Kur’an kültürü ve Ehl-i Beyt (a.s) mektebinde amellere asıl değer verilme sebebi o amelin yapılma niyeti ve gayesidir. Müminin hayır işlerini yerine getirmedeki niyetinin, yaptığı amelden daha kıymetli kabul edilmiş olduğu geçmiş bölümlerde açıklanmıştı. “Müminin niyeti, amelinden hayırlıdır.” 1 Bu rivayete göre birçok hayırlı iş yapılamamış olsa da, doğru ve hayırlı olarak niyet edilmesinden ötürü övülmüştür. Ve birçok yapılan menfi iş, kötü niyetlerden dolayı kınanmıştır. Şimdi yerine getirilememiş ancak sevap ve ecir kazandıran güzel işlerden birkaç tane örnek zikredelim:

〉〉 Hz. İbrahim’in (a.s) oğlunu kurban etmesi için Allah’a takdim etmesi… “Gördüğün rüyanın hükmünü yerine getirdin…” 2

〉〉 Veysel Karani, Hz. Peygamber’i (s.a.a) görmek için Medine’ye gider ancak kendisini ziyaret etmeye muvaffak olmamasına rağmen ziyareti kabul olur. Bununla birlikte, Hz. Peygamber’in (s.a.a) yanında olup, O’na eziyet eden kimseler de bulunmaktaydı.

〉〉 Hz. Peygamber’in (s.a.a) ashabından bir grup savaşa gidecek binekleri olmadığından üzülüp göz yaşı dökmüşlerdi. 3

〉〉 Allah, kimi insanların kötülüklerini güzelliklere tebdil edip, değiştirmektir. “…Allah onların kötülüklerini iyiliklere çevirir…” 4

〉〉 Her kim Ehl-i Beyt’in (a.s) muhabbetiyle dünyadan ayrılırsa, şehid olmuş kimsenin sevabını alacaktır. “Her kim Âl-i Muhammed (Ehl-i Beyt) sevgisiyle ölürse, şehid olarak ölmüştür.” 5

〉〉 Bir grup kimseye de yapacağı eylemin misli ile karşılık verilir: “Ey iman edenler! Kat kat arttırılmış olarak faiz yemeyin…” 6

Eleştirilmeye Neden Olan Güzel Eylemler

Güzel olarak adlandırılan işlerden bazıları kimi nedenlerle Kur’an’da eleştirilmiştir. Bunlardan bazıları şöyledir;

〉〉 Bozgunculuk niyeti ya da riya ve kibirlenerek yapılan işler. “Eyvah olsun o namaz kılanların haline ki, onlar gösteriş yaparlar…” 7

〉〉 Hayırlı bir işle birlikte kötü bir eylemi içinde barından işler. Sadaka verildiği anda minnet ve başa kakmanın da yapılması örneğinde olduğu gibi. “… sadakalarınızı başa kakmak ve gönül kırmak suretiyle boşa çıkarmayın…” 8

〉〉 Bir işin yanlış yöntem ve tarzlarla yerine getirilmesi. Kimileri savaş ve cihat edilmesinin yasaklandığı haram ayları kendi kendilerine değiştirmişlerdi. Savaşmayı bir yıl için helal, diğer bir yıl için haram saymışlar, kendi anlayışlarınca tarihler üzerinde oynama yapmışlardı. “Sapıtmak için hürmetli ayların yerlerini değiştirip geciktirmek, küfürde gerçekten ileri gitmektir…” 9 Kur’an, bu kimselerin amel ve eylemlerini şu şekilde özetlemiştir: “… Öylelerin bütün yapıp ettikleri dünyada da, ahirette de boşa gitmiştir…” 10 Onların yaptıkları işler görünürde hayır gözükse de gerçekte ve akıbetinde boş ve kıymetsizdir.

〉〉 Kur’an’ın bu kimselerin işleri hakkındaki bir başka ifadesi şöyledir: Onlar amellerinin bir kıymeti olduğunu ve güzel işler yaptıklarını zannederler: “Dünya hayatında, çalışmaları boşa gitmiştir, oysa onlar güzel iş yaptıklarını sanıyorlardı.” 11

--------------------------------------------

1 Usul’u Kâfi, c.2, s.84

2 Saffat, 105

3 bkz. Tevbe, 92

4 Furkan, 70

5 Biharu’l Envar, c.23, s.233

6 Al’i İmran, 130

7 Maun, 4 – 6

8 Bakara, 264

9 Tevbe, 37

10 Bakara, 217

11 Kehf, 104