Irakçi'nin yazdığı mektupta, "Üç Avrupa ülkesi,
kendilerinin uymadığı bir kararı kötüye kullanarak BM Güvenlik Konseyi'nin
güvenilirliğini sorgulayamaz." ifadesi kullanıldı.
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Said Hatipzade, Alman
Frankfurter Allgemeine gazetesine verdiği özel demeçte Avrupalı tarafların
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nin “snapback” yaptırımlarını yeniden
uygulama girişimlerini eleştirerek, “Avrupalıların, 2015 tarihli nükleer
anlaşmada yer alan bu maddeyi aktif hale getirme hakkı olmadığına inanıyoruz.
Bu, Çin ve Rusya'nın resmi açıklamalarında da açıkça dile getirildi. Hukuki
meselelerin ötesinde, Avrupa'da, ABD Başkanı Trump'ın iktidara gelmesinden bu yana,
Avrupalıların İran meselesi de dahil olmak üzere önemli uluslararası
meselelerdeki önemlerini giderek yitirdikleri algısı var.’’ dedi.
Hatipzade, ‘’Görünüşe göre onlar tekrar ön plana çıkmak için
‘snapback’ kozunu baskı aracı olarak kullanmak istiyorlar. Ancak bu çabalarla
daha da önemsiz hale geliyorlar. Son kozlarını da boşuna kullanmış olacak.
İran, Avrupalıları arabulucu olarak görüyordu. Ne yazık ki, bu rolü
üstlenemeyeceklerini gösterdiler. İran'a baskı yapmak bir hatadır, çünkü İran'ı
zor kararlar almaya zorlayacaktır.’’ İfadesini kullandı.
Frankfurter Allgemeine muhabirinin ‘’Hangi kararlar?’’
şeklindeki sorusuna Hatipzade, her şeyin masada olduğunu söyledi.
Hatipzade, Siyonist İsrail'in İran'a dayattığı savaşın
ardından Tahran’ın yeni nükleer müzakerelere olan güveninin çok azaldığını
vurguladı.
Röportajın başka bir bölümünde Hatipzade, İran'ın Nükleer
Silahların Yayılmasının Önlemesi Antlaşması (NPT) kapsamında uranyum
zenginleştirme hakkı olduğunu vurgulayarak, ABD'nin "sıfır
zenginleştirme" konusunda ısrar etmesi halinde İran'ın güçlü bir direniş
göstereceğini söyledi.
ABD ile olası müzakereye dair İranlı yetkili, ‘’Müzakerelere
geri dönersek, elimiz tetikte olacak çünkü karşı tarafa güvenmiyoruz.
Niyetlerinden şüphelenmek için yeterince nedenimiz var.’’ açıklamasını yaptı.
Alman Başbakanı Merz’in İsrail yanlısı tutumuna da tepki
gösteren Hatipzade, bu tür açıklamaların Alman halkı adına yapılmadığına
inandıklarını söyledi.
Almanya Başbakanı Merz, İran'a hava saldırıları düzenleyen
İsrail'e "Hepimiz adına kirli işleri yapıyor" diyerek teşekkür
etmişti.
Tetik Mekanizması Nedir?
“Tetik mekanizması” nükleer anlaşmadaki olası bir ihtilafı
çözme mekanizmasıdır. Nükleer anlaşmanın herhangi bir tarafı, taraflardan
birinin anlaşmanın taahhütlerini yerine getirmediğine inanıyorsa, anlaşmanın
36. ve 37. maddelerine göre konu, İran dahil tüm tarafların bulunacağı ortak
bir komisyona havale edilir.
Bu iki maddeye göre, Avrupa ülkeleri İran'ı nükleer
anlaşmaya uymamakla suçlayıp konuyu KOEP Ortak Komisyonu'na havale ederse,
İran'ın şikayetçi tarafın rızasını almak için 30 günü olacaktır. Aksi takdirde
dosya birkaç gün sonra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne havale edilir.
BM Güvenlik Konseyi'nin bu dosyayı aldıktan sonra bir ay
içinde İran'a yönelik yaptırımların geri getirilmesini oylaması gerekiyor,
ancak Batılı ülkeler KOEP müzakerelerinde oylama sürecinin yapısını Çin ve
Rusya’nın Batılı ülkelerin görüşünü veto etme olasılığını ortadan kaldıracak
şekilde değiştirdiler.