25 Aralık günü Suriye’nin Şam, Lazkiye, Tartus, Hama ve Humus şehirlerinde Aleviler protesto gösterileri düzenledi.

Kitlesel eylemleri tetikleyen, Suriye Aleviliğinin önemli isimlerinden Ebu Abdullah el-Hüseyin el-Hasibi’nin, Halep’in Meyselun bölgesinde bulunan türbesine yapılan saldırının videonun yayılması oldu.

Videoda silahlı bir çete, türbenin önünde görülüyor. İçeriden görülen alevler, türbenin ateşe verildiği gösteriyor. Türbenin kapısında, yerde yatan birkaç ceset, kendilerini videoya alan çete üyeleri tarafından tekmeleniyor.

Videonun 25 Aralık’ta Suriyeli Alevi cemaati içinde hızla yayılmasıyla çeşitli kentlerde Aleviler sokağa indi. Protestolar, Heyet Tahrir’uş Şam (HTŞ) ve diğer çetelerin iktidarı ele geçirmesinden bu yana görülen en kitlesel eylemler oldu.

Akşam saatlerine doğru, söz konusu videodaki olayın, HTŞ ve diğer çetelerin Halep’i ele geçirdiği 30 Kasım’dan sonra yaşandığı ortaya çıktı. Türbede bulunan beş kişinin öldürüldüğü bildirilen katliam, kimi kaynaklara göre 30 Kasım’da kentin düşmesini takip eden saatlerde, kimi kaynaklara göre 5-6 Aralık civarında yaşandı.

27 Kasım’da başlayan saldırının ardından Suriye’deki Alevilere yönelik çeşitli saldırganlık olayları olduğu ve bunların üstünün kapatıldığı biliniyordu.

HTŞ hükümeti, Alevi eylemleri karşısında Humus’ta akşam 18:00’den sabah 08:00’e kadar sokağa çıkma yasağı ilan etti ve olayların büyümemesini telkin etti.

Ancak gün içinde çeşitli yerlerde HTŞ hükümeti yanlısı silahlı güçlerin, protesto düzenleyen eylemcilerin üzerine ateş açtığı görüldü. Yaralılar olduğu biliniyor ancak henüz ölüm olup olmadığı bilgisi netleşmedi.

HTŞ hükümeti, durumu kontrol altına almaya çalışıyor. “Hasibi Türbesi hizmetkarları” unvanıyla iki Alevi şeyhinin, Ahmed Bilal ve Ammar Muhammed’in imzasını taşıyan ve dün sosyal medyada dolaşıma giren bir açıklama, Halepli Alevilerin, saldırının sorumlularının tespit edilmesi için hükümet yetkilileriyle temasa geçtiğini duyurdu. Açıklamada videonun yayılmasının “fitneyi körükleyeceği” dile getirildi ve itidal çağrısında bulunuldu.

HTŞ hükümeti yanlısı silahlı gruplar, çeşitli Alevi yerleşimlerinde şiddet kullandı. Beşar Esad’ın memleketi olan Lazkiye’nin Kardaha kasabasında gece saatlerinde çok sayıda silahlı militanın kasaba meydanına yığınak yapıp havaya ateş açarak ahaliyi baskı altına aldığı anların görüntüleri ortaya çıktı.

25 Aralık gecesi Suriye İçişleri Bakanlığı, Tartus kırsalında HTŞ hükümetine bağlı kolluk kuvvetlerinin pusuya düşürüldüğünü, 14 görevlinin öldürüldüğünü, 10 görevlinin yaralandığını duyurdu.

Olayın ayrıntıları henüz tüm netliğiyle ortaya çıkmadı.

Geçtiğimiz günlerde, Esad yönetiminin devrilmesinden önce orduda görev yapan kimi askerlerin, Tartus-Lazkiye kırsalında direneceklerini duyurdukları videolar sosyal medyada paylaşılmıştı. Ancak İçişleri Bakanlığı’nın duyurduğu olayın bu gruplarla bağlantılı olup olmadığına dair henüz bilgi yok.

İlk gelen bilgiler, olayın, Sednaya Hapishanesi’yle bağlantısı olduğu iddia edilen bir Esad dönemi yetkilisinin tutuklanması girişimi sırasında yaşandığı yönünde.

Olay, Tartus'un güneyindeki Hirbet el Maza köyünde gündüz saatlerinde, henüz Hasibi Türbesi videosundan dolayı Alevilerin kitlesel tepkisi başlamadan önce yaşandı. İddiaya göre HTŞ hükümetine bağlı kolluk güçleri, Muhammed Kancu Hasan isimli kişiyi tutuklamak üzere gittikleri köyde makineli tüfek ve roket saldırısına uğradı.

24 Aralık günü benzer bir olay Lazkiye’de yaşanmıştı. Esad yönetimiyle bağlantılı olduğu iddia edilen bir kişinin tutuklanması girişiminde tutuklanmak isteyen şahıs ve yakınları silahlı direnişe geçmiş, bunun üzerine HTŞ hükümetine bağlı çok sayıda unsur bölgeye gitmişti. Görüntüler, kimi çevrelerce “Lazkiye’de gövde gösterisi” olarak yorumlanmıştı.

Sabah saatlerine dek HTŞ hükümetinden ve Ahmed el Şara’dan herhangi bir resmi açıklama yapılmadı. Ancak Suriye’deki gerginlik tırmanmayı sürdürdü.

Aleviler sokağa çıkma yasağına rağmen protestoları sürdürdü. Kimi yerlerde, silahlı olarak bir araya gelen ve kendilerini koruyacaklarını duyuran Alevilerin videoları paylaşıldı.

Öte yandan, HTŞ yanlısı silahlı çetelerin tehdit videoları da gece boyunca sosyal medyada paylaşıldı. Bu görüntülerden birinde Azez’de meydanda toplanmış olan kalabalık arasından silahlı bir kişi, “Kafasını kaldıran, dine küfreden tüm Alevileri ayaklarımızın altında ezeceğiz” derken görülüyor.

Video, süregiden durumu çarpıcı şekilde ortaya koyuyor. El Kaide kökenli HTŞ sürekli “hoşgörü” dili kullansa ve Batı yanlıları bunu öne çıkarmaya çalışsa da, çetelerin tabanının cihatçı fikirleri bastırılamıyor.

Videoda “kafasını kaldıran Alevi’yi ezmekle” tehdit eden ilk kişinin ardından konuşan ikinci kişi, söylemi toparlamak için “Alevi olsun olmasın İran yanlılarını ezeceğiz” diyor. Ancak üçüncü bir kişi, Alevilerin yoğun yaşadığı Lazkiye-Tartus hattını kast ederek “Sahile inmeye hazırız” diyor ve kitle tekbir getirmeye başlıyor.

24 Aralık’ta Ahmed el Şara, silahlı grupların tasfiye edilmesi ve Suriye ordusunda birleştirilmesi konusunda anlaşmaya varıldığını duyurmuştu. 25 Aralık’ta yaşananlar, Suriye’de kolay yoldan Batı yanlısı bir “ılımlı İslamcı” hükümet yaratma sürecinin gerilimsiz yürümeyeceğini gösteriyor/sol