‘O iş bitti’ denilmesine karşın, İsrail ile demir çelik ticaretine dair birçok kez gemi trafiği belgeleri ortaya çıkan Türkiye, iki yıl sonra Tel Aviv ile ticaretin kesilmesine yönelik ilk ciddi adımını attı. İsrail bağlantılı gemilere getirilen kısıtlama ile bundan böyle İsrail’e askerî malzeme taşıyan ve işletmecisi İsrail bağlantılı olan gemiler, Türkiye’deki limanlara yanaşamayacak.

İSRAİL’E KONTEYNER AKTARMASI DA YASAK

Kamuoyunda büyük tepkilere yol açan İsrail’le ticarette yeni kısıtlama getirildi. Bu kapsamda İsrail ile ilişkili yüklerin Türkiye limanlarında, konteyner aktarmaları dahil, işlemlerine izin verilmeyecek. Armatörlerden gemilerinin işletmelerinin İsrail ile bağlantılı olmadığı ve İsrail’e yönlendirilecek yük veya askeri malzeme taşımadıklarına dair sorumluluk imzası vermelerini talep edilecek.

TÜRKİYE’DEN İSRAİL’E “DOĞRUDAN” TRAFİK YOK AMA...

Acentelerden istenen belgede, geminin askeri yük taşıması veya işletmecisinin İsrail bağlantılı olması durumunda doğabilecek tüm liman masrafları ile hukuki sorumluluğun acenteye ait olacağı kaydediliyor. Hükümet kaynakları Türkiye’den İsrail’e doğrudan ticari gemi trafiği bulunmadığı iddiasını yineleyerek uygulamanın İsrail’e yük taşıyan yabancı gemilere yönelik olacağını belirtiyor.

TEPKİ ÇEKEN SEVKİYAT İKİ YILDIR DEVAM EDİYOR

İki yıldır başta Azerbaycan petrolü olmak üzere İsrail'e sevkiyatı yapılan yükler için Türk limanlarının kullanıldığına ilişkin iddialar kamuoyunu tatmin edecek şekilde cevaplanamadı. İsrail'in savunma şirketi ZIM’in de ülkemizin birçok limanından askeri malzeme taşıdığı biliniyor. Yetkililer ise İsrail’e gidiyor gibi görünen yüklerin aslında Filistin’e yük taşıdıkları iddiasını tekrarlamayı sürdürüyor.

LİMANLAR KAPATILSIN DEMEK SUÇTU

Gazze’de soykırımın devam ettiği süreçte İsrail ile ticareti protesto eden ve limanlarımızın bu ülkeye giden gemilere kapatılmasını isteyen bazı aktivistler tutuklanmıştı.

İSRAİL GEMİLERİNE İKİ YIL SONRA YASAK

Türkiye’nin, Gazze’de 7 Ekim’den bu yana çoluk çocuk demeden soykırıma devam eden İsrail ile ticareti sürdürmesi vicdanları yaralarken, ‘O iş bitti’ denilmesine karşın Tel Aviv ile demir çelik ticaretine dair birçok kez gemi trafiği belgeleri ortaya çıkmıştı. Türkiye 2 yıl sonra İsrail’e yönelik ilk ciddi adımı attı ve İsrail bağlantılı gemilere kısıtlama getirdi. Bundan böyle İsrail’e askerî malzeme taşıyan ve işletmecisi İsrail bağlantılı olan gemiler, Türkiye’deki limanlara yanaşamayacak. Liman başkanlıkları, İsrail’e giden veya gitme ihtimali olan yabancı gemilerden askeri yük taşımadıklarını ve işletmecilerinin İsrail ile bağlantılı olmadığını belgelemelerini isteyecek. Acentelerden istenen belgede, geminin askeri yük taşıması veya işletmecisinin İsrail bağlantılı olması durumunda doğabilecek tüm liman masrafları ve hukuki sorumluluğun acenteye ait olacağını bildirilirken, konuya yakın kaynaklardan edinilen bilgiye göre, İsrail ile ilişkili yüklerin Türkiye limanlarında, konteyner aktarmaları dahil, işlem görmesine izin verilmeyecek. Yetkililer, armatörlerden, gemilerinin işletmelerinin İsrail ile bağlantılı olmadığını ve İsrail’e taşınacak yük veya askeri malzeme bulunmadığını belirten sorumluluk imzası vermelerini istiyor.

DOĞRUDAN GEMİ TRAFİĞİ YOK İDDİASI

Türkiye’den İsrail’e doğrudan ticari gemi trafiği bulunmadığı iddia edilirken uygulamanın özellikle İsrail’e yük taşıyan ve Türkiye limanlarını kullanan yabancı gemilere yönelik olduğunu vurgulanıyor. Ancak 7 Ekim’den bugüne gündeme gelen gemi trafiği belgeleriyle Türkiye Limanlarının İsrail’e giden birçok geminin durağı olduğu görülmüştü. Özellikle MÜSİAD üyesi şirketlerden biri olan İÇDAŞ’ın İsrail’le olan demir çelik ticaretine dair gemi trafiği belgeleri defalarca kez ortaya çıkarıldı. İsrail’in en köklü firması olan ZIM gemilerinin ülkemizin birçok limanından sevkiyat gerçekleştirdiği de gündeme gelmişti. Birleşmiş Milletler Özel Raportörü Francesca Albanese geçtiğimiz haziran ayında sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, bizzat ‘Vela’ isimli geminin ve Mersin Limanı’nın ismi vererek, Türkiye’den İsrail ordusuna çelik sevkiyatının durdurulmasını istemiş ve bu malzemenin soykırımda kullanıldığını belirtmişti.

TİCARETİN KESİLMESİNİ İSTEYEN VATANDAŞLARA GÖZALTI

Ayrıca İskenderun’daki Limak Port’tan İsrail’e ticaret yapıldığını ortaya koyan haberler üzerine, Limak Holding’i protesto etmek isteyen vatandaşlara, holding binası önünde çevik kuvvet ekipleri müdahale etmişti. Yine İsrail’e mühimmat taşıdığı için İspanya, Slovenya, Karadağ, Malta, Angola ve Namibya limanlarına yanaşmasına izin verilmeyen ancak Haydarpaşa Limanında demirleyen Kathrın gemisi ise Filistin destekçileri tarafından protesto edilmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 29 Kasım’da TRT World Forum’daki konuşması sırasında, “Gemiler Gazze’ye bomba taşıyor” sloganıyla İsrail’le ticareti protesto eden dokuz kişi ise gözaltına alınarak tutuklanmıştı. Öte yandan Azerbeycan petrolünün Mersin Limanı üzerinden İsrail’le sevk edildiği de hükümet yetkilileri tarafından açıklanmıştı.

İsrail’e gemi trafiğinin durdurulması son olarak Türkiye’nin imzasını neden ilk anda koymadığına ilişkin tartışmaların odağındaki Bogota Bildirisi’nde gündeme gelmişti. Türkiye, İsrail’in Gazze’deki eylemlerine karşı hazırlanan Lahey Grubu’nun Bogota Ortak Bildirisi’ne 25 Temmuz’da katıldığını Kolombiya’ya iletmiş, bildiride yer alan ‘Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne yapılan atıfların kendi açısından geçerli olmadığını bildirmişti/karar