Suriye’de harita yıllar sonra ilk kez değişiyor. Heyet Tahrir Şam (HTŞ), aylardır hazırlandığı geniş çaplı Halep saldırısına devam ediyor. Kent merkezindeki kritik bölgeleri ele geçiren terör örgütü, saldırılarını Hama’ya doğru genişletmeye başladı. Saldırının nihai hedefini anlamak içinse, bundan birkaç yıl önceye gitmek gerekiyor.

2020 yılında Türkiye-Rusya arasındaki Moskova Mutabakatıyla belirlenen İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi, Suriye sahasını büyük oranda dondurmayı başarmıştı. Ancak Şubat 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı, Suriye’deki ilk önemli boşluğu yarattı.

Rus askerleri ve mühimmatı büyük oranda Ukrayna sahasına kaydırıldı. Ayda 400-500 sorti yapan Rus uçakları, 30-40 sortiye kadar faaliyetlerini azalttı. Böylece dondurulmuş saha çözülmeye, terör örgütleri hareketlenmeye başladı.

HTŞ’nin aradığı altın fırsat ise İsrail’in Lübnan işgaliyle birlikte geldi. Savaşın başlamasıyla birlikte Halep civarında bulunan İran destek güçler ve Hizbullah savaşçıları, hızla Lübnan cephesine kaydırıldı. Sahada oluşan boşluktan faydalanmak isteyen HTŞ ise geniş kapsamlı bir operasyon hazırlığına başladı.

Nitekim HTŞ Lideri Ebu Muhammed el-Cevlani örgüt içinde sıkışmış, yeni bir çıkış arıyordu. İdlib’de huzursuzluk artmış, protestolar patlak vermişti. Cevlani, ikinci ve üçüncü adamının kellesini almak zorunda kalmıştı. Yeni bir “fütuhat” ise hem muhaliflerini susturacak hem de militanlarını konsolide etmesini sağlayacaktı. Aradığı silah ve mühimmatı ise pek de ummadığı bir yerden aldı.

Terör örgütü PKK/PYD, Halep’e uzanan bir terör kuşağı oluşturarak çok sayıda ağır silahlarla donatılmış aracı ve militanı doğudan batıya sevk etti. Bölgeye ulaşan PKK/PYD’lilerin HTŞ’lilerle çatışmaması dikkat çekiyor.

KİEV İHA/SİHA VERDİ

Rusya'ya karşı asker sıkıntısı çeken Ukrayna yönetimi, geçen aylarda İdlib’de HTŞ'nin kapısını çaldı. Rusya’ya karşı savaşmaları için HTŞ’den cezaevlerinde tuttuğu Çeçen militanları bırakmasını isteyen Kiev yönetimi, karşılığında ise silah, mühimmat ve insansız hava araçları teklif etti.

Bu sayede çok sayıda İHA/SİHA alan HTŞ’liler, bizzat Ukraynalı uzmanlar tarafından da aylarca eğitildi. Birkaç gündür Halep saldırısında gördüğümüz dronlar, keşif gözetleme araçları, modern silah ve teçhizat da işte bu işbirliğinin meyvesiydi.

İSRAİL TEŞVİK ETTİ

HTŞ'nin saldırısı, İsrail tarafından da teşvik edildi. Bu sayede Suriye Ordusu kuzeye yoğunlaşacak, güneyde Kuneytra'nın işgali kolaylaşacaktı. Ancak büyük oyunu ABD kurdu. Amerikalılar geçen yıl ilk kez HTŞ ile PYD'yi bir araya getirdi. İki grup arasında “ortak yönetim” konusunda anlayış birliğine varıldı.

Birtakım ticari anlaşmalar yapıldı. ABD, HTŞ'nin Halep, Hama, Humus ve Lazkiye'deki işgal alanlarını genişleterek PYD ile yönetim alanlarını birleştirmesini istiyor. Böylece “Koridor” projesi yeniden canlandırılıyor. Gelin bu konuyu biraz daha açalım…

 İDLİB-HASEKE HATTI

Haziran 2023’te, Suriye'deki terör örgütleri HTŞ ve PKK/PYD arasında karşılıklı ziyaretler yapıldı. Suriye'de muhaliflere ait Syria TV kanalı, 12 Haziran 2023’te yayınladığı haberinde dikkat çeken bilgilere yer verdi.

Özel kaynaklara dayandırılan haberde, HTŞ'den bir heyetin Suriye'nin kuzeydoğusuna giderek PKK/PYD işgalindeki bölgelerde bir dizi temasta bulunduğu bildirildi.

