Radyo Sputnik’te yayınlanan İsmet Özçelik’le Ankara Farkı programına Deprem Uzmanı Prof. Dr. Doğan Perinçek konuk olarak katıldı. Perinçek programda, Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremi 2 gün öncesinde nasıl tahmin edebildiğine ve depremi yaratan faylara ilişkin detayları paylaştı.

‘Depremden iki gün önce uyarmıştım’

Her gün dikkatle Türkiye’de yaşanan depremleri izlediğini kaydeden Perinçek, deprem tahmini ile ilgili bir sıralama yaptığını ve 6 Şubat’ta meydana gelen depremin söz konusu tahminlerinde üçüncü sırada olduğunu bildirdi. Çanakkale ve Orta Marmara’nın ilk iki tahmini olduğunu da dile getiren Perinçek, şunları söyledi:

“Aslında iki gün çok kısa bir zaman. Bu kadar kısa bir zamanda açıkça beklemiyordum. Son 10 gündür, Çanakkale’nin Marmara denizi tarafında bir hareketlilik görüyorum. Ben son 10 yıldır her gün hem AFAD hem de Boğaziçi’nin depremlerini tek tek inceliyorum. Gün boyunca deprem haritaları açıkta. Orada olan her depremi kendime göre değerlendiriyorum ve bunu yaparken de o fayda kaç yıl önce deprem olmuş, ona bakıyorum. Ben 3 yıldır Çanakkale’de deprem olacağını söylüyorum. Aynı fay ortalama 250 yılda bir 7 civarında bir deprem yaratır. En son deprem 287 yıl önce olmuş. Zamanı gelmiş. Bayramiç civarında bir fay var ama fayda bir kayıt yok elimizde. Dolayısıyla Bayramiç-Çan-Biga hattında her an deprem olabilir. Marmara’da yaptığım gözlemler de bunu doğruluyor. O nedenle Çanakkale’yi birinci sıraya koydum. Bir sıralama yaptım. Son 5-6 yıl içinde olan depremleri inceliyorsunuz ve diyorsunuz ki ‘Tamam. Sırası geldi’ Onun için Çanakkale, Orta Marmara, deprem yaşadığımız alan ve dördüncü sırada Aydın-Germencik. İncelemelerime dayanarak burayı 3. Sıraya koymuştum ama birinci sıraya geçti”

Perinçek, yapmakta olduğu deprem tahminlerini insanları korkutmak için değil, hayat kurtarmak için yaptığını söyleyerek, şöyle devam etti:

“Bu tahminleri bir uyarı niteliğinde olması için yapıyoruz. Biz insanları korkutmak için değil, insanları uyarmak ve unutmamak için yapıyoruz. Zamanında ufak tedbirler alarak hayatımızı kurtarabiliriz. Birtakım şeylerin devlet ve yerel yöneticiler tarafından yapılması lazım ama bize de düşen görevler var. Bu uyarılarla o görevleri hatırlatmaya çalışıyorum ben.”

‘Türkiye’de yaşanan en büyük felaket’

Depremin etki alanını da dikkate alarak yaptığı değerlendirmede Türkiye’nin yaşadığı en büyük felaket olduğu düşüncesini paylaşan Perinçek, “Gerçekten çok büyük bir felaket yaşıyoruz. Çok geniş bir alan. Türkiye’de belki ilk bu. 470 km uzunluğundaki bir alan etkilendi. Elazığ’dan Maraş’a, Maraş’tan Gaziantep’e, Gaziantep’ten Hatay’a çok uzun bir alanda faylar üzerinde çok sayıda deprem yaşadık. Erzincan depremi 7.9 fakat etkilendiği alan daha kısa bir alandı. Dolayısıyla bu deprem 7.7 olmasına karşın ben etkilendiği alanı dikkate alarak ben diyorum ki bu Türkiye’nin yaşadığı en büyük felaket. Bir sürü meslektaşım Türkiye için 2. Büyük felaket diyorlar, fakat bana göre Türkiye’nin en büyük felaketi. Nedeni; 470 km uzunluğundaki bir alanda artçıların olması ve artçılar 6.6 gibi ana depreme yakın olması” dedi.

