Ancak bir şeyin nimet grubunda olması için her zaman rahatlığa ve güzelliğe götürmesi gerekli değildir, aksine nimet olmak için çok hayırlı olması yeterlidir.

Söz konusu âyetlerde anlatılanları da ilahi nimetler olarak sayabilmemiz için, bu kuralı göz önünde bulundurarak onların geneline bakmamız gerekir. Sûrenin “Yerin üstünde ne varsa fanidir.” âyetine (26) baktığımızda fanilikten, yani geçicilikten bahsedildiğini görüyoruz. Tefsir-i Numûne’de söylenen ihtimallerin tümünden yola çıkarak ölümü ve fenayı ilahi nimetlerden sayabiliriz: Ölüm ve fena nasıl ilahi nimetlerden olabilir? Bu fena, mutlak bir fena olmadığı, beka âlemine açılan bir pencere ve ebedî yaşama ulaşmak için geçilmesi gereken bir yol olduğu için nimet olabilir. Dünya onca nimetine rağmen müminin zindanıdır. Dünyadan ayrılmak bu dar ve karanlık yerden kurtulmak demektir.

Bir de geçmiş nimetleri zikretmek, gaflete düşmeye ve bazılarının dünya yaşamına, çeşitli yiyecekler, içecekler, inci, mercan ve bineklere dalmalarına neden olabilir. Bu yüzden dünyanın beka evi olmadığını, ona bağlanmamak ve Allah yolunun dışında kullanmamak gerektiğini hatırlatıyor. Bu hatırlatma bile büyük bir nimettir.[2]

Bu ihtimallere göre ölüm ilahi nimetlerdendir. Tüm açılarıyla ele alındığında gerçekten bir nimet olduğu görülecektir. Dolayısıyla bunu, sûrenin siyakının dışında tutamayız.

Rahman Sûresinin nimet diye nitelediği azap ve cehennem âyetleri olan ikinci gurup âyetlerin üzerinde biraz düşünmek gerekir. Örneğin:

“Üstünüze bir ateş yalımı ve erimiş bakır gönderilir de kaçamazsınız.”[3]

“Suçlular, yüzlerindeki alametten tanınırlar da perçemlerinden ve ayaklarından yakalanırlar.”[4]

“Cehennemle içecekleri kaynar suyun arasında dolanıp dururlar.”[5]

İlk bakışta bu âyetlerin ilahi rahmetle uyuşmadığı şüphesi doğabilir ve onları ilahi nimetlerden saymak şaşırtıcı gelebilir ama bunlara derinlemesine bakmak gerekir. Bunlardan bahsetmek, bir annenin çocuğunun çok yemek yemesine engel olmak için onun dikkatini yemekten kaynaklanan hastalıklara çekerek bu hatasından uzaklaştırması gibidir. Yüce Allah da cehennem ve azaplarını hatırlatarak insanları uyarmaktadır. Bu azapları zikretmek insanların doğru yolda kalmasını sağlar. Böyle bir azap ve cehennem işin içinde olmasaydı büyük sapıklığa düşerlerdi. Onları günahlardan sakındırmanın tek yolu cehennemi hatırlatmaktır.

Bu açıdan azapları da nimetlerden sayabiliriz. Nitekim ceza kanunları vardır ve toplumda düzeni sağlamak için emniyet güçleri aracılığıyla uygulanmaktadırlar. Bunu, hakka aykırı diye niteleyemeyiz. Cehennem ve azabının yaratılmasının da insanın hidayeti doğrultusunda olduğunu farz etmeliyiz.

Ehlader

- - - - - - - - - - - - -

[1] Mekarim Şirazî, Nâsır, Tefsir-i Numûne, c.23, s.91, Daru’l-Kutubi’l-İslamiyye, 1. Baskı, Tahran, h.ş. 1374.

[2] a.g.e. c.23, s.125.

[3] Rahman, 35.

[4] Rahman, 41.

[5] Rahman, 44.