Açlık ve yoksulluk sınırı kısa sürede asgari ücretin altında kalırken, yaşam maliyeti her geçen gün artmaya devam ediyor. Haziran ayının son günlerinde net 11 bin 402 liraya yükseltilmesi kararlaştırılan asgari ücret, aradan geçen süre içinde eridi.

Asgari ücret belirleme dönemlerinde sıkça eleştirilen Türk-İş'in bile yaptığı araştırmaya göre; açlık sınırı asgari ücreti aşarken, yoksulluk sınırı ise asgari ücretin 4 katını aştı.

Türk-İş tarafından yapılan açlık ve yoksulluk sınırı araştırmasına göre; kasım ayında açlık sınırı 14 bin 25 lirayı, yoksulluk sınırı 45 bin 686 lirayı geçti. Bekâr bir çalışanın "yaşama maliyeti" ise aylık 18 bin 239 liraya yükseldi.

Dört kişilik bir ailenin yalnızca gıda için yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış bir önceki aya göre yüzde 2,49 oranında artış gösterdi. Yıllık gıda enflasyonu ise yüzde 80,12 oldu.

Türk-İş hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Kasım 2023 itibariyle gözlemlenen değişim harcama gruplarına göre şu şekilde oldu:

Süt, yoğurt, peynir grubunda;

Süt fiyatları geçen aya göre yüzde 8,5 artarak marketlerde ortalama litresi 34,5 liradan satılıyor. Peynir ve yoğurt fiyatları ise geçen ayki seviyesini korudu.

Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta;

Et fiyatlarında geçen aya göre ciddi bir değişiklik görünmüyor; marketlerin pek çoğunda dana kıyma ortalama 331 liradan, dana kuşbaşı ise ortalama 356 liradan reyonlardaki yerini aldı.

Tavuk fiyatları kasım ayında kg fiyatı ortalama 69 lirayla marketlerde yer alırken, yumurtanın tanesi ortalama 3,77 liradan satılarak geçen aya göre bir miktar düştü.

Geçen ayda olduğu gibi bu ay da hamsi tezgahlarda kg fiyatı 100 liradan satılmaya devam ediyor. Kış mevsimine girdiğimiz bugünlerde balık çeşitliliğinin artması sebebiyle tezgahlarda en çok talep gören deniz balıkları bu ay ortalama 172 liradan satıldı.

Kuru baklagillerin tamamında artış yaşandı. Bu grupta en yüksek artış nohutta görüldü. Nohut geçen aya göre ortalama yüzde 21 artış gösterdi. Kasım ayında nohut fiyatları marketlerde ortalama kg fiyatı 85 liradan yerini aldı.

Ekmek ve tahıllar grubunda;

Ankara’da 200 gramlık ekmek fiyatı 7 liradan satılmaya devam ediyor. 4 kişilik ailenin aylık sadece ekmek masrafı 735 lira.

Tahıllar grubunda geçen aya göre az da olsa bir artış yaşanıyor. Kasım ayı içinde pirinç fiyatları ortalama kg fiyatı marketlerde 71 liradan satılıyor; bulgur, un ve irmik fiyatları ise geçen aya göre sınırlı seviyede arttı.

Taze sebze-meyve grubunda;

Bu ay sebze fiyatlarında karnabahar ve köy biberinde yüksek fiyat düşüşü gözlemlendi. Geçen ay köy biberi pazar tezgahlarında ortalama 35 TL’den satılırken bu ay ortalama 20 TL’den satıldı. Karnabaharda geçen ay kg fiyatı ortalama 37,5 liradan satılırken bu ay ortalama 20 liradan satıldı.

Ispanak, semizotu, yeşil soğan, kabak, patlıcan, salatalık ve kara lahana fiyatları tezgahlarda geçen ayki fiyatlarını korudu.

Meyve tezgahlarında üzüm ve hurma ortalama kg fiyatı 50 lira olarak dikkatleri üzerine çekerken, sezonundan kaynaklı portakal ortalama 35 TL fiyatla tezgahlarda yerini aldı. Geçen ayda olduğu gibi bu ay da en düşük fiyatlı meyve mandalina oldu. Mandalina kg fiyatı 12,5 liradan satılıyor.

Ortalama sebze (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 24,40 lira, ortalama meyve kg fiyatı 36,41 lira oldu. Hesaplamada -bu ay- 25’i sebze ve 8’i meyve olmak üzere toplam 33 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 25,64 lira olarak tespit edildi (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri bu hesaplamada “Ortalama Meyve-Sebze Fiyatı”na dâhil edilmektedir).

Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta;

Avrupa’daki kuraklık ve buna bağlı olarak İspanya ve İtalya’daki zeytin ve zeytinyağı üretiminin düşmesi dünya üretimine de yansıdı. Ülkemizdeki zeytinyağı fiyatlarındaki artışın önemli faktörlerinden birisi de dış talebin artması. Avrupa’da yaşanan kuraklık nedeniyle zeytinyağı üretiminin düşmesi sonucu bu ülkelerin Türkiye’deki zeytinyağına olan talepleri arttı. Üreticinin artan maliyetleri ve dışarıdan gelen talep nedeniyle zeytinyağı fiyatları diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de artmaya devam ediyor.

Zeytinyağı fiyatlarındaki artış bu ay da devam ediyor. Zeytinyağı fiyatları marketlerde ortalama litresi 300 liradan satılıyor. Ayçiçek yağında ise fiyatlar geçen aya göre aynı kaldı. Tereyağı fiyatları ise bu ay yüzde 6 arttı.

Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden;

Zeytinyağı fiyatlarının artmasına sebep olan etkenler, zeytin fiyatlarının da artmasına sebep oldu. Siyah zeytinin kilosu ortalama 223 liradan, yeşil zeytinin kilosu da ortalama 168 liradan satılıyor.

Bu grupta yer alan şeker, reçel, çay, ıhlamur ve bal fiyatları geçen ayki seviyelerini korurken, pekmez de ise kısmi düşüş gerçekleşti.