Halilzad’ın Amerika’nın Afganistan temsilcisi olarak
görevinden çekilmesi, Washington’un Afganistan’la ilgili siyasetinin
yenilgisinin bir diğer sembolüdür. Halilzad, Kasım 2003'ten Haziran 2005'e
kadar Amerika’nın Afganistan özel temsilcisi ve Kabil Büyükelçisi olarak görev
yaptı. 2007'den beri Amerika’nın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi olarak görev
yapan Halilzad, Eylül 2018'de Amerika’nı dönem dışişleri bakanı Mike Pompeo
tarafından Afganistan Özel Elçisi olarak yeniden atandı.
Halilzad, uzun yıllar Afganistan'da Taliban ile Amerika
görüşmelerini yöneten ve grupla yapılan uzlaşma görüşmelerinde önemli
şahsiyetlerden biriydi. Biden başkanlığındaki kabinede dışişleri bakanı olan
Anthony Blinken de Halilzad’ı yine aynı görevde tuttu. Fakat Halilzad, Taliban
geçici hükümeti ve Amerika heyeti arasındaki görüşmelerde yoktu ve onun Biden
hükümetinin siyasetlerini Afganistan’da yürütmedeki rolü, istifasıyla
sonuçlanacak kadar silik ve önemsizleşti.
Amerika, George Bush başkanlığında 11 Eylül 2001 saldırıları
ardından küresel terörizm ile sözde mücadele ve el-Kaide ile işbirliği yapmakla
suçladığı Taliban hükümetini devirmek bahanesi ile Afganistan’a saldırdı ve bu
ülkeyi işgal etti.
İşgalin en yoğun günlerinde Afganistan’da Amerika ve NATO
güçlerinin sayısı 140 bine ulaştı. Buna ramen Amerika ve NATO güçleri
Afgansitan’ı 20 yıllık işgalleri güvensizlik, yoksulluk, uyuşturucu üretimi ve
kaçakçılığı ve terörizmin yayılmasından başka bir sonucu olmadı. 2001
sonbaharında başlayıp 31 Ağustos 2021'de sona eren Afganistan'daki Amerika
savaşının maliyetinin 2 trilyon dolardan fazla olduğu tahmin edilirken
Afganistan işgalleri boyunca, en az 2400 Amerikan askeri de öldü.
Amerika’nın Afganistan'daki savaşta girdiği çıkmaz ve ülkeyi
işgalin sürmesinin yüksek maliyeti göz önüne alındığında, eski başkan Taliban
ile müzakerelere başladı. Halilzad bu konuda önemli bir rol oynadı ve son
olarak iki taraf Şubat 2020'de Katar'ın başkenti Doha'da bir anlaşma imzaladı.
Anlaşmaya göre Washington, merkezi hükümet ile Taliban arasındaki görüşmeler
yoluyla ülkedeki barış sürecine yardımcı olmak için birliklerini Afganistan'dan
kademeli olarak çekmeyi kabul etti. Fakat yine de Amerika’nın bu hareketi,
Taliban'ın Afganistan'ın kontrolünü ele geçirmesi için yeşil ışık anlamındaydı.
Siyasi meseleler uzmanı Hüseyin Ekberi’ye göre Amerika’nın
Afganistan hükümetini bir kenarda tutmak ve Taliban ile direkt müzakere etmesi
aslında Afganistan halkının seçtiği hükümetin rolünü gözardı etmek
anlamındadır.
Bir sonraki adımda Amerika sonu olmayan savaşları
sonlandırmak bahanesi ile işgal askerlerini Afganistan’dan çekme kararı
uygulamada onların utanç verici şekilde ve rezaletle Afganistan’dan kaçışı,
Amerika’nın Vietnam’dan çekilmesinden çok daha kötü bir şekilde yaşandı.
Bir başka konu da savaşın sonucunun ve Afganistan'ın
sonuçsuz işgalinin, bu bahaneyle 2001'de Afganistan'ı işgal eden Amerika’nın
terörle mücadele yaklaşımının sorgulanmasına yol açmasıdır. Joe Biden,
Afganistan'ın 20 yıllık işgalinin amacının terörle mücadele olduğunu iddia etse
de, bugün Afganistan'daki terör sorunu, IŞİD'in terörist faaliyetleri göz önüne
alındığında çok daha ciddi. Şimdi en üst düzey Amerikalı savunma ve askeri
yetkilileri bile Biden'ın kararını sorguluyor. Nitekim Afganistan'daki
başarısızlığı kabul eden Amerika Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Millie,
Afganistan'daki askeri görevlerini "stratejik bir başarısızlık"
şeklinde değerlendirdi. Halilzad'ın istifası da, Amerika’nın Afganistan'daki
stratejisinin başarısızlığının bir başka işareti olarak değerlendiriliyor.
ParsToday