Bismillahirrahmanirrahim
Soru:
Kur’an ve hadislerde ismi geçen Peygamberlerle ilgili kısa ve öz bilgiler verebilir misiniz?
Cevap: Kur’an’da gönderilen peygamberlerin sayısı hakkında rakam verilmezken hadislerde 124 bin peygamber gönderildiği ve bunlardan 313 tanesinin Resul oldukları, beş tanesinin ise Ulu’l-Azm oldukları geçmektedir. Bunlardan 26 tanesinin ismi verilerek peygamber oldukları açıkça beyan edilmiştir. Aşağıda önce onlar hakkında kısa bilgiler vereceğiz.
1. Hz Âdem (a.s):
Kur’an’da adı 25 defa geçmektedir. İlk insan, ilk peygamber, ilk örtünen, toprağı ilk işleyendir. Allah onun cesedini topraktan yaratmıştır. Daha sonra eşi olsun diye Havva’yı yaratmıştır. Kendisine kitap olarak 10 sahife verilmiştir. Mezarı Necef’te Hz. Ali’nin mezarının yanındadır.
2. Hz. İdris (a.s):
Kur’an’da adı 2 defa geçmektedir. Astronomi ve matematikle ilk uğraşan, ilk defa iğne ile dikiş diken ve elbise yaparak giyen, ölçü ve tartı aletlerini ilk defa kullanan, ilkyazı yazanın olduğu rivayet edilir. Kendisine 30 sayfalık kitap indirilmiştir. Hz. İsa gibi göğe yükseltilmiştir.
3. Hz. Nuh (a.s):
Kur’an’da adı 43 defa geçmektedir. Kur’an’ın 71. suresi onun adını taşımaktadır. Kavminden kendisine çok az kişi iman etmiştir. Karısı ve çocuklarından biri de iman etmeyenler arasındadır. Kur’an kâfir olan karısından söz ederken, Ehlibeyt’ten gelen rivayetlerde iman eden ve tufan alameti olarak tandırın coşmasından haber verip gemiye binen bir karısından daha söz edilir. Nuh tufanından sonra yeni bir nesil yaratılmıştır. Hz. Nuh beş Ulu’l-Azm peygamberden ilkidir. Hz. Nuh en uzun yaşayan Peygamberlerden birisidir ki Kur’an onun sadece tebliğ süresini 950 yıl olarak beyan etmektedir. Mezarı Necef’te Hz. Ali’nin mezarının yanındadır.
4. Hz. Hud (a.s):
Kur’an’da adı 10 defa geçmektedir. Kur’an’ın 11. suresi onun adını taşımaktadır. Yaşadıkları yer olan İrem şehrinde, yüksek binalar inşa etme yarışına girmiş Âd kavmine gönderilmiştir. Ticaretle uğraşmıştır. Mezarı Necef’te, Vadiyü’s-Selam mezarlığındadır.
5. Hz. Salih (a.s):
Kur’an’da adı 8 defa geçmektedir. Dağları ve yüksek kayaları oyarak inşa ettikleri görkemli evlerle ünlü Semud kavmine gönderilmiştir. Semudlular kendilerini denemek için gönderilen Salih’in devesini öldürdüler. Ticaretle uğraşmıştır. Mezarı Hz. Hud’un yanı başındadır.
6. Hz. İbrahim (a.s):
Kur’an’da adı 69 defa geçmektedir. Kur’an’ın 14. suresi onun adını taşımaktadır. Oğlu Hz. İsmail (a.s) ile birlikte Kâbe’yi tamir edip yeniden ayağa kaldırmıştır. Çok misafirperver biriydi. Kurban kesmeyi bize o öğretmiştir ve hac amellerine kurban onun döneminde eklenmiştir. Kendisine 10 sayfalık kitap verilmiştir. Babil hükümdarı Nemrut tarafından ateşe atılmış, ateş kendisini yakmamıştır. Allah’ın dostu olarak anılır. Put ve putperestlikle çetin bir mücadele ettiği için “Tevhid Kahramanı” olarak anılmaktadır. Hz. İbrahim beş Ulu’l-Azm peygamberden ikincisidir. Mezarı Filistin’de El-Halil kentindedir.
7. Hz. Lût (a.s):
Kur’an’da adı 27 defa geçmektedir. Hz. İbrahim’e (as) iman eden ilk kişidir, onunla birlikte hicret edenlerdendir. Hz. Lut’un tebliğ ve telkinlerine kulak asmayıp çirkef sapıklıklarından vazgeçmediklerinden dolayı büyük azapla helak edilen meşhur Lut kavminin peygamberiydi. Mezarının yeri büyük ihtimalle El-Halil’e yakın olan Filistin’deki Beni Naim köyündedir.
