ABD Temsilciler Meclisine, Türkiye’nin ‘Avrupa’ yerine ‘Orta Doğu ülkesi’ olarak sınıflandırılması için yasa teklifi sunuldu. Em. Tuğg. Fahri Erenel, Trump’ın yeni bir dünya düzeni kurguladığını belirterek, NATO’nun harekât alanının genişletilmek istendiğine dikkat çekti

ABD Temsilciler Meclisine iki partinin ortak verdiği bir teklifte, ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından Türkiye’nin “Avrupa ülkesi” olarak değil “Orta Doğu ülkesi” olarak sınıflandırılması istendi. Temsilciler Meclisi üyeleri Cumhuriyetçi Gus Bilirakis ve İsrail yanlılığı ile bilinen Demokrat Brad Schneider’in sunduğu “Türkiye ile Diplomatik İlişkileri Yeniden Düzenleme Yasası” ile Türkiye’nin ABD Dışişleri Bakanlığına bağlı Avrupa ve Avrasya Bürosu’ndan (EUR) Yakın Doğu Bürosu’na (NEA) taşınması öngörülüyor. Yasa tasarısına gerekçe olarak, “Türkiye’nin Orta Doğu’ya yöneldiği ve artık Avrupa ile ilişkilerine öncelik vermediği” belirtildi. Schneider yaptığı açıklamada, “Türkiye’yi HAMAS militanlarına ev sahipliği yapmak,” “Putin’in savaş makinesini desteklemek” ve “NATO birliğini engellemek” ile suçladı. Bilirakis de “Türkiye’nin bölgenin istikrarsızlığına katkıda bulunarak Amerikan çıkarlarına aykırı hareket ettiğini” öne sürdü.

NATO’YA YENİ DÜZEN

Emekli Tuğgeneral Prof. Dr. Fahri Erenel, bu hamlenin Trump’ın yeni bir düzen kurma hayali olarak değerlendirdi. Erenel böyle bir karar alınırsa bunun Türkiye için ne anlama geldiğini şöyle anlattı:

“Türkiye'nin Orta Doğu’ya dâhil edilmesi fikri, Trump'ın NATO ve özellikle AB ülkeleri üzerindeki baskısıyla doğrudan bağlantılı görünüyor. Trump, Avrupa ülkelerine savunma bütçelerini artırmaları konusunda ciddi bir baskı uyguluyor. Güvenlik konferanslarında ve farklı platformlardaki konuşmalarda da bu baskıyı net bir şekilde görüyoruz. AB’nin, özellikle Rusya-Ukrayna savaşında güvenlik anlaşmalarının dışında bırakılabileceğine dair bazı düşünceler ortaya atılıyor. Şu anda Amerika ile Ukrayna arasında yapılacak görüşmelere AB ülkelerinin dâhil edilmemesi de bu sürecin bir parçası. Trump, dünyayı yeniden kategorize etmeye çalışıyor ve AB’ye yönelik baskıyı sürdürerek onları en zor zamanlarında yakalamış durumda.

İSRAİL VE GKRY NATO’YA GİREBİLİR

“Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa ülkelerinin askeri stokları tükenmiş, mali açıdan zor durumdalar ve enerji kaynakları kesilmiş durumda. Enerjide Rusya’ya bağımlıyken şimdi ise Amerika’nın kaya gazına bağımlı hale geldiler. Amerika, Avrupa’nın bu zayıf durumunu dikkate alarak NATO’nun harekât alanını Orta Doğu ve Uzak Doğu’yu kapsayacak şekilde genişletmeyi planlıyor olabilir. Türkiye’nin veto hakkı olsa da İsrail ve Güney Kıbrıs’ın, ‘Kıbrıs Cumhuriyeti’ adı altında NATO’ya entegre edilmesi söz konusu olabilir. Uzak Doğu’da ise Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore gibi ülkeler zaten uzun süredir NATO toplantılarına davet ediliyordu. Son iki zirveye de katıldılar. Amerika’nın kurduğu ‘QUAD Dörtlüsü (ABD-Hindistan-Japonya-Avustralya Dörtlü Güvenlik Diyaloğu)’ yapısına ileride Hindistan’ın da dâhil edilmesi gündeme gelebilir. Dolayısıyla NATO, Amerika’nın küresel hedefleri doğrultusunda daha geniş bir askeri güvenlik örgütüne dönüştürülmeye çalışılıyor.”

