İsrail ordusu Gazze'deki savaşını yürütmek için büyük ölçüde
ithal savaş uçaklarına, güdümlü bombalara ve füzelere bel bağlamış durumda.
İngiltere, İsrail hükümetinin Gazze'de uluslararası hukuka aykırı saldırılarda
kullanabileceği endişesiyle 350 silah ihracat lisansından 30'unu iptal etti.
Ancak bu kararın sahada gerçek bir etki yaratması pek mümkün görünmüyor.
İngiltere'nin İsrail cephaneliğine katkısı sadece yüzde 0.02. Geçen yıl ise
18.2 milyon sterlin değerinde lisans onayladı.
İngiltere'nin bu kararını açıklayan Dışişleri Bakanı David
Lammy, F-35 parçalarının yasak kapsamı dışında tutulması gerektiğini, zira
“uluslararası barış ve güvenlik üzerinde ciddi etkileri olan” küresel F-35
filosu üzerinde önemli bir etki yaratmadan herhangi bir askıya alma işleminin
mümkün olmadığını söyledi.
2 ÜLKE İSRAİL'E EN BÜYÜK YARDIMI YAPIYOR
Yasak, kampanyacıların Gazze'nin bombalanmasında kilit rol
oynadığını iddia ettikleri F-35 savaş uçağı parçalarını kapsamıyor. Ancak bu
karar İngiltere'yi, İsrail'in en büyük silah tedarikçileri olan başlıca müttefikleri
ABD ve Almanya'dan ayırıyor. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları
Enstitüsü tarafından kullanılan rakamlar, 2019'dan 2023'e kadar ABD ve
Almanya'nın İsrail'in silah ithalatının yüzde 99'unu karşıladığını gösteriyor.
Rakamlar daha büyük ve daha gelişmiş silahlara daha fazla ağırlık veriyor.
ABD'DEN 3.8 MİLYAR DOLAR
Mayıs ayında ABD İsrail'e bomba sevkiyatını durdurdu ve
Gazze'nin güneyindeki Refah kentini işgal etmesi halinde sevkiyatı tamamen
durdurmakla tehdit etti. Buna rağmen ağustos ayında Joe Biden yönetimi, 50 adet
F-15 savaş uçağı ve 33.000 tank fişeği de dahil olmak üzere ülkeye 20 milyar
dolardan fazla yeni silah satışını onayladı. ABD ayrıca 7 Ekim'de savaşın
başlamasından bu yana yapılan diğer iki askeri satışın bir parçası olarak 106
milyon dolar değerinde 14.000 adet tank mühimmatı ve 155 mm top mermisi üretimi
için 147 milyon dolarlık bileşen teslim etti. Amerikalılar İsrail'e, ülkenin
komşularına karşı savunma üstünlüğünü korumayı amaçlayan on yıllık bir
anlaşmanın parçası olarak yıllık 3.8 milyar dolar askeri yardım sağlıyor.
İHRACATI AZALTTILAR
2023'te 326,5 milyon dolarlık satışla İsrail'in en büyük
ikinci silah tedarikçisi olan Almanya, İsrail'in taktiklerine yönelik
eleştiriler arttıkça yılın başından bu yana önemli ölçüde daha az silah
ihracatına onay verdi. 2019-23 döneminde İsrail'in ithal ettiği silahların
yüzde 0,9'unu sağlayan İtalya'nın, helikopterler ve deniz topları da dahil
olmak üzere, Gazze savaşının başlamasından sonra yeni ihracat onaylarını
durdurduğu, ancak daha önce imzalanan siparişlerin yerine getirildiği
bildirildi. İtalyan yasalarına göre, savaş yürüten ve uluslararası insan
haklarını ihlal ettiği düşünülen ülkelere silah ihracatı yasak.
Kanada geçen yıl İsrail'e 22.2 milyon dolar değerinde askeri
mal ve teknoloji ihraç etti ancak 8 Ocak'tan bu yana yeni ihracat lisansı
vermedi. Kanada Dışişleri Bakanı Melanie Joly bunun sebebinin “ani gelişen
durum” olduğunu söyledi. İspanya, geçen yıl savaşın başlamasından bu yana
İsrail'e hiçbir silah satışının onaylanmadığını duyurmanın yanı sıra, İsrail'e
silah taşıyan herhangi bir geminin İspanyol limanlarına yanaşmasının
yasaklanacağını söyledi. Şubat ayında bir Hollanda mahkemesi F-35 parçalarının
İsrail'e satışını, insani ihlallere ilişkin “açık bir risk” olduğuna hükmederek
engelledi/gazeteoksijen