Suriye'de BAAS rejiminin devrilmesi ve HTŞ'nin yönetimi ele
alması ardından ülkenin nasıl ve ne şekilde yönetileceği merak konusu. Milli
Gazete'nin haberine göre, Türkiye’nin toprak bütünlüğü konusundaki kırmızı
çizgisine rağmen, ülkenin kuzeyini kontrol eden terör örgütü YPG/PKK ve
hazırlanan anayasa taslakları, federal bir yönetim modelini işaret ediyor.
Suriye Hukuki Araştırmalar ve Araştırma Merkezi (Syrian
Center for Legal Studies and Research) tarafından hazırlanan 282 maddelik
Anayasa taslağı Suriye’nin nasıl bir gelecekle karşı karşıya kalacağının
ipuçlarını veriyor. Merkez tarafından 2024 yılında hazırlanan taslakta
federasyon tipi bir yönetimden bahsediliyor.
Hazırlanan Anayasa taslağının 32. maddesinde ‘Suriye Federal
Demokratik bir Cumhuriyettir’ ifadesi yer alıyor. Yine taslağın, 33. maddesinde
“Suriye etnik, dinsel ve mezhepsel çeşitlilik açısından zengindir” vurgusu
yapılıyor. 38. maddede de yer alan “Suriye federal sistemi benimsiyor” cümlesi
Suriye’nin nasıl yönetileceğini ortaya koyuyor.
40. madede ise federal bölgelerin, eğer isterlerse, kendi
bayraklarını seçebilecekleri, bölgenin tarihini ve kültürünü yansıtan bu
bayrakların resmi devlet bayrağının yanında asılabileceği kaydediliyor.
176. maddede ise “Coğrafi yönetim Suriye'nin altıya
bölünmesi esasına dayanıyor. Federal bölgeler: Şam ve banliyöleri, Kuzey
Bölgesi, Orta Bölge, Güney Bölge, Batı Bölge ve Doğu Bölgesi" olarak
adlandırılıyor.
Bu bölgelerin sınırlarının kanunla çizileceği, bölgeler
arası hukuki anlaşmazlıklarında kurulacak olan bir konsey tarafından çözüleceği
belirtiliyor. 187. maddede ise “Federal yasalar ve kanunlar, bölgesel yasa ve
kanunlardan önceliklidir” deniliyor.
Anayasa taslağı altında hazırlanan çalışma aslında bir
temenni niteliğinde, çalışma aynı zamanda nasıl bir Suriye istendiğinin de
göstergesi, hazırlanan çalışmada, Suriye’de yaşayanlar Dürzi Müslüman, İsmaili
Müslüman, Alevi Müslüman, Şii Müslüman, Katolik Hıristiyan, Ortodoks
Hıristiyan, Evanjelik Hıristiyan, Yahudi, Kürt, Türkmen, Ermeni, Süryani,
Ezidi, Çerkes olarak ayrıştırılıyor.
Bu grupların iki kişi olarak Senato da temsil edilmesi
gerektiği vurgulanıyor. Bu ayrışmaya Sünnileri de eklediğimiz zaman Müslümanlar
bile kendi aralarında beş kısma ayrılmış oluyor/odatv