Radio France Internationale'ye (RFI) göre teklif, Gabon
askeri hükümeti tarafından, ülkeyi sivil yönetime döndürmek amacıyla toplanan,
başkent Libreville'de devam eden ulusal diyalog sırasında bir raporda sunuldu.
Kararın, 2 Nisan'da başlatılan ve salı günü tamamlanması
beklenen Kapsayıcı Ulusal Diyalog (DNI) katılımcılarının genel kurul
toplantısında kabul edileceği bildiriliyor.
Fransa'nın ülkenin Libreville kentinin kuzeyindeki üssünde
Gabonlu birlikleri eğitmekle görevli yaklaşık 400 askeri bulunuyor. Eylül
ayında Paris, uzun süredir cumhurbaşkanlığı görevi yürüten Ali Bongo'yu düşüren
askeri darbeye tepki olarak ülkeyle askeri işbirliğini geçici olarak askıya
aldı. Ancak operasyonların durdurulmasından sadece bir hafta sonra, Fransa
Silahlı Kuvvetleri Bakanlığı operasyonlara "yavaş yavaş" devam
edileceğini duyurdu.
Fransa Silahlı Kuvvetleri Bakanı Sebastien Lecornu,
Libreville'deki siyasi durumun, Paris'in "gayri meşru" askeri hükümet
olarak gördüğü yönetimle işbirliği yapmayacağını defalarca ilan ettiği
Nijer'deki siyasi durumla kıyaslanamaz olduğunu iddia ederek operasyona devam
kararını savundu.
Gabon'un Fransa'nın askeri operasyonlarına son verilmesi
çağrısı, diğer eski Fransız kolonisi Afrika ülkelerinin son yıllarda yaptığı
bir benzer hamlelerin sonuncusu oldu. Burkina Faso, Mali ve Nijer'deki askeri
liderlerin tümü, on yıl süren "terörle mücadele" misyonunda Sahel
bölgesindeki cihatçı gruplarla mücadelede başarısız oldukları iddiasıyla
Paris'le savunma bağlarını kesti.
Bongo'nun 14 yıllık iktidarından sonra üçüncü dönem görev
yapmasını engellemek için Ağustos darbesine liderlik eden General Brice Oligui
Nguema, geçen ay DNI kararlarına saygı duyacağını belirtmişti. Nguema Ağustos
2025'te iktidarı geri vereceğine dair taahhütte bulundu.
Muhalefet partileri ve dini liderlerin de aralarında
bulunduğu binlerce kişinin katıldığı bir ay süren ulusal diyalogda, siyasi
kurumlardan oluşan alt komite, maden zengini Gabon'un yeni bir anayasa kabul
etmesini önerdi.
Fransa'nın Afrika'da sonu mu geliyor?
Geçtiğimiz ay da Batı karşıtı askeri cuntaların yönetimde
olduğu Burkina Faso, Mali ve Nijer ülkeleri, iki hafta önce açıklama yaparak,
Sahel Devletleri İttifakı'nın (AES) resmen başladığını duyurmuştu.
Darbelerin başlamasının ardından bu üç ülkenin Fransa'yla
ilişkileri sürekli düşüşe geçti. Mali ve Burkina Faso'daki darbelerin ardından,
Fransa bu ülkelerdeki askerlerinin tamamını geri çekmek zorunda kalmıştı.
Fransa'nın, Aralık 2023'te Nijer'deki son askerlerini de çekmesinin ardından bu
ülkelerdeki tüm askeri varlığı sonlanmış oldu.
Üç ülkenin imzaladığı ittifak sözleşmesinin, Fransa'nın
bölgedeki tarihsel nüfuzunun tamamen ortadan kaldırmasına ön ayak olacağı
değerlendiriliyordu. Bölgede bir zamanların sömürgeci gücü, sonrasında işgalci
kuvveti olan Fransa, Sahel bölgesi ve Gine Körfezi boyunca sahip olduğu askeri
ve ekonomik etkisini tamamen yitirme aşamasında./sol