Ermenistan ve Azerbaycan arasında ABD'nin arabuluculuğunda imzalanan son anlaşmada, Zengezur Koridoru barış anlaşmasının önemli bir parçası olarak kabul edildi.

Haberlere göre Ermenistan, koridorun yönetimi için 99 yıllığına münhasır hakları ABD'ye devretmeyi kabul etti.

Donald Trump, güzergâhı “Küresel Barış ve Refaha Giden Trump Yolu” olarak adlandırdı ve şahsen talep etmese de ismin kendi onuruna verildiğini iddia etti.

Şimdilerde “Zengezur Koridoru” olarak bilinen bu koridor, Azerbaycan'ı Nahçıvan'a bağlayan ve Ermenistan topraklarından geçen bir güzergâhtır. Ancak, alışılmış güzergâhların aksine, bu geçiş Ermenistan'ın tam egemenliği altında olmayacak, uluslararası veya bölgesel denetim altında yönetilecektir.

Sınır Ötesi Koridorunun Özellikleri

Geçmiş deneyimlere paralel olarak, bu sınır ötesi koridor Ermenistan'ın gümrük ve sınır yasalarından muafiyet sağlıyor ve araba ve trenlerin durmadan veya denetlenmeden serbestçe geçmesine olanak tanıyor. Sınır ötesi koridor modeli, Sołki Koridoru (Polonya-Litvanya), Berlin Koridoru (Soğuk Savaş) ve Laçin Koridoru (Dağlık Karabağ) gibi tarihsel modellerde emsal teşkil etmektedir.

Türk dili konuşan dünyayı İran'dan geçmeden Türkiye'den Orta Asya'ya bağlamak, Kafkasya'daki Rus ve İran nüfuzunu zayıflatmak ve Orta Koridor ve NATO varlığıyla birlikte Kuzey İran'daki stratejik baskı halkasını tamamlamak, son barış planının sonuçları arasındadır.

Sınır ötesi versiyon ile Ermeni kontrolündeki model arasındaki fark

Normal durumda Ermenistan, güzergâhın gümrük ve güvenliğini kontrol eder, ancak sınır ötesi modelde bu koridor, Ermenistan'ın sadece toprak mülkiyetine sahip olduğu, tamamen kontrolden çıkmış bir geçiş yolu haline gelir.

Uzmanlara göre bu proje, İran'ın bölgedeki rolünü sınırlamaya yönelik daha geniş kapsamlı bir planın parçasıdır.

Ekonomik açıdan bakıldığında da transit gelirlerinin azalmasına ve İran'ın ticaret yollarından dışlanmasına yol açar. Jeopolitik açıdan bakıldığında ise, İran'ın komşularına ve bölgesel pazarlara erişimini kısıtlayan bir faktördür.

Güvenlik alanında da NATO ve ABD müttefiklerinin İran'ın kuzey sınırlarında daha fazla varlık göstermesine yol açacak ve siyasi alanda, komşu ülkelerden İran karşıtı eksenlere destek sağlayacaktır. Bu anlaşma, İran'ı uzak tutan enerji boru hatları gibi diğer projelerle birlikte, ABD ve müttefiklerinin İran'ın bölgedeki stratejik rolünü azaltma çabalarını yansıtmaktadır.