Yaklaşık 30 sene önce…

Henüz Saddam’ın ülkesi işgal edilmemiş…

Büyük Ortadoğu Projesi düğmesine basılmamış...

Arap Baharı ateşi yanmamış...

Suriye iç savaşı tetiklenmemişti.

İsrail’de Muhafazakar Parti Likud, üç yıl önce partinin başına geçen lideri Netanyahu ile iktidara geldi. Yıl 1996’ydı.

ABD derin devleti, İsrail’in yeni lideri için bir rapor hazırlamaya karar verdi. Rapor, İsrail’in güvenliğini esas alıyordu… Bir güvenlik şemsiyesi oluşturmak ve ‘düşmanlardan korunmak” için İsrail’in yapması gerekenleri sıralıyordu. Aynı zamanda ABD-İsrail ikilisinin birlikte Ortadoğu’yu yeniden şekillendirme projesiydi… Adı: Clean Break Projesi

Bölge ülkeleri İran, Irak, Suriye, Lübnan ve Filistin kimlerle birlikte ve hangi politikalarla zayıflatılabilir, İsrail’e olan direnç nasıl kırılabilir… Bunun için gereken saldırgan siyasetleri tanımlıyordu.

HAZIRLAYAN EKİP

Rapor, İleri Stratejik ve Politik Araştırmalar Enstitüsü'nün bir parçası olan “2000'e Doğru Yeni İsrail Stratejisi Çalışma Grubu” tarafından yazıldı. Bu grubun başında eski ABD Savunma Bakan Yardımcısı Richard Perle vardı. Namı diğer Karanlıklar Prensi… Irak savaşının mimarı… O dönem Savunma Komitesi üyesiydi.

Rapor, daha ziyade şu isimlerin fikirlerini ve tavsiyelerini içeriyordu: Douglas Feith , James Colbert, Charles Fairbanks Jr., Jonathan Torop, David Wurmser , Meyrav Wurmser ve IASPS başkanı Robert Loewenberg.

ABD, aslında üç-beş yıl sonra işgallerle düğmesine basacağı Büyük Ortadoğu Projesi’nin alt yapısını hazırlıyor… bu yoldaki ayrık otlarının temizliği için yapılacaklar listesini oluşturuyordu. Listenin satırbaşları şöyleydi:

İŞTE O MADDELER

*Yaser Arafat’la yapılan 1993 tarihli Oslo anlaşmasını iptal etmek. Arafat’a alternatif oluşturmak.

* Ürdün’de Kral Hüseyin’i kendi yanına çekerek Suriye’ye karşı konumlandırmak.

* Suriye'nin önüne set çekmenin bir aracı olarak, Irak'ta Saddam Hüseyin'in iktidardan uzaklaştırılmasına odaklanmak.

IRAK ÜZERİNDEN ETKİLEMEK

* Irak’ta Haşimilerin nüfuzunu artırmak, bununla Hizbullah’ın Suriye’den uzaklaşmasını sağlamak.

* Suriye’de Baas iktidarı ile sorunlu Arap aşiretlerinin birliğini sağlamak.

* Türkiye ve Ürdün'le işbirliğini geliştirmek, bu yolla Suriye'yi zayıflatmak, kontrol altına almak, hatta etkisiz hale getirmek.

OLMUYORSA VURACAĞIZ

* Lübnan’dan İsrail’e karşı saldırılara yanıt verilirken Suriye’nin de hedef ülke olarak belirlenmesi. Lübnan'daki Suriye askeri hedeflerinin vurulması, bu yetersiz olduğunda doğrudan Suriye içindeki noktaların vurulması.

* İsrail’in “Kapsamlı barış” sloganını bırakması, dikkatleri Suriye’deki kitle imha programlarına yöneltmek.

* Tüm Ortadoğu'nun demokratikleşmesi için, İran, Suudi Arabistan, Mısır'da mevcut rejimleri devirmek.

