi anlaşmaların tek başına yapamayacağı şeyi başarabilir.”
Bakü’deki etkinliğin Bavyera Eğitim ve Kültür Bakanlıkları tarafından finanse edilmesi bu analizde daha da anlam kazanıyor.
Perinçek Aliyev’e mektup yazmıştı
Avrupa Hahamlar Konferansı’nın Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de yapılacağı haberleri üzerine Vatan Partisi Genel Başkanı Dr. Doğu Perinçek, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Haydaroğlu Aliyev’e mektup yazdı. Perinçek mektubunda, “Perinçek, “Sizin tecrübeli yönetiminizdeki Azerbaycanımızın ABD-İsrail cephesinde yer alması mümkün değildir. Bu konferansın kardeş Azerbaycanımızda yapılması, gelecekte hep bir leke olarak anılacaktır. Bu konferansın iptal edilmesini, ülkelerimizin bağımsızlığı, güvenliği, geleceği ve Yükselen Asya Uygarlığındaki öncü konumu bakımından yüksek takdirlerinize sunuyorum.” ifadelerini kullandı.
aydınlık
