Kuzeydoğu Suriye'de Kürtlerin yönetim merkezi Kamışlı’da gerçekleşen “Kürt Birliği ve Ortak Tutum Konferansı”nda Suriye ve Kürtlerin denetimindeki alanlara ilişkin talep dizisi oy birliği ile onaylandı. Maddeler halinde sıralanan belgede, Kürt bölgelerinin federal bir Suriye çatısı altında bütünleştirilmesi yer aldı.

Onaylanan belgede; Suriye'nin çok uluslu, çok kültürlü ve farklı inançlara sahip ülke olduğu ve anayasasının Araplar, Kürtler, Süryaniler ve diğer halklar da dahil olmak üzere tüm bileşenlerin haklarını garanti altına alması gerektiği ifade edildi. Belgede bölgenin nasıl yönetilmesi gerektiğine dair de önemli vurgu yapıldı. Bu kapsamda; “adalete, eşitliğe, kuvvetler ayrılığı ilkesine ve insan haklarına saygıya dayalı ademi merkeziyetçi bir yönetim sistem” talep edildi.

“Kürtçe, Arapça ile resmi dil kabul edilsin”

Maddeler halinde sıralanan talepler dizisinde, “Kürt bölgelerinin federal bir Suriye çerçevesinde entegre bir siyasi-idari birim içinde birleşmesi, Kürtlerin gerçek bir halk olarak ulusal varlığının tanınması ve Kürtçenin Arapça ile birlikte resmi dil olarak kabul edilmesi de dahil olmak üzere siyasi, kültürel, idari ve anayasal haklarının garanti altına alınması” başlıkları öne çıktı. Bu kapsamda, Kürt eğitim ve kültür kurumlarının kurulması çağrısı yapıldı.

Belgede; Kürt bölgelerindeki demografik değişimin önüne geçilmesi, yerinden edilmiş kişilerin güvenli bir şekilde geri dönüşünün sağlanması, 1962 nüfus sayımına göre vatandaşlıktan çıkarılanlara vatandaşlıklarının geri verilmesi, Kürt bölgelerinin zenginliklerinden elde edilen gelirlerin bir yüzdesinin kalkınmaları için tahsis edilmesi talepleri de öne çıkan diğer başlıklar arasında sıralandı.

Suriye geneli için talepler

-İki bölüm halinde ele alınan belgede yer alan talepler maddeler halinde şöyle belirlendi:

1. Suriye Araplar, Kürtler, Süryaniler, Asuriler, Çerkesler ve Türkmenler ile Aleviler, Dürziler, Êzidîler ve Hıristiyanların de dahil olmak üzere, tüm Suriye bileşenlerinin haklarını anayasada ve anayasal üstü ilkelerle garantiye alan çok uluslu, çok kültürlü, çok dinli ve farklı inançları içinde barındıran bir devlettir.

2. Devlet, uluslararası sözleşmelere ve anlaşmalara, insan haklarına ve eşit yurttaşlık ilkesine uymalıdır.

3. Suriye yönetim sistemi, siyasal çoğulculuğu, iktidarın barışçıl yollarla devredilmesini ve güçler ayrılığını benimseyen iki meclisli bir parlamenter sistem olmalıdır. Ayrıca, ademi merkeziyetçi bir sistem çerçevesinde bölgesel konseylere dayanmalıdır.

4. Merkez ve bölgeler arasında adil bir güç ve zenginlik dağılımını içeren ademi merkeziyetçi bir Suriye.

5. Devletin adı, bayrağı ve milli marşı Suriye toplumunun milli ve kültürel çoğulculuğunu yansıtmalıdır.

6. Devletin dinler ve inançlar karşısında tarafsızlığı, dini ayin ve ibadetleri uygulama hakkı ve Êzidî dininin devlette resmi bir din olarak tanınması.

7. Farklı bileşenlerin özelliklerini dikkate alan kapsamlı bir ulusal kimliğin benimsenmesi.

8. Suriye'de kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve tüm kurumlarda kadın-erkek temsilinin sağlanması.

9. Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Af Örgütü tarafından yapılan anlaşmalarda beyan edilen çocuk haklarını korumak, çocukların yaşadıkları bölgeler ve o bölgelerin olanaklarının özelliklerine uygun olarak, çocukların doğasına ve yaşına uygun özel gereksinimlerini de dikkate alarak bakım ve destek sağlamak.

