ABD destekli “Yeni Gazze” planı, İsrail kontrolündeki bölgede yeniden inşa süreci başlatmayı öngörüyor. Arap ve Avrupa ülkeleri, bu planın Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesine yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
- WASHİNGTON VE TEL AVİV’İN ORTAK PLANI: “YENİ GAZZE”
- SARI HAT: FİİLİ SINIR MI, KALICI AYRIM MI?
- ARAP ÜLKELERİ: “BU, İSRAİL İÇİN İNŞA ETMEK OLUR”
- RAFAH SENARYOSU: MISIR ENDİŞELİ
- KUSHNER: “FİLİSTİNLİLERE ALTERNATİF YAŞAM ALANI SUNULABİLİR”
- UZMANLAR: “HAMAS KARŞITI EKONOMİK MODEL YANILGISI TEKRARLANIYOR”
- BATI’DAN DA ŞÜPHEYLE BAKILIYOR
- “YENİ GAZZE” Mİ, YENİ AYRIM HATTI MI?
Gazze’de on binlerce sivilin hayatını kaybettiği bombardımanların ardından ABD ve İsrail’in gündeme getirdiği “Yeni Gazze” planı, bölgede yeni bir gerilimin fitilini ateşledi. İsrail kontrolündeki bölgede inşa edilmesi planlanan “Yeni Gazze”, Arap ülkeleri tarafından Filistin topraklarının fiilen ikiye bölünmesine zemin hazırlayacak bir proje olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, yüz bini aşkın sivilin hayatını kaybettiği saldırıların hemen ardından gündeme getirilen bu planın, “insani yardım” değil “siyasi mühendislik” amacı taşıdığını savunuyor.
WASHİNGTON VE TEL AVİV’İN ORTAK PLANI: “YENİ GAZZE”
ABD ve İsrail’in, Gazze’nin İsrail kontrolündeki yarısında “Yeni Gazze” adıyla yeniden inşa planı üzerinde çalıştığı bildirildi. Financial Times’ın haberine göre, proje ABD’nin arabuluculuğunda varılan ateşkesin ardından gündeme geldi. İsrail’in iki yıldır süren Hamas operasyonu sonrası büyük ölçüde yıkılan Gazze’nin yeniden inşası, hem Batı hem de Arap ülkeleri açısından öncelikli konu haline geldi.
Ancak plan, bölge ülkelerinde büyük bir rahatsızlık yarattı. Arap diplomatlar, İsrail’in kontrolündeki bölgede inşaat başlatmanın, “Gazze’nin uzun vadede ikiye bölünmesini meşrulaştıracağı” görüşünde.
SARI HAT: FİİLİ SINIR MI, KALICI AYRIM MI?
Ateşkes sonrası Gazze, “Sarı Hat” olarak bilinen hatta fiilen ikiye ayrılmış durumda. Hattın bir tarafı İsrail ordusunun kontrolünde, diğer tarafında ise Hamas hâlâ etkisini sürdürüyor. Trump yönetimi döneminde hazırlanan 20 maddelik ateşkes planına göre İsrail’in kademeli olarak bölgeden çekilmesi öngörülse de, planın uygulanmasına dair net bir takvim bulunmuyor.
Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi, “Gazze bir bütündür ve Filistin topraklarının ayrılmaz bir parçasıdır” diyerek, planın bölünmeyi kalıcı hale getirebileceği uyarısında bulundu.
ARAP ÜLKELERİ: “BU, İSRAİL İÇİN İNŞA ETMEK OLUR”
Arap ülkeleri, Gazze’nin İsrail kontrolündeki kısmında yeniden inşa sürecine katılmayı reddediyor. Bir Arap diplomat, Financial Times’a yaptığı açıklamada,“Böyle bir plan, Gazze’yi savaş ve barış arasında kalıcı bir limbo haline getirir. Görünürde Filistinliler için yapılan inşaat, fiilen İsrail’in lehine olur.” ifadelerini kullandı.
Diplomat, hiçbir Arap ülkesinin bu koşullarda finansman sağlamayacağını belirterek, “Bu konuda ortak bir duruşumuz var” dedi.
RAFAH SENARYOSU: MISIR ENDİŞELİ
Planın, Gazze’nin güneyinde, Mısır sınırındaki Rafah bölgesinde pilot olarak başlatılması ihtimali Kahire yönetimini alarma geçirdi. Mısır, İsrail’in bu adımı Gazze nüfusunu kademeli biçimde Mısır topraklarına kaydırmak için kullanabileceğinden endişe ediyor. Bazı İsrailli siyasetçiler ve Trump yönetimi mensupları daha önce Gazze’deki nüfusu başka bölgelere “yeniden yerleştirme” fikirlerini dile getirmişti.
KUSHNER: “FİLİSTİNLİLERE ALTERNATİF YAŞAM ALANI SUNULABİLİR”
Trump’ın damadı ve eski danışmanı Jared Kushner, planın Filistinlilere “daha iyi bir yaşam” sağlayabileceğini savunuyor. Kushner, “İsrail ordusunun kontrol ettiği güvenli bölgelerde inşaat başlatmak, Filistinlilere iş, barınma ve umut sağlayabilir” dedi.
İsrailli yetkililer ise bu fikrin “masadaki birkaç seçenekten biri” olduğunu belirtiyor.
UZMANLAR: “HAMAS KARŞITI EKONOMİK MODEL YANILGISI TEKRARLANIYOR”
İsrailli eski istihbarat yetkilisi Michael Milshtein, planın uygulanabilirliğini sorguladı:
“Bu plan, Hamas’ı ekonomik teşviklerle etkisiz hale getirme hayaline dayanıyor. Bu düşünce 7 Ekim felaketini doğuran yanılgının aynısıdır.”
Bir başka uzman, Gazze gibi küçük bir bölgede fiziksel ayrımın kaçınılmaz biçimde aileleri böleceğini ve direnişle karşılaşacağını ifade etti.
BATI’DAN DA ŞÜPHEYLE BAKILIYOR
ABD eski Tel Aviv Büyükelçisi Dan Shapiro, planın Filistinliler tarafından kabul görmesinin zor olacağını belirterek,“Gazze halkına Hamas’sız bir yaşamın daha iyi olacağını göstermek umudu var, ancak yakın vadede ne yatırım ne de nüfus hareketi için uygun koşullar mevcut.” dedi.
Bir Körfez kaynağı ise şu değerlendirmede bulundu: “Bizim için şu anda öncelik insani yardımdır. İsrail kontrolündeki bölgede insani destek mümkün, ama yeniden inşa süreci — hayır.”
“YENİ GAZZE” Mİ, YENİ AYRIM HATTI MI?
Washington ve Tel Aviv’in “Yeni Gazze” projesi, resmî olarak barış sürecinin parçası gibi sunulsa da, bölgesel dengelerde yeni bir kırılma hattı yaratmış durumda.
Arap ülkeleri planı, “Filistin topraklarının kalıcı bölünmesine zemin hazırlayabilecek bir strateji” olarak değerlendiriyor. ABD yönetimi ise projeyi, “Gazze’ye istikrar ve yeni bir başlangıç getirebilecek tek yol” olarak savunuyor/karar