TÜRKİYE’YE ORTA DOĞU’DA ROL

Erenel, ABD’nin Çin ile mücadeleye odaklandığına da dikkat çekerek Batı Asya’da oluşacak boşluk için Trump’ın Türkiye’ye bir rol biçtiğine işaret etti. Erenel sözlerine şöyle devam etti:

“Özellikle İsrail’in güvenliği konusunda CENTCOM’un (ABD Merkezi Kuvvetler Komutanlığı) rolü büyük. CENTCOM, Amerikan askeri yapılanması içinde önemli bir yer tutuyor ve iki yıl önce İsrail’in güvenliği bu yapıya havale edilmişti. Türkiye’nin askeri gücü ve stratejik konumu göz önüne alındığında, Amerika Türkiye’yi Avrupa dışında tutarak Orta Doğu’da daha aktif bir role yönlendirmek istiyor olabilir. Avrupa, sık sık Türkiye’nin güvenliğe katkı sağladığını dile getirirken, Amerika bu desteği keserek Türkiye’nin gücünü istikrarsız Orta Doğu’da kullanmayı planlıyor gibi görünüyor. Bunun en önemli hedeflerinden biri de İsrail’in güvenliğini sağlamak ve NATO’yu bölgeye entegre etmek olabilir.

“Amerika, Uzak Doğu’ya odaklanırken Orta Doğu’daki sorumlulukları Türkiye’ye devretmeyi planlıyor. Ancak NATO’nun harekât planlarının bu doğrultuda değişmesi gerekiyor. Amerika tek başına Türkiye’yi NATO’dan çıkarıp Orta Doğu’da konumlandıramaz, ancak NATO içinde veya Türkiye-Amerika ilişkileri çerçevesinde böyle bir dönüşüm yaratmaya çalışabilir. Türkiye, böyle bir rolü kabul eder mi bilinmez. Ancak bu durum, Türkiye’nin PKK ve diğer terör örgütleriyle mücadelesinde yeni bir denklemin parçası olabilir.

“İran meselesi de Amerika ve İsrail açısından önemli bir konu. İran’ın füze teknolojisinde Amerika’nın tekliflerini reddetmesi, Washington’un bölgedeki planlarını şekillendiriyor. Türkiye’nin Orta Doğu’da lider bir ülke olarak konumlandırılması, NATO’nun bölgeye entegrasyonu ve İsrail ile ilişkilerin geliştirilmesi yönünde mesajlar veriliyor.”

HEDEF: ANKARA TEL AVİV İŞBİRLİĞİ

Erenel sözlerini şöyle tamamladı:

“AB de bu gelişmeleri kendi çıkarları doğrultusunda değerlendirmeye çalışıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin AB güvenlik mimarisinde önemli bir rol üstlenebileceğini ifade etmişti. Ancak Trump, bu yolu tıkayarak Türkiye’yi Orta Doğu’da daha kritik bir rol üstlenmeye zorlayabilir. Ona göre Türkiye ile İsrail işbirliği yaparsa, Orta Doğu'da bir düzen sağlanabilir. Türkiye'nin Filistin meselesine yaklaşımı ve İsrail ile ilişkileri burada belirleyici olacak. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin değişen politikalarını göz önüne aldığımızda, Türkiye’nin de farklı bir noktaya evrilebileceği ihtimali düşünülebilir.

“Suriye’deki son gelişmeler ve İran meselesi, Trump’ın bu stratejik hamlelerini daha da gerekli kılıyor. Amerika açısından şu an dünyada birinci öncelikli bölge Orta Doğu. Türkiye’nin bu bölgeye dâhil edilmesi, CENTCOM ve İsrail ile daha uyumlu bir iş birliği içinde olması yönünde değerlendirilebilir. Türkiye’nin bu süreçte nasıl bir yol izleyeceği ise önümüzdeki dönemde netleşecek.”/aydınlık