8. Hz. İsmail (a.s):
Kur’an’da adı 12 defa geçmektedir. Çobanlık yapmıştır. Babası Hz. İbrahim (as) ile birlikte Kâbe’yi inşa etmiştir. Hacla ilgili pek çok merasim ve kurban kesme konularında babası Hz. İbrahim (as)ve annesi Hz. Hacer ile birlikte Müslümanlara örnek olmuştur. Kur’an onu kurbanlık olayında Allah’a teslimiyetiyle övmektedir. Zemzem çocukken onun ayaklarının altından fışkıran ve günümüze kadar devam eden mucizevi, bereketli ve şifalı sudur. Hz. Muhammed (as) onun soyundan gelmektedir. Mezarı Mekke’de Mescidü’l-Haram’da Hicr-i İsmail’dedir.
9. Hz. İshak (a.s):
Kur’an’da adı 15 defa geçmektedir. Hz. İbrahim’in (as) diğer eşi Hz. Sara’dan dünyaya gelen oğludur. İsrailoğullarına gönderilen, Kur’an’da adı geçen bütün peygamberlerin atasıdır. Mezarı Filistin’de El-Halil kentindedir.
10. Hz. Yakup (a.s):
Kur’an’da adı 16 defa geçmektedir. Hz. İbrahim’in (as) torunudur. Evlat acısı ve evlat ihaneti ile imtihan edilmiştir. Oğlu Hz. Yusuf’un (as) acısı dolayısıyla gözleri kapanmış, sonra ona kavuşmasıyla yeniden açılmıştır. Mısır’a gitmeden önce Filistin civarında peygamberlik yapmıştır. Mezarı Filistin’de El-Halil kentindedir.
11. Hz. Yusuf (a.s):
Kur’an’da adı 27 defa geçmektedir. Kur’an’ın 12. suresi onun adını taşımaktadır. Yakub’un 12 oğlundan en çok sevdiği oğludur. Kardeşleri kendisini kıskanmış ve kuyuya atmışlardı. Daha sonra kuyu kenarından geçen kafile vasıtasıyla kuyudan çıkarılan Yusuf, kardeşleri tarafından ucuz bir fiyata onlara köle olarak satılmış ve Mısır diyarına götürülmüş, ardından Mısır azizi tarafından satın alınarak saraya intikal edilmiştir ve böylece saray macerası, Mısır Azizi’nin eşi Züleyha’nın ona karşılıksız aşkı, ardından kendisine atılan iftira ve zindan macerası başlamıştır. Kendisine rüyaları yorumlama yeteneği verilmiştir. Bu bilgi ve yeteneği sayesinde bilahare Mısır’a yönetici olmuştur. Kur’an’da toplu olarak bir surede, baştan sona anlatılan tek kıssa onunkidir. Bu kıssa Kur’an’da “Kıssaların En Güzeli” olarak nitelenmiştir. 120 yıl yaşadığı nakledilmiştir. Mezarı Filistin’de Nablus kenti yakınlarındadır.
12. Hz. Şuayb (a.s):
Kur’an’da ismi 11 defa geçmektedir. Hz. İbrahim’in torunlarından ve Arap kavminden olduğu nakledilmektedir. Hitabet yeteneğinden ötürü “Peygamberlerin Hatibi” olarak anılmıştır. Ölçü ve tartıda hile yapan Medyen ve Eyke halkına gönderilmiştir. Kızlarından biriyle Hz. Musa evlenmiştir. Mezarının nerde olduğu konusunda açık bilgiler, senetler nakledilmemiştir. Çok zayıf bir rivayette Hazramut’ta olduğu geçmiştir, ama itibar edilmemiştir.
13. Hz. Musa (a.s):
Kur’an’da ismi en çok geçen (136 defa), kendisinden ve mücadelesinden en çok bahsedilen peygamberdir. Bebekken zamanının zalim hükümdarı mısır kralı Firavun’un şerrinden korunması için, Allah’ın ilhamıyla annesi onu bir sanduka içinde Nil nehrine bırakmış, Ama İlahi takdir ve tedbirle Firavun ve eşi Asiye tarafından sudan tutulmuş ve Asiye’nin telkiniyle evlatlık edinilmiş ve Firavun’nun baş düşmanı olacak kimse onun sarayında ve onun eliyle büyütülmüştür. Daha sonra Peygamberliğe ulaşan Hz. Musa Hz. Şuayb’ın (as) damadı olmuştur. İsrailoğulların’a peygamber olarak gönderilmiştir. İsrailoğulları onun önderliğinde Mısır’dan çıkmışlardır. Kendisine Tevrat verilen Hz. Musa beş Ulu’l-Azm peygamberden üçüncüsüdür. Mezarının Sina çölünde Neba veya Nebu dağının eteklerinde olduğu söyleniyor.