10. Nüfus yoğunluğunu ve coğrafi alanı dikkate almak için mevcut idari bölümleri gözden geçirin.

11. Ülke içinde ve dışında yağmalanmış, çalınmış Suriye’ye ait tarihi eser ve anıtların geri getirilmesi.

12. Kürt bölgelerinde ve Suriye'nin tüm bölgelerinde demografik değişimin önüne geçilmeli ve durdurulmalı. Serêkaniyê, Girê Spî ve Efrîn halkı da dahil olmak üzere zorla yerinden edilmiş kişilerin güvenli bir şekilde yurtlarına dönmelerini sağlanmalı.

13. Demokratik ilkeleri formüle etmek ve tüm Suriye fraksiyonlarını ve bileşenlerini temsil eden ve tam yürütme yetkisine sahip bir hükümet kurmak amacıyla, uluslararası hakemlik denetiminde, tüm Suriye bileşenlerinin temsilcilerinin yer aldığı bir kurucu meclis oluşturulması.

14. Anadilde ifade, eğitim hakkı ve kültürün tüm bileşenler için bir hak olarak uygulanması.

15. 8 Mart’ın Kadınlar Günü ilan edilmesi.

Kürtlerin yönetime katılımı talep edildi

Kürt bölgesi için talepler ise şöyle sıralandı:

1. Kürt bölgelerinin federal bir Suriye çatısı altında bütünleşik bir siyasi ve idari birim olarak birleştirilmesi.

2. Kürt halkının Suriye'deki ulusal varlığını yerli bir halk olarak tanımak. Siyasi, kültürel ve idari haklarını özgür ve eşit bir şekilde kullanma hakkı da dahil olmak üzere, uluslararası antlaşma ve sözleşmeler uyarınca ulusal haklarını anayasal olarak güvenceye almak.

3. Suriye devriminin şehitleri, Demokratik Suriye Güçleri (QSD), güvenlik güçleri, zindanlarda yaşamını yitiren tutuklular ile DAIŞ katliamlarına karşı direnişte şehit olanların fedakarlıklarını takdir ederek, ailelerine destek olmak ve yasal düzenlemeler uyarınca haklarını garanti altına almak.

4. Gençliğin toplumda etkin bir güç olarak görülmesi, tüm devlet kurumlarına adil katılımı ve temsili sağlanmalı.

5. Kürtçenin ülkede Arapça ile birlikte resmi dil olarak anayasada tanınması, Kürtçe eğitim ve öğrenimin sağlanması.

6. Kürt dili, tarihi mirası ve kültürü ile ilgili merkezler ve bölümler kurmak, Kürtçe yayın yapan radyo ve televizyon kanalları gibi medya merkezleri açmak, kitap, dergi ve yayınlar çıkarmak, çalışma ve araştırma merkezleri açmak.

7. Kürtlerin devletin yasama, yargı, yürütme ve güvenlik kurumlarına katılımını sağlamak.

8. 21 Mart’ın Newroz olarak ülkede resmi tatil kabul edilmesi ve 12 Mart'ın ise Kamışlı Serhildanı Anma Günü olarak kabul edilmesi.

9. Kürtlere karşı uygulanan Arap Kuşağı Projesi ve Kürt bölgelerindeki Araplaştırma operasyonları gibi tüm istisnai politikalar, önlemler ve yasalar iptal edilmeli, bu ayrımcı politikalardan zarar görenlere tazminat ödenmeli. Bu politikalar uygulanmadan önceki duruma dönülmeli, Suriye’nin egemenliğini ve Kürtlerin varlığını etkileyen gizli ve kamuya açık anlaşmalar iptal edilmelidir.

10. 1962 yılındaki istisnai nüfus sayımı sonucu vatandaşlıktan çıkarılan ve isimleri kayıt altına alınmayan Kürt vatandaşlara, Suriye vatandaşlıklarının iade edilmesi.

11. Kürt bölgelerinin altyapısının geliştirilmesi ve geçmiş dönemlerde kasıtlı olarak dışlanması ve ihmal edilmesi nedeniyle, zenginliklerinden elde edilen gelirlerin bir yüzdesinin kalkınma ve yeniden inşa çalışmalarına ayrılması/t24