İngiliz bir medya kuruluşu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında barışı imkânsız kılan ve ihtilaflı bir bölge olan Zengezur Koridoru üzerinde Washington’un kontrol sağlama önerisini değerlendirdi.

Middle East Eye’ın haberine göre, ABD, Ermenistan ile Azerbaycan arasında ihtilaf konusu olan bu koridorun kontrolünü üstlenmeyi teklif etti ve amacın iki ülke arasında durmuş olan diplomatik müzakerelerin yeniden ilerlemesini sağlamak olduğunu söyledi.

Her ne kadar Ermenistan ve Azerbaycan Mart ayında bir barış anlaşması taslağı üzerinde uzlaşmış olsalar da, Bakü bu anlaşmanın resmen imzalanması için hâlâ ek koşullar öne sürmektedir. Bu şartlardan biri de, Azerbaycan’ın talebiyle Ermenistan’ın kendi anayasasını değiştirerek, Azerbaycan topraklarına yapılan göndermeleri metinden çıkarmasıdır.

En temel ihtilaf noktalarından biri, Zengezur adı verilen bir koridordur. Bu koridorun, Azerbaycan topraklarını Ermenistan üzerinden Nahçıvan bölgesine bağlaması öngörülmektedir. Ermenistan, Zengezur Koridoru ifadesini kullanmayı reddediyor ve bu ismin, Ermenistan’ın egemenlik alanına ayrılıkçı bir anlam yüklediğini savunuyor.

Ermenistan defalarca topraklarında hiçbir koridorun faaliyet göstermesine izin vermeyeceğini açıkladı. İran da bu konuda defalarca bölgedeki her türlü jeopolitik değişikliği kabul etmediğini vurguladı.

Diğer taraftan, Bakü bu koridorun tamamen Ermenistan’ın kontrolünde olmaması gerektiğini savunuyor. Zira Bakü yönetimine göre, Erivan güvenilir değildir ve bu güzergâh üzerinde serbest ve engelsiz geçişi garanti edemez. Öte yandan Ermenistan da bu güzergâhın kontrolünün üçüncü bir tarafa verilmesine kesin şekilde karşı çıkmaktadır.

Bu 32 kilometrelik koridor, Azerbaycan ile Ermenistan arasında kalıcı barışın sağlanmasının önündeki başlıca engellerden biri hâline gelmiştir. ABD’nin Suriye özel temsilcisi Tom Barrack New York’taki bir basın toplantısında şu açıklamalarda bulundu: ‘Onlar 32 kilometrelik bir yol hakkında tartışıyorlar, ancak bu küçük bir mesele değil. Bu konu yaklaşık on yıldır devam ediyor.

Bu tür bir durumda, Amerika devreye giriyor ve şöyle diyor: “Pekâlâ, biz kontrolü devralırız. Bu 32 kilometrelik koridoru bize 100 yıllığına bize kiraya verin ve herkes burayı kullanabilsin.”

Barrack’ın bu ifadeleri, Trump yönetiminin bu güzergâhın bir Amerikan ticari operatör tarafından işletilmesini önerdiğini gösteren ilk resmî teyittir. Carnegie düşünce kuruluşunun son raporuna göre bu plan, Avrupa Birliği’nin önceki bir önerisi temel alınarak şekillendirilmiştir. Bu modele göre, bir Amerikan lojistik şirketi, bu güzergâhtan yapılan yük taşımacılığını yönetecek ve denetleyecek, ardından da elde edilen bilgileri tüm taraflarla şeffaf bir şekilde paylaşacaktır.

Raporda, bu önerinin Gürcistan’daki ayrılıkçı bölgelerdeki uluslararası denetim modelleri temel alınarak geliştirildiği ve Azerbaycan’ın uzun vadeli güvenlik garantisi taleplerine karşılık olarak sunulduğu belirtilmektedir. Aynı zamanda, Ermenistan’ın bu güzergâh üzerindeki egemenliği de korunmuş olacaktır.

Bu arada, Türkiye’nin de gayrıresmî olarak Bakü’yü barış anlaşmasını imzalamaya teşvik ettiği ve Azerbaycanlı yetkililere bölgesel gelişmelerin şartları değiştirdiğini hatırlattığı bildirilmektedir.

Middle East Eye’a konuşan bölgedeki müzakerelerden haberdar bir kaynak, aslında bu önerinin ilk olarak Türkiye tarafından yapıldığını ve her iki ülkenin onayını alacak özel bir şirketin bu koridorun yönetimini üstlenmesini teklif ettiğini söyledi.

Aynı kaynak sözlerine şöyle devam etti: ‘Ancak Ermeni tarafı, bu şirketin koridorun Nahçıvan tarafında da faaliyet göstermesini talep etti. Bu ise Bakü açısından kabul edilemez bir talepti.’