14. Hz. Harun (a.s):
Kur’an’da adı 20 defa geçmektedir. Hz. Musa’nın (as) abisidir. Hz. Musa’nın talebi ve duasıyla Allah tarafından onun yardımcısı ve veziri olarak görevlendirilmiştir. Hz. Musa Medyen’den Mısır’a dönünce Harun’a Allah’ın buyruklarını iletmiş, o da bunları kabul ederek Musa’ya yardımcı olmuştur. Güzel konuşması ve hitabet yeteneği, en güçlü özelliğidir. Mezarının Sina çölünde veya Ürdün’ün batısında bulunan Hur dağının tepesinde olduğu söylenmektedir.
15. Hz. İsmail (Sadıqu’l-Va’d -a.s-):
Kur’an’da Meryem Suresi’nin, 54 ve 55. ayetlerinde Vaadinde Sadık İsmail isminde hem Resul hem Nebi bir şahsiyetten bahsedilmektedir. Gerçi Sünni kaynaklarda genelde onun da Hz. İbrahim’in oğlu İsmail olduğu kanaati olsa da Ehlibeyt’ten nakledilen bazı hadislerde onun başka bir Peygamber olduğu ve Hizgil Peygamber’in oğlu olduğu ve tebliğ için gönderildiği kavmi tarafından yüzünün derisi yüzülerek şehit edildiği geçmektedir. Sözleştiği bir kimseyi sözleşme yerinde bir yıl beklediğinden dolayı “Sadıqu’l-Va’d” (vaadine sadık) lakabını aldığı da yine rivayetler arasındadır. Mezarının nerde olduğu bilinmiyor.
16. Hz. Davud (a.s):
Kur’an’da adı 16 defa geçmektedir. Sesi o kadar güzeldi ki Zebur’u okurken dağlar ve kuşlar sesine eşlik ederdi. Önceleri Tâlût’un ordusunda bir asker olarak savaşmış küfür ordusunun başkomutanı Calut’u meşhur sapanıyla öldürerek onların hezimetinin yolunu açmıştı. Daha sonra Allah’ın kendisine verdiği peygamberlik ve hükümdarlıkla birlikte İsrailoğullarına kral olmuştur. Demirciydi ve geçimini zırh yaparak temin ediyordu. Kendisine Zebur verilmiştir. Mezarı Beytü’l-Mukaddes’te Davud beldesindedir.
17. Hz. Süleyman (a.s):
Kur’an’da adı 17 defa geçmektedir. Babası Hz. Davud’dur (a.s). Babasının ölümünden sonra onu yerine hem peygamber hem de kral hükümdar olmuştur. Bütün canlılarla konuşabilme yeteneğine sahipti. İnsanlarla birlikte cinlere ve diğer canlılara da hüküm sürme yetkisi verilmişti kendisine. Mezarı babasının yanındadır.
18. Hz. Eyyub (a.s):
Kur’an’da adı 4 defa geçmektedir. Çok ağır bir hastalık, evlatlarının ve malının elinden alınması ve kavminin eziyetleriyle ağır bir imtihana tabi tutulmuş, ama Allah’a teslimiyeti ve direnişiyle sabrın sembolü olmuştur. Mezarının Yemen’de olduğu söyleniyor.
19. Hz. Zülkifl (a.s):
Kur’an’da adı 2 defa geçmektedir. Nebevi bir hadise ve İmam Muhammed Taki’den (a.s) gelen sahih hadise göre Hz. Elyesa’nın vasisi olan İsrailoğulları peygamberlerinden Obadya peygamberdir. Sabreden, Allah’ın rahmetine ulaşan ve salihlerden olduğu bildirilen peygamberlerdendir. Mezarının yerini bilinmemektedir.
