1991 yılında Somali'den tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Somaliland, Afrika Boynuzu'ndaki stratejik konumu, tarım, enerji ve altyapı gibi sektörlerde "yatırım fırsatları" gibi nedenlerle uzun yıllardır birçok ülkenin ilgisini çekiyor.

Başta Birleşik Arap Emirlikleri, Etiyopya ve Çin olmak üzere çeşitli ülkeler Somaliland'de askeri ve ticari faaliyet göstermek isterken, Somaliland ise bu faaliyetler karşılığında resmi olarak tanınmak istiyor.

Şimdi de İsrail'in Somaliland'e askeri bir üs kurmak istediği ve üs karşılığında Somaliland'i bağımsız bir ülke olarak tanıyacağına dair iddialar gündeme geldi.

'BAE arabulucuk rolü oynuyor' iddiası

İsrail'in kendi ulusal çıkarları için Somaliland'i tanımayı ve iyi ilişkiler kurmayı amaçladığı iddia edildi. İddialara göre İsrail başta ulusal güvenlik endişeleri olmak üzere Somaliland'de bir askeri üs kurmayı hedefliyor, hedefi doğrultusunda da Somaliland'i bağımsız bir ülke olarak tanımayı değerlendiriyor.

Katar tarafından finanse edilen Middle East Monitor'de yayımlanan makaleye göre stratejik derinliğe ihtiyaç duyan İsrail, savunma yeteneklerini geliştirmek için stratejik bir varlık kurmayı amaçlıyor. Jeopolitik açıdan stratejik derinlikten yoksun olan İsrail, ulusal güvenliğini kilometrelerce öteden başlatmak ve Yemen'deki Husi varlığına meydan okumak için Somaliland'de üslenme ihtiyacı hissediyor.

Makalede, İbrahim Anlaşmaları ile İsrail'le olan ilişkilerini normalleştiren Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) de bu süreçte aktif rol oynadığı belirtiliyor. "Kaynaklar, BAE'nin Somaliland hükümetini üssü kurmaya ikna etmekle kalmayıp aynı zamanda finanse etmeyi de kabul ettiğini belirtiyor" ifadelerine yer verilen makalede, bunun karşılığında İsrail'in Somaliland'i tanıyacağı ve bölgeye yatırım yapacağı konusunda güvence verildiği aktarıldı.

BAE'nin arabuluculuk rolü üstlenmesinde karşılıklı fayda olduğu, çünkü hem Abu Dabi'nin hem de Tel Aviv'in Husileri ortak düşman olarak gördüğü ve bahse konu işbirliğiyle İran'ın etki alanını kırabileceği belirtiliyor.

Sadece askeri değil, ekonomik çıkarlar da gündemde

İsrail'in Somaliland ile olası ortaklığı, askeri varlığın yanı sıra tarım, enerji ve altyapı gibi çeşitli sektörlerde önemli ekonomik "fırsatlar" de sunuyor. Somaliland'ın ağırlıklı olarak geçimlik tarımla uğraştığı ve gıda ithalatına büyük ölçüde bağımlı olduğu göz önüne alındığında, İsrail'in bölgede ekonomik faaliyetler yürütebileceği de gündeme geliyor. İsrail'in Somaliland'a yapacağı yatırımlar ve projelerle, Afrika Boynuzu'nda daha yerleşik hale gelebileceği ve bölgedeki diğer ülkeler üzerinde hakimiyetini genişletebileceği belirtiliyor.

Somali merkezli KAAB TV'nin haberinde ise Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanımanın İsrail için sayısız avantajı olduğuna dikkat çekiliyor. Somaliland'i tanıması halinde İsrail'in "ulusal güvenliğini artıracağı, bölgesel tehditlere karşı ön alacağı, yeni ekonomik fırsatlar yaratacağı ve diplomatik ilişkilerini iyileştireceği" belirtiliyor. Haberde, "stratejik konumu ve kaynakları nedeniyle birçok gücün pay için rekabet ettiği bir bölgede, İsrail'in birçok ülke tarafından dışlanan yerel ortak Somaliland aracılığıyla yarışa girmesi bekleniyor" ifadelerine yer veriliyor.

Somaliland'in tanınma isteği krize neden olmuştu

Somaliland'in tanınma isteği kısa bir süre önce diplomatik krize neden olmuştu. 2024 yılının ilk ayında Etiyopya ve Somaliland bir mutabakat zaptı imzalamış, anlaşma kapsamında denize kıyısı olmayan Etiyopya'nın Kızıldeniz'e erişim sağlaması, Somaliland'in ise bağımsız bir devlet olarak tanınması gündeme gelmişti. Söz konusu süreç, yani Somali'den kopan yeni oluşumun tanınma ihtimali, Etiyopya'yla Somali arasında krize neden olmuştu.

Afrika kıtasına yönelik adımlarını hızlandıran Türkiye ise krizde arabulucuk rolü üstlenmişti. Somali ve Etiyopya'nın dışişleri bakanları, Ankara'da gerçekleştirilen bir toplantıda bir araya gelmiş, görüşme sonrasında iki komşu devlet, ihtilafların çözüme kavuşturulması ve bölgesel istikrarın sağlanması amacıyla diyaloğu sürdürme kararı almıştı/sol