Allah, insan ömrü için iki tür
vakit tayin etmiştir. Birincisi tüm koşulların olağan bir şekilde devam
etmesiyle son bulacak (bir gaz lambasının olağan şekilde sönmesi) olan kesin
ecel (ecel-i müsemma) ve diğeri de davranışlarımıza bağlı olarak değişen kesin
olmayan ecel; bir gaz lambasının, yakıtı olmasına rağmen bir esinti tarafından
sönmesindeki gibi.
İmam Muhammed Bakır (a.s) ayette
geçen “kesin ve kesin olmayan ecel” hakkında şöyle buyurmuştur: “Bu iki türlü
eceldir. Biri kesindir (mehtum), diğeriyse şartlara bağlanmıştır (mevkuf).” 1
İbn Abbas’tan nakledildiğine göre;
Allah insan için iki türlü ecel belirlemiştir. Birincisi doğumundan ölümüne
kadar, diğeri de ölümünden kıyamete kadar olan eceldir. İnsan bazen amelleriyle
bunlardan birini eksiltip diğerine ekleyebilir. Ama ecelin sonu hiçkimse için
değiştirilebilir değildir. “Bir canlıya ömür verilmesi de, onun ömründen
azaltılması da mutlaka bir kitaptadır.” 2
--------------------------------------------
1 Usul’u Kâfi, c.1,
s.147
2 Fatır, 11