Taliban’ın Afganistan’da yönetime gelmesinin ardından 1 yıl geçti.

ABD’nin geçen yıl Afganistan’dan çekilme sürecini başlatmasıyla yeniden iktidara gelmeyi hedefleyen Taliban'ın güneydeki Kandahar ilinden saldırıya geçerek 15 Ağustos’ta Kabil’e girmesiyle dönemin Cumhurbaşkanı Eşref Gani ülkeden ayrıldı.

Bir anda yeniden dünya gündeminde yer alan Afganistan’da Taliban’ın yönetime gelmesiyle binlerce Afgan havalimanlarına akın ederek hayatları pahasına uçakların kanatlarına tutundu. Can kayıplarının, insani dramının yaşandığı havalimanında ABD Hava Kuvvetleri'ne ait tahliye uçağının kanatlarına tutunan 3 kişinin uçağın havalanmasının ardından metrelerce yükseklikten yere çakılarak hayatını kaybetmesi, Afgan kadınların çocuklarını tel örgüler üzerinden ABD askerlerine teslim etmesi Taliban yönetiminin iktidara geldiği dönemde ülkedeki kaos ve karışıklığın en acı örneği oldu.

Tahliyeler devam ederken 26 Ağustos'ta havalimanı yakınlarında gerçekleştirilen intihar saldırılarında 13'ü ABD askeri 100'den fazla kişinin hayatını kaybetmesi Taliban yönetiminin ulusal güvenlik ve uluslararası siyaset alanında sınavlar vereceğini gözler önüne serdi. Saldırıyı IŞİD üstlenirken, 4 gün sonra 30 Ağustos’ta son ABD kuvvetleri ve müttefikleri de ülkeden ayrıldı.

Bu süreçte Washington yönetimi, ABD bankalarındaki 7 milyar dolarlık Afgan rezervini dondururken, yönetimdeki Taliban’ın iktidara gelmesiyle ülkeye uluslararası yardımlar da durduruldu ya da önemli ölçüde azaltıldı.

Ekonomik sorunların da baş gösterdiği ülkede, Taliban yönetimi, iktidara gelişinin 1.yılını geride bırakırken bu süreçte insan hakları ihlallerinin yanı sıra, eğitim, ekonomi, sağlık gibi alanlarda sınav verdi, uluslararası eleştirilerin de hedefi oldu.

Kız çocuklarının eğitimlerine devam edememesi, kadınların çalışma hayatı uzun süre tartışıldı.

Taliban, uluslararası güvenliğe tehdit oluşturulmadığını açıklasa da batılı ülkeler yeni yönetimle ilişkilerin geliştirilmesi ve Taliban’ın tanınması için insan haklarının tesis edildiği ve tüm tarafların savunulduğu bir yönetim anlayışını temel şart koydu. Resmi olarak tanınmak isteyen Taliban, Türkiye’nin yanı sıra Norveç, Çin, Rusya, Özbekistan ve çok sayıda ülkeye heyetlerini gönderdi. Ancak, Taliban iktidarının 1 yılı geride kalsa da Taliban’ı henüz resmi olarak hiçbir ülke tanımadı.

Taliban yönetiminin uluslararası alanda en fazla tepki topladığı kız çocuklarının eğitimlerinin durdurulması ve kadınların iş hayatından uzaklaşmaları oldu. Çok sayıda kadın istifa etmeye zorlandı, işten çıkarıldı. Havalimanları gibi alanlarda çok az sayıda kadınlar çalışabiliyor.

Başta ABD olmak üzere, çeşitli ülkelerin ekonomik fonları durdurduğu ülkede başlayan ekonomik kriz ise devam ediyor. Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve ABD Merkez Bankası'nın fonlara erişimi kesmesiyle başlayan kriz bankacılık sektörünün çökmesine neden oldu.