Allah’ın zikrinden alıkoyan etkenler oldukça çoktur. Onlardan bazıları şöyledir;

1 – İnsanın mal ve evlatları: “Mallarınız ve evlatlarınız sizi, Allah’ı zikretmekten alıkoymasın.” Asıl tehlike Allah’ın zikrini unutup gaflete dalmaktır. Ayette mal ve evladın zikredilişi, gaflete neden olan en kuvvetli etkenler oldukları içindir.

2 – Şarap ve kumar: “Şeytan, içki ve kumarla, ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister.” 1

3 – Ticaret ve alışveriş: Zira Kur’an, ticaretin Allah’ın zikrine engel teşkil etmediği kimseleri övmüştür: “Bunları ne ticaret ve ne de alışveriş Allah’ı anmaktan, namaz kılmaktan, zekât vermekten alıkoyar.” 2

4 – Çoğunluk olma ve çok kazanma arzusu: “Çoğunluk olmak iddianız sizi o kadar meşgul etti ki…” 3

5 – Uzun arzular: “Bırak onları yesinler, yararlansınlar; emelleri onları oyalayadursun. İleride (gerçeği) bilecekler.” 4

6 – Refah, huzur ve dünyayı çokça arzulamak: “Fakat sen onlara ve atalarına o kadar bol nimet verdin ki, sonunda seni anmayı unuttular ve helâke giden bir toplum oldular.” 5

Muhakkak ki dünya, ahiretin bir mukaddimesi olarak görülmediğinde ve bütün işler onu elde etmek hedefiyle yapıldığında, dünya sevgisi de sakıncalı bir durum halini alır “Öyle ise bizim zikrimizden yüz çeviren ve dünya hayatından başka bir şey istemeyen kimselerden yüz çevir.” 6

Eğer dünya hayatı, vazifelerin yerine getirilmesine engel teşkil etmiyorsa artık burada tenkide yer yoktur.

Allah’ın zikrinden gaflette olmak, şeytan ile birlikte olma nedenidir. Kur’an şöyle buyurur: “Kim, Rahman’ı anmayı görmezden gelirse, biz onun başına bir şeytan sararız. Artık o, onun ayrılmaz dostudur.” 7 Beri taraftan şiddetli ve sürekli artan bir azaba duçar edileceklerdir: “Kim Rabbini anmaktan yüz çevirirse, Rabbi onu gittikçe artan bir azaba uğratır.” 8

--------------------------------------------

1 Maide, 91

2 Nur, 37

3 Tekasür, 1

4 Hicr, 3

5 Furkan, 18

6 Necm, 29

7 Zuhruf, 36

8 Cin, 17