Halep'teki son gelişmeler, kimse tarafından beklenmeyen bir
durumdu. Beş gün önce biri Halep'teki bu tür bir durumu anlatsaydı, onu
"konu ile tamamen ilgisiz" olarak değerlendirebilirlerdi. Ancak nasıl
ve neden her şey bir anda değişti? Bu olayın arkasındaki gerçekleri anlamak
için, sadece yüzeyine bakmak yeterli değildir; çünkü bu gelişme alışılmadık bir
durumdur ve mevcut süreçlere göre gerçekleşmesi beklenemezdi.
Suriye'deki Terörist Grupların Halep'e Yönelik Harekatı
2015 yılı sonlarından bu yana, İdlib'deki Selefi ve tekfirci
gruplar büyük operasyonlar başlatmamıştı, hatta sürekli geri çekilmek zorunda
kalmışlardı. 56 ay süresince ateşkese sadık kalmış ve büyük çaplı
operasyonlardan uzak durmuşlardı. Ancak bu kez, sadece üç gün içinde 300
kilometrekarelik bir alanı işgal ettiler ve en önemlisi Halep'in bazı
bölgelerini anlamlı bir çatışma olmaksızın ele geçirdiler. Bu fark nasıl analiz
edilmeli?
Bu farkın nedenlerini analiz etmek için, askeri, güvenlik ve
politik düzeyleri birbirinden ayırmak gerekmektedir. Politik ve diplomatik
düzeyde, özellikle “Ankara ve Moskova arasında Halep konusundaki görüşmeler”
ile “Amerika'nın Heyet Tahrir el-Şam'ı Halep'e saldırmaya teşvik etmesi ve
desteklemesi” dikkatle incelenmesi gereken konulardır. Bu yazıda özellikle
ikinci konuya odaklanılacaktır.
Heyet Tahrir el-Şam ve Amerika İlişkisi
2021 yılı Nisan ayında, ilk kez "Abu Muhammed
el-Culani", Heyet Tahrir el-Şam'ın lideri, Amerika ile resmi olarak
görüşme yapmıştır. Ünlü Amerikalı gazeteci Martin Smith, el-Culani ile görüşmek
için İdlib'e gitmiş ve bu röportaj, PBS kanalının Frontline programında
yayınlanmıştır. Sadece iki ay sonra, el-Culani'nin, İngiltere'nin eski Libya
temsilcisi ve MI6 ajanı Jonathan Powell ile de görüşmeler yaptığı
bildirilmiştir. Bu görüşmeler, iletişim kanallarının açılmasına ve en az beş
kez daha Amerikalı ve Avrupalı yetkililerin İdlib'e gelerek el-Culani ile
görüşmeler yapmasına zemin hazırlamıştır.
Amerika'nın Halep'e Saldırı Planı: Suriye'yi Bölme
Projesi
Amerika Birleşik Devletleri, 2023 Mart ayında, Heyet Tahrir
el-Şam'a, İdlib'den Halep'e saldırmayı önermiştir. Amerikalılar, Heyet Tahrir
el-Şam'a, terörist listelerinden çıkarılması için de imkan tanıyacaklarını
belirtmişlerdir. Amerika'nın hesaplamalarına göre, Heyet Tahrir el-Şam, Suriye
ordusu ve direniş güçlerini Halep'te baskı altına almak için en uygun grup
olarak görülmüştür. CSD (Suriye Demokratik Güçleri) ise bu tür bir harekete
katılmak istememekte ve bunun kendisi için zararlı olacağı görüşündedir. Aynı
şekilde, Türkiye'nin desteklediği gruplar da mevcut anlaşmalar nedeniyle bu
operasyonu başlatmakta istekli değillerdi. Bu nedenle, yalnızca Heyet Tahrir
el-Şam kalıyordu ve Amerika, el-Culani ile görüşerek bu operasyona teşvik etti.
Amerika'nın Üç Aylık Çabaları
Son olarak, İsrail'in büyük ve tarihi darbeler verme
planları ve Suriye cephesinin aktif hale getirilmesi sürecinde, Heyet Tahrir
el-Şam'ın Halep'e saldırması önerisi yeniden gündeme gelmiştir. Bu operasyonun
en büyük avantajı, Amerika'nın doğrudan bir müdahale yapmaması ve İsrail'in bu
sürece dahil olmamış olmasıdır. Bu şekilde, İsrail'in gelecekteki planları için
odaklanabileceği bir ortam sağlanmış, Suriye direnişi ise Halep'e yapılan
saldırılarla zayıflatılmaya çalışılmıştır.
Türkiye'nin Rolü ve Stratejileri
Türkiye'nin, Halep'in muhalifler tarafından ele
geçirilmesine gönüllü olduğu da unutulmamalıdır. Türkiye, Halep'in muhaliflerin
kontrolüne geçmesi karşılığında Rusya'ya büyük tavizler verebileceğini
belirtti. Bu, bölgedeki siyasi etkilerini pekiştirecek ve aynı zamanda Suriyeli
mültecilerin bir kısmının Türkiye'den Suriye'ye geri dönmesini
sağlayabilecekti.
Sonuç: Amerika'nın Planı ve Halep'in Ele Geçirilmesi
Özetle, Halep'e yönelik saldırı, Amerika'nın daha geniş bir
stratejisinin parçasıdır. Bu strateji, bölgedeki direnişi zayıflatmayı ve
İsrail'in güvenliğini sağlamayı hedeflemektedir. Bu operasyonlar sırasında,
terörist grupların gerçek niyetlerinin ötesinde, aslında büyük bir güç
mücadelesi ve bölgesel planlar yer almaktadır.
(Tesnim haber ajansından tercüme edilmiştir)