İnsan için üç manevi düşman sayılmıştır. Dünyevi cilveler, nefsani temayüller ve şeytanın vesveseleri. Bunlar içinde dünya ve dünyanın cilveleri bir kilit gibidir. Bu kilit bir yöne hareket ettirilerek kapıyı açar, aksi yönde de kapıyı kapatır.

Yani hem bu durumdan güzelce yararlanılabilir hem de kötü yolda kullanılabilir. Şeytanın vesveseleri de – her ne kadar tesirleri olsa da – insanı günaha mecbur bırakacak mahiyette değildir. Ayrıca şunu da belirtmeliyiz ki şeytanın Allah’ın velilerinin kalbine nüfuz ve tasallut etme kudreti yoktur. Ancak ikinci sırada yer alan düşman olan hevesler ve nefsani temayüller; insan için diğerlerinden daha etkili ve daha tehlikeli bir düşman kabul edilir. 1

--------------------------------------------

1 Tefsiru’l Etibu’l Beyan