Görüşmelerde, “HTŞ'nin, Şam ve Suriye'nin kuzeyindeki Türkiye destekli grupların (Suriye Milli Ordusu) kontrolündeki bölgeleri ele geçirmeyi başarması durumunda, iki taraf arasında ortak bir sivil yönetim kurulması” olasılığı ele alındı.

Haberde, ABD'lilerin de kuzeydoğu ve kuzeybatı bölgelerinin birleşmesini memnuniyetle karşıladığı bildirildi.

Syria TV'ye konuşan kaynaklar, PKK/PYD’nin, öncelikle kendi üzerindeki Türkiye baskısını azaltmak için HTŞ'nin yeni operasyonlarını destekleyeceğini söyledi.

HTŞ'nin ise uluslarası arenada “terör örgütü” listesinden çıkmak için PKK/PYD ile işbirliğine hazır olduğu, önümüzdeki dönemde de DEAŞ'la Mücadele Uluslararası Koalisyonu'na katılmak istediği kayddildi.

Bu kapsamda örgütün, “kendisini kanıtlayabilmek” adına bazı radikal örgütlere yönelik operasyonlar düzenlediği de biliniyor.

ABD ise bu birleşmeyle birlikte İsrail'in güvenliği için milyarlarca dolar harcadığı “koridor” projesini yeniden canlandırmanın peşinde.

PETROL ANLAŞMASI YAPTILAR

Diğer yandan iki örgüt arasında ekonomik işbirliğine yönelik bazı görüşmeler de yapıldığı öğrenildi. Geçen yıl Haseke'den İdlib'e gelen bir PKK/PYD heyetinin, petrol tedariki konusunda HTŞ yönetimi ile temasta bulunduğu bildirildi.

Syria TV'ye göre iki taraf, anlaşmaya vardı. Böylece PKK/PYD’nin çıkardığı kaçak petrol, HTŞ'ye bağlı Malik el-Abd'in denetimindeki North Company şirketine uygun fiyatla temin edilecek.

PKK/PYD tarafında ise bu petrol hırsızlığı Cezire Petrol Şirketi tarafından yürütülecek. Şirketin ilişkilerini PKK'nın kıdemli dağ kadrolarından, eski PYD Eş Başkanı Şahoz Hasan kuruyor.

Suriye Petrol ve Maden Kaynakları Bakanlığı, geçen yıl petrol kaçakçılığına ilişkin yaptığı açıklamada, ülkedeki petrol üretiminin yüzde 80’inin ABD ve PKK/PYD tarafından ele geçirildiğini bildirmişti. Bakanlık, petrol hırsızlığının bugüne kadar Suriye ekonomisine verdiği zararın 105 milyar doları geçtiğini duyurmuştu.

PKK/PYD İLE UYUMLU ‘MUHALEFET’ ÇABALARI

ABD, Suriye'de PKK/PYD ile uyumlu yeni bir muhalefet yaratmak için de çabalıyor.

Geçen yıl Tanf'taki ABD üssünde yetiştirdiği Maghaweir al-Thowra'nın bir anda adını ve sözde komutanını değiştiren ABD'liler, örgütü PKK/PYD ile uzlaştırma çalışmaları başlattı.

Örgütün eski lideri Muhanad al-Tala da ABD’nin Maghaweir al-Thowra'yı PKK/PYD ile birleştirmeye çalıştığını, bunu kabul etmediği için görevden alındığını açıkladı.

Örgütün yeni ismi Suriye Özgür Ordusu (SÖO) yapılırken, grubu parlatmak için de DEAŞ Lideri Ebu el-Hassan el-Haşimi bu gruba öldürtüldü.

WASHINGTON'DAN KAMIŞLI'YA ZİYARET

Diğer yandan, “Suriye Ulusal İttifakı” adıyla yeni bir grup da sahneye çıkarıldı. Bu adı sanı duyulmamış, kurucusu, lideri, üyesi, topu tüfeği olup olmadığı bilinmeyen grup, Fırat'ın doğusunda kendini gösterdi.

Örgütün Genel Sekreteri olduğunu söyleyen Aram El Domanî, Kamışlı'ya giderek terör örgüt liderlerini ziyaret etti.

Terör elebaşlarından Emine Ömer ile birlikte kameralar karşısına geçen Domanî, “Bu görüşme, Washington ve Avrupa’daki birçok görüşmenin ardından yapıldı. SDM ile çok sayıda ortak hedefimiz olduğunu düşünüyoruz.” dedi.

Ömer de, “SDM ve Suriye Ulusal İttifakı arasında pek çok ortak nokta var. Bu noktalar önümüzdeki aşamada pratik bir şekilde hayata geçirilecek.” ifadelerini kullandı.

Açıklama esnasında Domanî'nin arkasında Suriye muhalefetinin kullandığı eski Suriye bayrağının olması dikkat çekti/aydınlık