20. Hz. Yunus (a.s):
Kur’an’da adı 4 defa geçmektedir. Kur’an’ın 10. suresi onun adını taşımaktadır. Asur devletinin başkenti olan Ninova halkına peygamber olarak görevlendirilmiştir. Onun, yüz bin kişiyi aşkın nüfusa sahip kavmine uzun yıllar tebliğ etmesine rağmen iman etmeyişlerinden dolayı onlardan umudunu kesmiş ve onlara öfkelenerek kavminden ayrıldıktan sonra, kavmi bir alimin vesile olmasıyla samimi tevbe etmiş ve üzerlerine gelmekte olan bela ve azap geri çekilmiştir. Hz. Yunus ise, Allah’ın iznini beklemeden onlardan ayrıldığı için, günah ve suç olmamakla birlikte yüce makamına yakışmadığı için bu terki evla fiilinden dolayı bir nevi cezalandırılmış ve gemide giderken batmakta olan gemiden kura ile denize atılmış ama bir balık (balina) tarafından yutulmuştur. Ama o sırada Rabbine yönelerek Kur’an’da geçen ve “Zikr-i Yunusiyye” diye meşhur olan zikri söyleyerek Allah’a yakarmış ve bilahare balık onu sahile atmış ve kurtulmuştur. Mezarının Irak’ın Musul kentinde olduğu söyleniyor; bir rivayete göre de Kufe şehrinde Fırat nehrinin kenarındadır.
21. Hz. İlyas (a.s):
Kur’an’da adı 3 defa geçmektedir. İsrailoğullarından Ba’l adlı bir puta tapan topluma peygamber olarak gönderilmiştir. Mezarının yerini bilmiyoruz. Bazı rivayetlerde Hz. İsa gibi diri olduğu söylense de bu rivayetler zayıf kabul edilmiştir.
22. Hz. Elyesa (a.s):
Kur’an’da adı 2 defa geçmektedir. Hz. İlyas’a (as) yardımcı olarak gönderilmiştir. Mezarının yeri bilinmemektedir.
23. Hz. Zekeriyya (a.s):
Kur’an’da adı 7 defa geçmektedir. Hazreti Süleyman’ın (a.s) soyundandır. Kudüs’te Hz. Meryem’in himayesini üstlenmiş, ona koruyuculuk yapmıştır. Yaşlılık çağına kadar çocuk sahibi olmayan Hz. Zekeriyya, Hz. Meryem’i gördüğünde çocuk sahibi olmayı arzulamış ve dua etmişti. Allah-u Teâlâ da hem kendisi hem de eşi yaşlı olan Zekeriyya’ya Hz. Yahya’yı müjdelemişti. Ve bilahare İsrailoğulları tarafından şehit edilmiştir. Mezarı bir rivayete göre Suriye’nin Halep şehrindedir, diğer rivayete göre ise Beytü’l-Mukaddes’tedir.
24. Hz. Yahya (a.s):
Kur’an’da adı 5 defa geçmektedir. Hz. Zekeriyya’nın (a.s) oğludur. Adı daha önce hiç kullanılmamış bir isimdir ve Allah tarafından konulmuştur. Çocuk yaşta peygamber olmuştur. Hazreti İsa’nın (as) müjdecisidir. Ve zamanın zalim hükümdarı tarafından mübarek başı kesilerek şehit edilmiştir. Mübarek başının türbesi Şam’da Emevi mescidinin içinde, bedeni ise Şam dışında bir yerdedir.
25. Hz. İsa Mesih (a.s):
Kur’an’da adı 25 defa geçmektedir. İlahi bir mucize olarak babasız dünyaya gelmiştir. Daha beşikteyken konuşmuştur. Ölüleri diriltmiş, hastaları ve körleri iyileştirmiştir. Onun doğduğu sene miladi takvimin başlangıcı kabul edilir. Kendisine İncil verilmiştir. Hz. İsa Ulul’l-Azm peygamberlerin dördüncüsüdür. Kur’an’ın açık ifadesiyle öldürülmemiş ve göğe yükseltilmiştir. Şia ve Sünni kaynaklarda geçen birçok hadise göre Hz. Mehdi’nin zuhur zamanında yere inerek onun arkasında namaz kılacak ve insanların hidayet olup İslam’ı kabullenmelerine ve Hz. Mehdi’nin evrensel hâkimiyetine yardımcı olacaktır.
26. Hz. Muhammed (s.a.a):
Kur’an’da adı 4 defa geçmektedir. Kur’an’ın 47. suresi onun mübarek adını taşımaktadır. Son peygamberdir. Bütün insanlığa gönderilmiştir. O bütün kâinatın ve bütün peygamberlerin efendisidir. Kendisine Kur’an Kerim verilmiştir ve birçok mucizeyle birlikte en büyük ve ebedi mucizesi Kur’an’dır. 63 yaşında âlemi bekaya irthal eden Hz. Resulullah (s.a.a) 23 yıllık peygamberlik süresinin 13 yılını Mekke’de ve 10 yılını da Medine’de geçirmiştir. Mübarek türbesi, Medine’dedir.