‘İki fay sistemi birlikte deprem yarattı’

Depremin neden bu kadar büyük bir etki alanı olduğunu açıklayan Perinçek, hem Ölüdeniz Fayı hem de Doğu Anadolu Fayı’nın peş peşe, alışık olunmayan depremler yarattığını söyledi ve depremi meydana getiren faylar ile ilgili ayrıntıları paylaştı:

“Neden bu kadar uzun bir alan etkilendi, neden çok sayıda fay üzerinde artçıların 6’yı geçtiği depremler yaşadık? Bunun önemli bir nedeni şu; Ölü Deniz fayı ve Doğu Anadolu Fayı buluşma noktasında; ki Kahramanmaraş’ın hemen ön tarafındadır. Buluşma noktasında hem Doğu Anadolu fayı hem de Ölü Deniz fayı çok büyük depremler yarattı. Ölü Deniz Fayı Kızıldeniz’den Kuzeye doğru uzanıyor, Hatay civarında ülkemizin sınırları içine giriyor. Hatay’dan Kuzeye doğru çok sayıda fay ile temsil ediliyor ve Maraş civarında Doğu Anadolu fayı ile birleşiyor. Doğu Anadolu Fayı Bingöl-Karlıova’dan başlıyor. Karlıova çok önemli bir nokta. Çünkü Karlıova da Kuzey Anadolu Fayı ile Doğu Anadolu Fayı’nın buluşma noktası. Bu buluşma noktasında bana göre Pazarcık civarında Ölüdenizin kolları üzerinde bir deprem oldu. Bu depremin çok yaygın ve yıkıcı olmasının, 470 km gibi çok uzun bir alanı kaplamasının nedeni iki tane fay sisteminin birlikte deprem yaratması. Hem Ölüdeniz Fayı hem de doğu Anadolu fayı iki tane peş peşe pek alışık olmadığımız depremler yarattı.”

‘Yardımları eleştirmekte insaflı olmalıyız’

Elektrik ve doğalgazın güvenlik nedeniyle kesildiğini bildiren Perinçek, yaşanan elektrik ve doğalgaz kesintilerinin bir şikayet konusu olmaması gerektiğini savundu. Perinçek, “Deprem olduğunda AFAD binadan çıkarken elektrikleri kapatın diyor. Çünkü enkaz altında insanlarımız var. Eğer hava gazı açık olursa veya elektrik açık olursa orada yangın çıkma ihtimali var. Yani enkaz altındaki insanların canlı canlı yanmaları söz konusu. Doğalgaz, elektrik alt yapısı da tahrip oldu. Ama bunlar sağlam bile olsa kesilmesi lazım. Yangın çıkmasın veya zehirlenme olmasın diye. Ben yönetici olsam ben de doğalgazı ve elektriği keserim orada. Elektrik ve doğalgazın kesik olması bir şikayet konusu olmaması lazım. 470 km uzunluğunda bir alan etkilendi. Böyle bir uzunlukta dünyanın hiçbir yerinde bu konuda tecrübeli, eğitimli olan insanları oraya yetiştiremezsiniz. Dolayısıyla bizim yapmamız gereken şu; hemen askeri göreve çağıracağız. Bunlar olmaya başladı. Eleştiri yaparken biraz insaflı olmak lazım. 470 km Marmara denizinin uzunluğu 250 km yaklaşık. Neredeyse bunun 2 misli uzunluğunda bir alan depremden etkilendi” şeklinde konuştu.

‘Sıcak su çıkışı bir deprem belirtisi’

Depremin belirtilerinden birinin sıcak su çıkışı olduğunu bildiren Perinçek, “Sıcak su çıkışı bir deprem belirtisi. Sıcak su çıkışı olduğunda hemen yapacağınız şey şu; derinden geliyorsa birtakım mineralleri de beraberinde getiriyor. Onu analiz edeceksiniz ve size bir ipucu verecek. Düzce’de ve Yalova’da da benzer şeyler olmuştu. Depremden önce kuyulardan sıcak su çıkışları gerçekleşmişti veya sıcak suların dereceleri de artmıştı. Bu konulara da dikkatli olmak gerek. Bu çok önemli bir uyarı olacak. Belki Pazarcık’ta da böyle bir şey oldu ama farkına varılmadı” dedi.

‘Erzincan’da TOKİ binaları fayın üzerine yapılmış’

Erzincan’ın yumuşak bir zemin üzerine kurulduğunu ve kentin kuzeyinde Kuzey Anadolu Fayının ana kolu olduğunu kaydeden Perinçek, “Erzincan’da TOKİ binaları fayın üzerinde yapılmış. Burada ben o belediyeyi keskin bir şekilde eleştiririm. Orada kim sorumluysa TOKİ’nin oraya bina yapmasına kim izin verdiyse bunun sorunlusu odur. Siz nasıl olur da Kuzey Anadolu fayı gibi bir fayın üzerine TOKİ sitesini kurarsınız? Yani akıl almayacak bir şey. O fayın hareketi söz konusu olduğunda binanın yarısı sağa, yarısı sola gidecek” ifadelerini kullandı.