ŞİÖ liderleri, Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de ŞİÖ Devlet Başkanları Konseyi toplantısında bir araya geldi. Rusya lideri Vladimir Putin, çevresindeki koronavirüs vakaları sonrası karantinaya girmesi nedeniyle toplantıya telekonferans yöntemiyle katıldı.

ŞİÖ liderleri toplantıda İran'ın örgüte kabul prosedürünün başlatılmasını öngören işbirliği belgesini imzaladı. Böylece İran'ın ŞİÖ'ye katılım prosedürü resmen başlatıldı.

Bugünkü zirvede İran'ın ŞİÖ'ye tam üye olarak kabul edildiğini duyuran Reisi, "Bölgesel düzeyde gerçek barış ve iş birliğini sağlamak için birkaç fırsattan biri olan bu önemli ve etkili toplantıya katılmaktan duyduğum memnuniyetimi ifade etmeme izin verin. İran'ın daimi üyeliği vesilesiyle tüm üyelere samimi teşekkürlerimi sunuyorum" dedi.

İran'ın dış politikasının uluslararası kuruluşlara aktif katılım, çok taraflılık, iş birliği ve karşılıklı saygı üzerine kurulduğunu aktaran Reisi, "Dünya yeni bir döneme girdi. Hegemonya ve tek taraflılık ortadan kalkıyor. Uluslararası sistemdeki güç bağımsız devletler lehine değişiyor" diye konuştu.

Güvensizlik ve terörizm gibi tehditlerin bölgesel kalkınma ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi engellediğini ifade eden Reisi, "Suriye'de terörizm ve aşırılıkla mücadelede İran ve Rusya arasındaki stratejik ortaklık, diğer bölgesel ve bölge ötesi ortaklarla gelecekteki iş birliği için değerli bir deneyim ve başarılı bir modeldir. Terör ve aşırıcılıkla mücadelede barış ve ittifakın gerçekleştirilmesi için bu zirveye katılan tüm ülkelere iş birliği elimi uzatıyorum. Kalkınma ve ilerlemenin ihtiyaç duyduğu güvenlik ve adaleti sağlamak için toplu girişimlere ihtiyacımız var" değerlendirmesinde bulundu. ​​​​​​

İran Cumhurbaşkanı Reisi, bölgesel barış ve kalkınmanın, bölgedeki önemli ülkelerin iş birliği ve koordinasyonuyla sağlanabileceğini belirterek, bu doğrultuda ülkeler arasında altyapı bağlantılarının oluşturulması ve güçlendirilmesinin de önemli ve gerekli olduğunu söyledi.

Çin'in Bir Kuşak Bir Yol Projesi, Avrasya Ekonomik Birliği ve Kuzey-Güney Koridoru gibi bölgedeki altyapı projelerinin birbirlerini tamamladığını ifade eden Reisi, "İran, üç altyapı projesi arasındaki bağlantıdır. İran, Kuzey-Güney Koridoru üzerinden Güney ile Kuzey Avrasya arasındaki bağlantı noktası olabilir ve Orta Asya ve Rusya'yı Hindistan'a bağlayabilir" dedi.​

Afganistan'daki gelişmeler

Konuşmasında Afganistan'daki gelişmelere de değinen Reisi, bu ülkedeki durumun sorumlusunun ABD olduğunu ancak bölge ülkelerinin Afganistan halkının sorunlarını aşabilmesi için gerekli kolaylaştırıcı koşulları oluşturması gerektiğini dile getirdi.

Reisi, ülkesinin Afganistan'da kapsayıcı ve bağımsız bir hükümetin kurulması için her türlü desteğe hazır olduğunu vurgulayarak, "Elbette böyle bir hedef hiçbir ülkenin tek başına çabalarıyla gerçekleşmez. Bu yüzden bölgesel mekanizmalar şeklinde ortak ve organize çalışmalar yapılmalıdır" dedi.

İran'ın nükleer programı

İran'ın nükleer programı ve bu konuyla ilgili sürdürülen görüşmeler hakkında da değerlendirmelerde bulunan Reisi, ülkesinin barışçıl nükleer faaliyetlerinin uluslararası düzenlemeler çerçevesinde devam ettiğini ve kesintisiz süreceğini belirtti.

Nükleer müzakereleri sürdürme niyetinde olduklarına ancak baskı altında müzakereleri kabul etmeyeceklerini ifade eden Reisi, "Diplomasi, ülkelerin ulusal çıkarlarını güvence altına almanın yollarından biridir tehditler ve baskılar diplomasiyi zayıflatır. Maalesef bazı taraflar diplomasiyi bir sindirme ve kendi lehlerine baskı aracı olarak kullanabileceklerini düşünüyor ve böylece diplomasiyi fiilen sahadan kaldırıp etkisiz hale getiriyorlar" diye konuştu.

Reisi, yaptırımların kaldırılmasını İran'ın vazgeçilmez hakkı olarak gördüklerini ve bu hakkı ihlal eden hiçbir süreci İran halkının çıkarına olarak görmediklerini dile getirdi.

Putin: İran'ın katılımı mutlaka örgütün uluslararası otoritesini artıracak

Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran'ın ŞİÖ'ye katılım prosedürünün başlatılmasını desteklediklerini belirterek "Rusya, İran'ın bölgede önemli bir rol oynaması nedeniyle bu ülkenin tam yetkili üyeliğini her zaman destekledi. İran'ın katılımı mutlaka örgütün uluslararası otoritesinin daha fazla artmasını sağlayacak" dedi.

Mısır, Katar ve Suudi Arabistan'a diyalog partneri statüsü verildi Bu arada Putin, Mısır, Katar ve Suudi Arabistan'a diyalog partneri statüsü verilmesini memnuniyetle karşıladıklarını söyledi.

ŞİÖ'ye herhangi bir statüde katılmak isteyen ciddi sayıdaki başvuruların çok dikkatli bir şekilde ele alınması gerektiğini kaydeden Rusya lideri, "Gözlemcilerin ve diyalog partnerlerinin katılımını modernize etmek ve daha etkili kılmak için düşünmeliyiz. Bizce liderler zirvesine paralel olarak tüm partnerlerin katılımıyla 'ŞİÖ+' formatında liderler düzeyinde ve üst düzeyde etkinlikler düzenlemek faydalı olur" ifadelerini kullandı.

ŞİÖ Kuruluş Bildirgesi, Haziran 2001'de Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Özbekistan tarafından imzalandı. 2017 yılında Hindistan ve Çin, ŞİÖ üyeleri oldu. ŞİÖ'de Afganistan, Belarus, İran ve Moğolistan olmak üzere 4 gözlemci ülke ile Türkiye, Azerbaycan, Kamboçya, Nepal ve Sri Lanka'dan oluşan 6 diyalog partneri yer alıyor.