Tüm ilahi programlar hikmet ve delil üzerinedir. Örneğin;

〉〉 Nübüvvetin ve peygamberliğin amacı, insanların kurtuluşu içindir. “O, sizi karanlıklardan aydınlığa çıkarmak için size merhamet eden; melekleri de sizin için bağışlanma dileyendir. Allah, müminlere çok merhamet edendir.” 1

〉〉 Namazın amacı, Allah’ın yâd edilmesi ve teşekkür edilmesidir. “Şüphesiz Ben Allah’ım, Benden başka tanrı yoktur; Bana kulluk et; Beni anmak için namaz kıl.” 2

〉〉 Orucun hedefi, takvadır. “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı.” 3

〉〉 Haccın hikmeti, faydalı ve yararlı işlere iştirak etmektir. “Ta ki kendi menfaatlerine şahit olsunlar…” 4

〉〉 Cihat etmenin amacı, fitnenin ortadan kaldırılması ve dinin korunmasıdır. “Hiçbir zulüm ve baskı kalmayıncaya ve din yalnız Allah’ın oluncaya kadar onlarla savaşın. Onlar savaşmaya son verecek olurlarsa, artık düşmanlık yalnız zalimlere karşıdır.” 5

〉〉 Kısas etmenin hedefi, şerefli bir yaşam sürdürmektir. “Ey akıl sahipleri! Kısasta sizin için hayat vardır. Umulur ki suç işlemekten sakınırsınız.” 6

〉〉 Hicab, kalplerin arındırılması ve temizlenmesi içindir. “Bu sayede sizin gönülleriniz de, onların gönülleri de daha temiz kalır.” 7

〉〉 Zekât, arınmak içindir. “Onların mallarından, onları kendisiyle arındıracağın ve temizleyeceğin bir sadaka (zekât) al ve onlara dua et…” 8

〉〉 Şarap ve kumarın yasaklanmasının sebebi, Allah yoluna engel teşkil etmesidir. “Şeytan, içki ve kumarla, ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister.” 9

--------------------------------------------

1 Ahzab, 43

2 Taha, 14

3 Bakara, 183

4 Hac, 28

5 Bakara, 193

6 Bakara, 179

7 Ahzab, 53

8 Tevbe, 103

9 Maide, 91