Heybetullah Ahundzade'nin Afganistan halkına yönelik bu
talebi hususunda bir kaç düşündürücü ve dikkat çekici nokta söz konusudur. İlk nokta
geçen sene Heybetullah
Ahundzade'nin koronavirüs dolayısı ile hayatını kaybettiği doğrultusundaki
haberlerdir. İkincisi onun bildirisinde göze çarpan literatürün
Taliban liderlerinin bilgisi ve gücünün
ötesinde birileri tarafından yazılması ihtimalidir. Kimi çevrelere göre ise
Pakistan Ordusu İstihbarat Birimi-İSİ bunu yapmıştır.
Buna rağmen Afganistan'daki protestolar Taliban'ın Kabil'i ele geçirdiği son 20 küsür
günde Afganistan halkının güvenini kazanamadığını bölgesel ve küresel
çevrelerde de kaygılara yol açtığını gösteriyor. Bu da Taliban grubunun Afganistan halkına hala militan bir grup
olarak mı yoksa sorumluluk üstlenen bir
grup olarak mı hitap ettiğinin hala
belirsiz olması anlamına geliyor.
Taliban geçici hükümetinin
başkanı Muhammed Hasan Ahundzade'nin kan akıtmaların sona erdiği
yönündeki sözleri Taliban'ın
hala militan bir grup olarak Afganistan halkını muhatap aldığını
gösteriyor.
Afganistan siyasi
meseleleri uzmanı Nergis İtimad şöyle düşünüyor: "Taliban liderleri bu büyük sınava sorumluca yaklaşmalıdır.
Taliban Afganistan halkının taleplerine cevap vermeli. Attığı sloganlar ve
pratikte yaptıkları arasında fark olmamalıdır. Yoksa Taliban Afganistan halkının ayaklanmasını
beklemelidir. "
Taliban, Kabil'i ele geçirmesinin ardından kapsayıcı hükümet kuracağını vaat ederek Afganistan halkının haklarına saygı
duyacağını belirtmişti. Ancak Taliban liderlerinin ilk olarak şeriatı uygulama
yönündeki bildirisi, Afganistan halkının özellikle de etnik ve dini haklarının
korunması hususundaki görüşleri
kaygılara dönüştürdü. Bu bağlamda Taliban grubunun performansı hala
merak edilmektedir. Bu grup geçmişe göre değiştiğini ve mamur bir Afganistan yapmak için insanların refahını sağlamak için güçlü bir
devlet kurmak istediğini iddia etmektedir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken
nokta Afganistan halkının, bu grubun
çoğunlukçu Afganistan toplumunda meşruiyet ve popülerlik kazanması halinde Taliban'ın geçici hükümeti ile işbirliği
yapmasıdır. Bu durum ise Afganistan
nüfusunun önemli bir kısmını oluşturan özellikle de kadınların haklarına önem vermeden
mümkün olmayacaktır.
Tüm bunlara rağmen Taliban'ın geçici hükümet ve kabine
üyelerini tanıtmasının ardından başlayan
protesto gösterileri ve de bölgesel ve
küresel düzeyde meydana gelen kaygılar, bu grubun pratikte halk ile işbirliği ve karşılıklı
etkileşimlerin yolunu kapattığını gösterdi. Bu yüzden de Pakistan hükümeti Taliban
ile işbirliği yapılması için devreye
girip bölgesel ve küresel işbirliği zeminini hazırlamaya çalışmaya
başladı. Ancak Pakistan her şeyden
ziyade her hangi bir plandan önce, bu
grubu kapsayıcı hükümet kurma yönündeki taahhütlerine bağlı kalmasına
yöneltmelidir.
Afganistan'da siyasi meseleler uzmanı Asıf Aşina şöyle bir
değerlendirmede bulunmaktadır: "Taliban grubu, siyasi açıdan 70'li yıllardaki Taliban ile farklı olabilir, değişmiş olabilir
ancak itikadi açıdan aynı şeyin söz konusu olduğu söylenebilir. Bu durum ise
Afganistan halkının son yirmi
yıldaki gelişmişliği ve büyümesi ile açıkça çelişkiler içermektedir.
ParsToday