Not: Kur’an-ı Kerîm’de Zulkarneyn ve Lokman isimleri de yer almakla beraber bunların peygamber olup olmadıkları ihtilaflıdır.
……………………..
Kur’an’da ismi geçmeyen, ama peygamber oldukları hadislerde zikredilen şahsiyetler:
1- Hz. Şeys bin Âdem: Vasilerin ilki olup aynı zamanda peygamberdir.
2- Sâm bin Nuh: Hz. Nuh’un vasisi olup bazı muteber nakillerde peygamber olduğu da geçer.
3- Lâhicc Peygamber: Hz. İbrahim’in anne tarafından dedesi olan gayr-i mürsel bir münzir yani uyarıcı bir peygamber olduğu sahih hadiste nakledilmiştir.
4- Hz. Hızır: Hz. Nuh’un oğlu Sam ibn-i Nuh’un torunlarındandır ve Ehlibeyt’ten nakledilen bazı rivayetlere göre ilk başlarda 100 kişilik bir bölgeye peygamber olarak gönderilmiştir. Yine Şii Sünni kaynaklarda geçtiği üzere hala yaşamaktadır ve Şia kaynaklarına göre Hz. Mehdi’yle arkadaşlık yapıp onunla ünsiyet kurmaktadır ve zuhur zamanında da ona yardımcı olacaktır. Kur’an’da salih kul lakabıyla anılarak Hz. Musa ile görüşmesi ve aralarında geçen diyaloglar ve bazı sır dolu olaylar anlatılmaktadır.
5- Hz. Yuşa’ bin Nun: Hz. Musa’nın vasisi, Peygamber olduğu da söyleniyor.
6- Kalib bin Yufenna Peygamber: Hz. Yuşa’dan sonra peygamber olduğu söyleniyor, bazıları da vasi olduğunu söylemiştir.
7- Hızqil Peygamber: Kalib’den sonra Beni İsrail’e peygamber olduğu söyleniyor.
8- İşmoil Peygamber: Kur’an’da Talut, Calut meselesinde ismi verilmeden bahsedilen peygamber.
9- Daniyâl Peygamber: Hz. Davud’un neslinden Beni İsrail Peygamberlerinden birisidir. Mezarı İran’ın Şuş kentindedir.
10- Câmâsp Peygamber: Mecusilere gelen kitap sahibi mürsel bir peygamber olduğu İmam Sadık’tan (a.s) gelen hadislerde belirtilmiştir.
11- Hanzala Peygamber: Kur’an’da isimleri geçen Ashaburress’e (Aras bölgesinde yaşayan kavime) gönderildiği ve onlar tarafından öldürüldüğü söylenen bir peygamber.
12- Şe’ya Peygamber: İmam Rıza’nın hadisinde ismi geçiyor.
13- Habkuk Peygamber: İmam Rıza’nın hadisinde ismi geçiyor.
Not: İsminin doğru yazılışı hadisin bazı nüshalarındaki gibi Habkuk şeklindedir.
14- İrmiya Peygamber: Beni İsrail peygamberlerinden.
15- Üzeyir Peygamber: Beni İsrail Peygamberlerinden olduğu söyleniyor. Peygamberliği hadislerde belirtilmiş olup Kur’an’da sadece adı geçer) Kur’an’da öldürüldükten 100 yıl sonra yeniden diriltilen Peygamberin, Hz. Üzeyir, bir rivayete göre ise Hz. İrmiya olduğu söyleniyor.
16- İmrân bin Mâsân: Hz. Meryem’in babası İmran’ın da peygamber olduğu Kur’an’da belirtilmese de Ehlibeyt’ten gelen rivayetler arasındadır.
17- Circis Peygamber: Şam’da bir padişaha tebliğ için gönderildiği, ama o zalim tarafından işkenceler altında öldürüldüğü nakledilmiştir. Kapadokya doğumlu olup mezarı işgal olunmuş Filistin’in Lud kentindedir.
18- Hz. Halit bin Sinan: Bazı rivayetlerde Peygamber olduğu, hatta kızının Hz. Resulullah’ı idrak ettiği nakledilmiştir.
Musa AYDIN
