Müspet Meselenin Tekrarı

Bir kültürün oluşması için meselelerin tekrarı önemli ve zaruridir. Hz. Peygamber (s.a.a) defalarca şöyle buyurmuştur: “Ben sizin aranızda iki değerli emanet bırakıyorum. Büyük emanet Allah’ın Kitabı ve diğeri Ehl-i Beyt’im.” Bu söz defalarca beyan edilerek insanların Kur’an ile Ehl-i Beyt’e (a.s) olan bağlılığı kuvvetlendirilmek istenmiştir. “Ailene namazı emret…” 1 ayeti nazil olduktan sonra Hz. Peygamber (s.a.a) sabah namazı vaktinde kızı Hz. Fatıma’nın (s.a) evine gider ‘es- Salah, es-Salah’ 2 (namaz, namaz) diye seslenirdi. Böylece insanlara “Benim Ehl-i Beytim ve ailem, evde bulunan Ali, Fatıma ve evlatlarıdır” sözünü fiili olarak göstermekteydi.

Bir hadiste ise şöyle geçer: “Ezanda ‘Allah-u Ekber’ sözünün dört defa söylenmesinin nedeni, insanları gafletten uyandırmak içindir.” 3 Zira dinleyici diğer sözlerin ikişer defa tekrar edildiğini görecektir. Kimi zaman Hz. Emiru’l Müminin Ali (a.s), insanlarda duyarlılığı artırmak için bazı sözcükleri tekrar ederdi. Hz. Emiru’l Müminin Ali’nin (a.s) evlatlarına vasiyetinde buyurduğu gibi; ‘Allah Allah fi eytam, Allah Allah fi ceyranikum, Allah Allah fi salah, Allah Allah fi’l Kuran…’ (Yetimlere, komşulara, namaza, Kuran’a dikkat edin...) Görüldüğü üzere ‘Allah’ lafzı tekrar edilmiştir.

Namazın sabah akşam tekrar edilmesi, her gün bir adım daha Allah’a yakın olmamız içindir. Yüksekçe bir yerin merdiven basamaklarına adımlarını koyup yukarılara çıkan kimsenin ayakları görünürde hep aynı şeyi yapar. Ancak gerçekte her hareket bir adım ileriye ve daha yukarılara varmak içindir. Elindeki kazmayla sürekli aynı yere vuran kimse gerçekte aynı işin tekrarını yapmaktadır. Ancak her hareketiyle kazdığı çukurun genişliği daha da artmaktadır. İnsan kıldığı her namaz, söylediği her zikir, okuduğu her ayet ile bir adım daha Allah’a yakın olur. Hz. Peygamber’in (s.a.a) hakkında ayette şöyle geçer: “…O kadar ki (birleştirilmiş) iki yay arası kadar, hatta daha da yakın oldu.” 4

Her hafta Cuma namazının hutbelerinde takvaya davetin tekrarı, insanların dini yönlerini terbiye etmede tekrarın etkisini göstermektedir. Esasında yaşamın devamı nefes alabilmenin tekrarına bağlıdır. Mükemmellik ve olgunluk, güzel amellerin ancak tekrar edilmesiyle elde edilir. Bir defa yapılacak infak ve fedakârlıkla, insanda cömertlik ve cesaret meydana gelmez. Aynı şekilde kötülük ve çirkinlikler de tekrar edilmek suretiyle insan ruhunda kalıcı olur.

Kur’an’da Tekrarın Delilleri

Tekrar etmek, kimi zaman çeşitli nimetlerin hatırlatılması içindir. Şu ayet-i kerimede olduğu gibi; “O hâlde, Rabbinizin hangi nimetlerini yalanlıyorsunuz?” 5

Tekrar, kimi yerde muhaliflere gözdağı vermek ve tehdit etmek için tekrar kullanılır. Şu ayet-i kerime’deki gibi; “O gün (Peygamber’i ve ahireti) yalan sayanların vay haline!” 6 Kimi yerde İslam kültürünü oluşturmak içindir, mesela her surenin başındaki “Bismillahirrahmanirrahim” ayeti …

Hüccetin tamamlanması için de ifadeler tekrar edilir. “And olsun biz Kur’an’ı öğüt alınsın diye kolaylaştırdık. (Ondan) öğüt alan yok mu?” 7

Bazen temayülü ve kalıcılığı arttırmak içindir. “Ey inananlar! Allah’ı çokça zikredin.” 8

Bazen yeni emirlerin geldiğinin haberini vermek amacıyladır. “Ey iman edenler…”

Bazen de bir konuyu kesin bir surette tamamlamak amacıyladır. Kur’an her peygamberin yaptığı işlerin sonunda “Kuşkusuz senin rabbin aziz ve rahimdir.” der. 9

Kimi zaman tekrar, bir tek hedef ve yönteme vurgu yapmak için kullanılır. Şuara suresinde defalarca “Allah’tan korkun ve itaat edin” cümlesi çeşitli peygamberlerden nakledilerek tekrar edilmiştir. Böylelikle tüm peygamberlerin hedef ve sözlerinin aynı olduğunu görebilmekteyiz.

--------------------------------------------

1 Taha, 132

2 Biharu’l Envar, .c35, s.207

3 İleli-ş Şerai, c.1, s.259

4 Necm, 9

5 Rahman Suresi

6 Mürselat, 15

7 Kamer, 17

8 Ahzab, 41

9 Şuara, 140