ABD'nin Tahran Büyükelçiliğinin 4 Kasım 1979'da işgal edilmesinin 40. yıldönümünü kutlayan İran, Trump yönetiminin çekilip en ağır yaptırımları yürürlüğe koymasıyla kadük hale gelen nükleer anlaşma (JCPOA) ile ilgili taahhütlerini bir kez daha azalttı.

İran Atom Enerjisi Kurumu (İAEK) Başkanı Ali Ekber Salihi, ileri düzey IR-6 santrifüjlerden 30 adet daha çalıştırmaya başladıklarını duyurdu.

Düğmeye basma şovu

TV yayınında düğmeye basarak IR-6 dizisini çalıştıran Salihi, "Bugün 30 IR-6 santrifüjünün devreye girmesine tanıklık ediyoruz" dedi.

Böylece İran'ın artık 60 adet ileri düzey IR-6 santrifüjü çalıştırdığına dikkat çeken Salihi, IR-6'nın, JCPOA'nın izin verdiği ilk nesil IR-1'den 10 kat hızlı uranyum zenginleştirdiğini vurguladı.

İAEK Başkanı, bunun İran'ın kapasitesinin ve kararlılığının göstergesi olduğunu dile getirdi. 

Salihi, IR-1'den 50 kat hızlı uranyum zenginleştiren ve IR-9 adı verilen bir santrifüj prototipi üzerinde çalıştıklarını da duyurdu.

İki ay önce 450 gram olan günlük zenginleştirilmiş uranyum üretimi, 5 kiloya fırladı

Hal böyleyken, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum üretiminin günde 5 kiloya ulaştığı, İAEK Başkanı'nın paylaştığı bilgiler arasında yer aldı.

Bu rakam, Tahran'ın iki ay önce JCPOA ile ilgili taahhütlerinin bir kısmından çekildiğini açıkladığı dönemde yaptığı zenginleştirilmiş uranyum üretiminin 10 katından fazlası.

Şimdiki halde yüzde 4.5 oranında uranyum zenginleştiren İran, anlaşmanın yüzde 3.67 limitini ihlal eder durumda. Nükleer silah üretebilmek içinse yüzde 90 oranında uranyum zenginleştirmeye ihtiyaç var.

JCPOA, İran'ın uranyum zenginleştirme amacıyla sadece 5060 adet IR-1 kullanmasına izin veriyor.

Günün anlam ve önemi

Temmuz 2015 tarihli JCPOA'dan ABD'yi 8 Mayıs 2018'de resmen çıkaran Trump, 4 Kasım 2018'de 'tarihteki en ağırı' diye nitelediği yaptırımları İran'a dayattığını açıklamıştı.

Rusya, Çin, Britanya, Fransa ve Almanya anlaşmaya bağlılıklarını açıkladı, ancak AB ülkelerinin ABD'nin yaptırım rejimini aşacak bir çözümü devreye sokamamaları karşısında İran JCPOA ile ilgili taahhütlerinden aşamalı olarak çekilmeye koyuldu.