Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, MİT Başkanı Hakan
Fidan, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, İran Savunma Bakanı Mohammad Reza
Aştiyani ve Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ile Rusya, İran ve
Suriye istihbarat başkanları Rusya'nın başkenti Moskova'da bugün
bir araya gelerek ikinci kez buluşmuş oldu.
Toplantının ardından yapılan açıklamalar da dikkat çekti.
Suriye topraklarında terör tehditlerinin tüm tezahürlerine
karşı koyma, aşırıcı gruplarla mücadele konuları üzerinde özellikle durulduğunu
kaydeden Rusya Savunma Bakanlığı, "Görüşmeler
sonucunda taraflar, Suriye'nin toprak bütünlüğünü koruma hedeflerini ve
Suriyeli mültecilerin anavatanlarına bir an önce dönmeleri için çabaların
yoğunlaştırılması gerektiğini teyit etti" ifadelerini kullandı.
MSB: Taraflar Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygılı
olduklarını teyit etti
Türkiye Milli Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına
göre de görüşmede Suriye’deki güvenlik durumunun güçlendirilmesi,
Türkiye-Suriye ilişkilerinin normalleştirilmesi alanında atılabilecek somut
adımlar, Suriye topraklarında her şekliyle terör örgütleri ve tüm aşırılıkçı
gruplarla mücadele, Suriyeli mültecilerin topraklarına dönmelerine yönelik
çabaların yoğunlaştırılması konuları ele alındı.
Taraflar Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygılı olduklarını
teyit etti.
Yapıcı havada geçen toplantı sonucunda Suriye’de
ve bir bütün olarak bölgede istikrarın temin edilmesi ve sürdürülmesi için
dörtlü formattaki toplantıların devamının önemi vurgulandı.
Önümüzdeki günlerde dışişleri bakanlarının da
yine dörtlü formatta bir araya gelerek sürecin yol haritasını çıkarması
bekleniyor.
Pekin: Türkiye bu masa için geç kaldı
Moskova’daki toplantıyı Sputnik’e değerlendiren eski
Genelkurmay İstihbarat Başkanı emekli Korgeneral İsmail Hakkı Pekin, “Savunma
bakanları ve istihbarat başkanları ikinci kez bir araya geliyor çünkü arazide
güvenlik tedbirleri alınmasıyla ilgili ince noktalar var. Ancak buradan bir
anlaşma çıkarsa bundan sonra dışişleri bakanları ve cumhurbaşkanları devreye
girebilir. Ancak şu anda güvenlik konusunda çok da ilerleme kaydedilemedi. Bu
toplantı iyi bir yol ama sonuç doğurması gerekiyor. Bu görüşmede ele alınan
asıl konular, İdlib, M4 karayolu, doğudaki Amerikan destekli gruplar ne olacak
üzerine olmuştur” dedi.
Pekin, “Türkiye bu masa için geç kaldı.
Birçok Arap ülkesi Suriye’de elçiliklerini açıyorlar. Türkiye, Esad yalnızken
bunları yapsaydı daha kolay anlaşılırdı. Anlaşma iki tarafın vereceği tavizlere
bağlı olacak” diye de ekledi.
Dürre: ABD nereye kadar Türkiye’yi ve Şam’la ilişkileri
düzelen Arap dünyasını bu örgüt için karşısına alabilir
Moskova Devlet Dil Üniversitesi Uluslararası İlişkiler
Enstitüsü Yurtdışı Bölgesel Araştırmalar Teorisi Bölümü’nde Doç. Dr. İkbal
Dürre ise “Türkiye ve Suriye arasındaki ilişkiler kısa bir
sürede oluşmadı dolayısıyla birkaç görüşmeyle sonuca ulaşmasını beklemek fazla
iyimser olur. Bu görüşmelerden sorunları bir hamlede çözülmesine değil de bu
yolda atılmış adımlara bakmak lazım. Bu anlamda da ciddi adımlar
atılıyor” diyerek şunları ekledi:
“Türkiye ve Suriye arasındaki sorunlar; İdlib sorunu,
mülteciler konusu, oradaki ABD desteğindeki örgütün statü alma durumu olarak
sıralanabilir. Son başlık ise Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığı. Bu
sorunlar içinde Şam, Ankara, Tahran ve Moskova’nın hemfikir olduğu tek konu
Suriye’deki ABD destekli PYD/YPG’nin siyasi bir statüye sahip olmamasıdır. Bu
konuda ülkeler arasında bir çelişki yok ama diğer konularda var. Görüşmelerde
de ana gündem ABD varlığı ve PYD/YPG noktası oluyordur. Bu konuda diğerlerine
nazaran daha somut adımlar atılabilir. ABD oradaki PYD/YPG’yi destekliyor ve
elbette bu görüşmelere karşı. Ama şuna bakmak gerekiyor: ABD nereye kadar
Türkiye’yi ve Şam’la ilişkileri düzelen Arap dünyasını bu örgüt için karşısına
alabilir. Bu soruyu sormak gerekiyor.”
Moskova görüşmeleri
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 14
Aralık’ta yaptığı, “Biz şu an itibarıyla Suriye-Türkiye-Rusya üçlü
olarak bir adım atalım istiyoruz” açıklamasının ardından 28 Aralık’ta
Rusya’nın başkenti Moskova önemli bir görüşmeye ev sahipliği yapmıştı.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Milli İstihbarat
Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan, burada Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu,
Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ile Rusya ve Suriye istihbarat
başkanlarıyla üçlü toplantıda bir araya gelmişti. Daha sonra İran da tarafların
uzlaşısı ile bu sürecin bir parçası olmuştu.
Bu kapsamda Türkiye, Rusya, Suriye ve İran arasında
dışişleri bakan yardımcıları düzeyindeki toplantı da Moskova’da yapıldı. Mayıs
ayında ise dışişleri bakanlarının buluşması bekleniyor.