Prof. Dr. Naci Görür, DHA’ya konuştu ve şunları söyledi:
Elazığ depremi olduğu zaman sizlere beyanat verdim. Elazığ
depremi Doğu Anadolu fayı üzerinde oldu, o fay uyandı. Daha önce deprem
üretmiyordu. Ben, ’21. asırda bieri deprem üreterek enerjisini boşaltacak’
dedim. Doğu Anadolu fayı Elazığ yöresini kırdıktan sonra, Maraş, Çelikhan,
Erkenek ve Hatay bölgesi tehdit haline geldi, ‘Bundan sonra ben büyük
depremlerin bu yörelerde olacağını düşünüyorum’ dedim. Şimdi bir bölge uzun
zaman deprem üretmediği zaman o fay hattını çok büyük ölçüde stres biriktiğini
düşünüyoruz. Halkın anlayacağı şekilde söyleyelim, enerji biriktirdiğini
düşünüyoruz.
Elazığ depremi de olunca,
Elazığ depreminde açığa çıkan enerjinin bir kısmı da Doğu Anadolu
fayının Maraş tarafına transfer edildi. Zaten Maraş’ta önemli bir enerji
birikmişse, bir de siz ekstra bir enerjiyi oraya transfer etmişseniz, Maraş’tan
korkmaya başlarız. İşte o korkudan, beklentiden dolayı ‘Maraş’a dikkat edin’
dedim. ‘Deprem hazırlıklarına başlayın, kentsel dönüşümü burada ihmal etmeyin’
diye yazdım, çizdim, söyledim.
Maalesef 6 Şubat geldi, 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde iki deprem
oldu. Bu ikinci deprem, ‘tetiklenme’ ile oldu. Oradaki fay sistemleri
birbirlerini tetikledi. İlk deprem Ölüdeniz fayında, ikinci deprem Doğu Anadolu
fayı üzerinde oldu. Böyle 9 saat arayla iki deprem olması çok ender görülen bir
durum. Baktığımız zaman, binaların çoğu sefer tası gibi çökmüş.
Hatay ve Adana Hassas Hale Geldi
Çevredeki faylarda belirli bir stres transferi olabilir. Bu
depremlerden sonra Hatay ve Adana yöresinin daha hassas hale geldiğini
düşünüyorum. Adana havzasında Doğu Anadolu fay kuşağının devamı gibi düşünülen,
orada da irili ufaklı faylar var, Hatay’ın ölü fay kesimlerinde bir stres
transferinin olabileceğini, oralara bir yük geldiğini düşünüyorum. Oralarda
özenli ve dikkatli olmak lazım ama onun dışında büyük ölçüde Doğu Anadolu fayı
enerjisini boşalttı ve azalttı. Tıpkı Kuzey Anadolu fayı gibi. Bundan sonra
büyük ölçüde o faylarda bir rahatlama olacaktır. Uzun dönem büyük depremler
meydana gelmeyecektir ama dediğim yerlerde de dikkatli olmamız gerekiyor. Bizim
endişe ettiğimiz yerler Bingöl ile Karlıova arasında, Doğu Anadolu fayının en
Kuzey Doğu ucunda bir kesim var. Orada en son deprem 1766 gibi oldu, oradan
endişe ediyoruz. Bu Maraş fayından dolayı, Hatay ve Adana havzası kesiminde
dikkatli olmamız lazım.
Bunu İlk Kez Söylüyorum Tüm Türkiye Duysun
Türkiye’de en fazla deprem üreten iki fay var. Biri Kuzey
Anadolu fayı, diğeri Doğu Anadolu fayı. Her iki fay enerjisinin büyük bir
kısmını boşalttı. Bu demektir önümüzdeki birkaç yüz sene içerisinde Türkiye’de
çok büyük bir deprem olmayacak, en azından bu iki fay kuşağı boyunca. Bu bizim
için ülkeyi depreme hazırlama açısından bir şans. İrili ufaklı başka yerlerde
deprem olabilir, burada da küçük depremler olur ama Türkiye’nin en ağırlıklı
fay zonları enerjiyi boşalttı. Bu bir imkan, bunu ilk kez söylüyorum bunu bütün
Türkiye duysun.
İstanbul’da Hasar Maraş'tan Daha Fazla Olur
İstanbul’da durum hiç iyi değil. Nasıl 3 gün önce ‘Maraş’tan
endişe ediyoruz’ diye yazdıysam aynı şekilde İstanbul’dan endişe ediyorum.
Bilimsel bütün araştırmalar, İstanbul’da zamanın gelmekte olduğunu gösteriyor.
Aşağı yukarı 30 sene içerisinde depremin beklendiği söyleniyordu, 23 senesi
geçtiğine göre büyük ölçüde yakınlaşmış demek istiyorum. Ancak Maraş depremi
beklediğimiz Marmara depreminden daha büyük.
İstanbul’da en fazla 7.5 bekliyoruz. İstanbul’da daha küçük deprem
beklememize rağmen, İstanbul’da hasar Maraş’tan daha fazla olur. Diğer yandan
Maraş’ta da hasarın epey fazla olacağını üzülerek tahmin ediyorum, inşallah
yanılırım ama açıklanınca göreceğiz.
Afet Bakanlığı Kurulması Gerekiyor
Önce bir Afet Bakanlığı kurulacak. Bu bakanlık kurulduktan
sonra, iyi bir bütçesi olacak, gerekli altyapı ve koordinasyonu yapılacak. 5
yıllık planlar ile deprem kuşaklarından başlanacak ve deprem kuşaklarındaki her
kent deprem dirençli kentlere dönüştürülecek. Önce bir mikrobölgeleme çalışması
yapılacak. Risk analizi yapılacak ondan sonra zarar azaltma çalışmaları
yapılacak.