Han'ın serbest bırakılması talebiyle başkentte büyük bir miting planlayan Han destekçileriyle güvenlik güçleri arasında çatışmalar yaşanıyor.

Hükümetin yaptığı açıklamaya göre, binlerce kişi polis kısıtlamalarına meydan okuyarak ablukaları ve göz yaşartıcı gazları aşarak şehre girdi. Çatışmalarda 4 güvenlik görevlisinin öldüğü belirtildi.

Başbakan Şehbaz Şerif'in ofisi, güvenlik görevlilerinin araç çarpması sonucu öldüğünü açıkladı.

Protestocular, hükümetin ateş açma tehdidine rağmen güvenlik güçleriyle çatışmaya başladı. Eylemcileri kınayan Şerif, "Bu barışçıl bir protesto değil. Bu aşırılıkçılıktır" dedi.

Ölü sayısına ilişkin veriler çeşitlilik gösteriyor. Doğrulanmamış veriler, araç çarpması sırasında dört güvenlik görevlisinin yanı sıra bir sivilin de öldürüldüğünü ve ayrı bir olayda bir polisin de hayatını kaybettiğini söylüyor.

2022'de güvensizlik oyu ile görevden alınan Han, yolsuzluk davasında mahkum edilmesinin ardından bir yıldan fazla süredir hapiste. Han ayrıca 150'den fazla ceza davasıyla karşı karşıya.

Han'ın partisi Adalet için Hareket (PTI) davaların siyasi amaçlı olduğunu savunurken, yetkililer yalnızca mahkemelerin Han'ın serbest bırakılmasını emredebileceğini ifade ediyor.

4 binden fazla kişi tutuklandı, iletişim ağları kesildi

Pakistan polisi, Cuma gününden bu yana 4 binden fazla Han destekçisini tutukladı. Ülkenin bazı bölgelerinde mobil ve internet hizmetleri askıya alındı. Tüm eğitim kurumları kapalı kalmaya devam ediyor.

Geçtiğimiz Perşembe günü, bir mahkeme başkentte mitingleri yasaklamıştı. Yetkililer, yasağı ihlal eden herkesin tutuklanacağını söylemişti.

Protestocuların başkente yaklaşmasıyla bölgede iki gün süren çatışmalar yaşanmıştı. Şehir yönetimi geçtiğimiz hafta halka açık toplantılara iki aylık bir yasak getirmişti.

İslamabad ile diğer şehirler arasındaki seyahat, yetkililerin nakliye konteynerleriyle yolları kapatmasıyla neredeyse imkansız hale gelmişti. Ancak protestocular bugün konteynerleri aşmayı başardı. 

Han için yapılan protestolar

Han bir yıldan uzun süredir hapiste ve 150'den fazla ceza davasıyla karşı karşıya. Ancak tüm bunlara karşın ülkedeki popülerliğini sürdürüyor. Partisiyse davaların siyasi amaçlı olduğunu savunuyor.

Han'ın "son çağrı" olarak tanımladığı protesto yürüyüşü, partisinin serbest bırakılması için düzenlediği birçok yürüyüşten biri. Partinin Ekim ayının başlarında İslamabad'daki son protestoları şiddete dönüşmüştü.

İmran Han'ın düşüşü

2022 yılında, Pakistan siyasetinde önemli bir yer tutan ve daha önce Başbakan İmran Han ile birlikte hareket eden "Birleşik Halk Hareketi (MQM-P)" grubunun, İmran Han'ın partisi olan Pakistan Adalet Hareketi'nden (PTI) desteğini çekmesi ile bir çatı partisi gibi hareket eden İmran Han'ın partisi güç kaybetmişti. Mevcut durumda 342 kişilik Pakistan Parlamentosunun neredeyse yarısına yakınına sahip olan İmran Han bu desteğin geriye çekilmesiyle zora düşmüştü. Ayrıca Pakistan Adalet Hareketi'nden 10 vekilin desteğini çekmesi ile iktidar olma ehliyetini kaybeden İmran Han için mecliste güven oylaması yapılması kararlaştırılmıştı.

Pakistan Ulusal Meclisi Başbakan İmran Han'a karşı güven oylaması düzenlemiş ve 342 milletvekilinden 176'sı ona karşı oy kullanmıştı. Aynı zamanda Han'ın partisinin bir üyesi olan parlamentonun alt meclisi başkanı Esad Kaysar istifasını açıklamıştı.

Han'ın partisi PTI, Mart ayında koalisyon ortağından yedi milletvekilinin muhalefet saflarına katılmaya karar vermesiyle Ulusal Meclis'teki çoğunluğunu fiilen kaybetmişti.

Yaşananların ardından İmran Han’ın destekçileri ülke genelinde sokaklara çıkarak, kararı protesto etmişti.

Eski Başbakan Navaz Şerif'in kardeşi Şahbaz Şerif, İmran Han'ın 2022'de parlamentodaki güven oylamasıyla iktidardan düşmesinin ardından başbakan olmuştu.

Han, hükümetinin düşmesinin ardından çeşitli siyasi suçlamalarla 31 yıl hapis cezası almıştı. Han, yaşananlardan Genelkurmay Başkanı Asım Münir'i sorumlu tutmuştu.

Yolsuzluk, resmi belgeleri ifşa etmek ve evlilik yasasını ihlalden suçlu bulunan Han, şu anda cezaevinde bulunuyor.

Han döneminde ABD'den Çin'e makas değişimi

Yıllarca Amerika emperyalizminin yörüngesinde olan Pakistan, uluslararası alandaki emperyalist hegemonya krizinden de yararlanarak bir makas değişikliğine doğru adım atmıştı. Bu süreçte Amerikan emperyalizminin karşısında birçok argüman üreten İmran Han hükümeti, Çin'e ekonomik olarak yaklaşma adımları atmıştı.

Çin'in Pakistan'a yaptığı hızlı tren demir yolları, Çin-Pakistan işbirliğinin Pakistan'daki Gwarda limanı için hazırladıkları alt yapı ve ikmal yolları, Pakistan ticaretini canlandıracak adımlardan birisi olarak yorumlandı. Zira bu yakınlaşma sadece ticari alanda sınırlı kalmamış, Çin aynı zamanda Pakistan'ın kronik sorunlarından biri olan enerji sorunlarına da destek olmak için çeşitli barajlar ve termik santraller kurmuştu. 

Bu eksen kayması, ABD'yle İmran Han hükümeti arasındaki ilişkinlerin gerilmesine yol açtı./sol