THE GUARDIAN

Analist Karen Kwiatkowski, 2006 yılında, Türkçesi “Temiz Kopuş belgesi” olan söz konusu projede önerilen eylemler ile 2003'teki Irak işgali arasındaki uyuma dikkat çekti.

Brian Whitaker , The Guardian'da yayınlanan Eylül 2002 tarihli bir makalesinde, projenin sahiplerinin Washington'da önemli pozisyonlarda olduğunu kaydetti. “İsrail'in Orta Doğu'yu yeniden şekillendirerek düşmanlarını aşma planı, bugün 1996'da olduğundan çok daha ulaşılabilir görünüyor. Amerikalılar bunu başarmak için hayatlarından vazgeçmeye bile ikna edilebilirler." diye yazdı.

SURİYE’YE KARŞI YIKICI OPERASYON

Görüldüğü gibi Clean Break Projesi’nde, üst akıl ABD, “Diz çöktürülmesi olmazsa olmaz” olarak Suriye’yi yazdı… Bununla bağlantılı olarak, ileride bir dizi gelişme yaşandı. En önemlilerinden biri, 12 Aralık 2003'te yasalaşan Amerika Birleşik Devletleri Kongresi'nin bir tasarısıydı. “Suriye Hesap Verebilirlik Yasası” olarak bilinen yasa, doğrudan Suriye’yi felç etmeyi amaçlıyordu.

ABD’nin ifadesiyle, “Suriye'nin terörizme verdiği desteği sona erdirmek, Lübnan'daki varlığına son vermek, kitle imha silahlarını geliştirmesini durdurmak, Irak petrolünü yasadışı olarak ithal etmesini durdurmak ve Irak'taki ABD karşıtı güçlere yasadışı askeri malzeme sevkiyatını durdurmak” gibi maddeleri içeriyordu. Bu yasa doğrudan, Amerikan yayın organlarında Clean Break Projesi ile ilişkilendirildi. The Nation, Ekim 2003 tarihli başyazısında, bu bağlantıya dikkat çekti.

ARAP BAHARI İLE DORUĞA ÇIKTI

O günden bugüne Irak savaşıyla başlayan ABD-İsrail saldırıları, Arap Baharı ile doruğa çıktı. Ancak buradaki yöntem zamanla değişti… İkili bir yöntem izlendi... Irak ve Libya'da doğrudan istila uygulanırken diğer Arap ülkelerinde vekil savaşlarına yol verildi. ABD ve İsrail, vekil örgütleri üzerinden hedef ülkelerde iç çatışmaları körükledi. O ülkeler, Müslüman olduğu için, mezhep ayrışmaları bu örgütlerin nüfuz alanı oluşturmasında elverişli bir zemin yarattı. ABD; El Kaide’yi de, IŞİD’i de, Müslüman Kardeşleri de ve PKK’yı da, uygun zamanda uygun biçimde kullandı.

SON ÖRNEK: HTŞ

Son örneğini, Suriye’de yaşadığımız vekalet savaşında, en cihatçı, en tekfirci Selefi örgütlerin, CIA, MI6 ve MOSSAD güdümünde nefes alıp verdiği görüldü. O örgütlerden biri, Heyeti Tahrir Şam, 2017 yılından itibaren Suriye’nin İdlib şehrinde ana otorite oldu. 8 Aralık’ta Beşar Esad’ın devrilmesi ile sonuçlanan kalkışmada ana aktör oldu. Şimdi Suriye’de yeni kurulan hükümet, İdlib’de HTŞ’nin kurduğu Kurtuluş Hükümeti mensuplarından oluşuyor, Şam'ın geleceğini şekillendiriyor.

Netanyahu'nun, Suriye'de şimdilerde yaşananları, İsrail'in başarısı olarak adlandırması ve "Orta Doğu'nun yüzünü değiştiriyoruz" sözü, 30 yıl önce üretilen planlara bakınca daha iyi anlaşılıyor.

Osman Erbil
Odatv