Zirveye BRICS’in üyeliğe davet ettiği ancak henüz üyeliğini
resmen onaylamamış olan Suudi Arabistan’ı temsilen Dışişleri Bakanı Faysal bin
Ferhan da katıldı. Zirveye davet edilen Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed
bin Selman ise BRICS Zirvesi yapılırken ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile
Riyad’da Ortadoğu’daki son durumu görüşüyordu.
Erdoğan Rusya'da, Mehmet Şimşek ABD'de
BRICS Zirvesi’ne katılan tek NATO üyesi ülke lideri AKP’li
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’dı. Erdoğan dün zirve kapsamında Rusya Devlet
Başkanı Vladimir Putin ile de ikili bir görüşme gerçekleştirdi.
Öte yandan Erdoğan’ın Kazan ziyareti sırasında Hazine ve
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise ABD’de IMF ve Dünya Bankası’nın yıllık
toplantılarına katılıyordu.
Zirve kapsamında bugün yaklaşık 40 ülkeden temsilcinin
katılımıyla gerçekleştirilen “Genişletilmiş BRICS+” toplantısında konuşan
AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dün Ankara’da TUSAŞ’a yapılan saldırı
nedeniyle taziyelerini ileten dünya liderlerine teşekkür etti.
'BRICS ailesiyle diyaloğumuzu genişletmeye kararlıyız'
Türkiye'nin BRICS ile diyaloğunu geliştirmeye kararlı
olduğunu belirten Erdoğan, BRICS Zirvesi için belirlenen “adil küresel kalkınma
ve güvenlik için çok taraflılığın güçlendirilmesi” temasını çok isabetli
bulduklarını söyledi.
Erdoğan “Günümüz şartlarında 2. Dünya Savaşı sonrasının
ürünü olan siyasi ve mali mekanizmalar kendilerinden bekleneni veremiyor.
Türkiye olarak böylesi bir ortamda ‘daha adil bir dünya mümkündür’ şiarıyla
hareket ediyoruz. Çok taraflı platformlarda dostlarımızla bir araya gelmeye ve
hepimizi ilgilendiren ortak sorunlara müşterek akılla çözüm bulmaya ehemmiyet
veriyoruz” diye konuştu.
Türkiye’nin Avrupa Konseyi, Türk Devletleri Teşkilatı,
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, G20 üyeliklerine ve bölgesel ortaklık
ve işbirliklerine değinen Erdoğan “Türkiye olarak karşılıklı saygı ve kazan
kazan temelinde yakın münasebetler geliştirdiğimiz BRICS ailesiyle de
diyaloğumuzu ilerletmekte kararlıyız” dedi.
Erdoğan konuşmasında “Küresel bir adil düzen ve kalkınma
ancak sınırlarımız ötesinde huzur ve güvenliğin tesisiyle mümkün olabilir”
ifadesini kullandı.
Erdoğan, Rusya'ya bağlı Tataristan Cumhuriyeti'nde
düzenlenen BRICS Zirvesi'nde çekilen aile fotoğrafında yer aldı.
Putin: Her şeye egemen olma mantığıyla düşünmeye alışmış
güçler engelliyor
Toplantının açılış konuşmasını yapan Rusya Devlet Başkanı
Vladimir Putin de daha adil bir dünya düzenine geçiş sürecinin kolay olmadığını
ve bu sürecin oluşumunun “her şeye egemen olma mantığıyla düşünmeye ve hareket
etmeye alışmış güçler tarafından” engellendiğini söyledi.
Alternatif, güvenilir ve dayatmalardan uzak, çok taraflı
finansal mekanizmalar, yeni üretim zincirleri kurmak gerektiğini ve
uluslararası ulaşım koridorlarının kapasitesini geliştirmek ve artırmanın
önemli olduğunu söyleyen Putin konuşmasında Ortadoğu’daki duruma da değindi.
Putin “Filistin halkına karşı tarihi adaletsizliğin
düzeltilmesi, Orta Doğu'da barışı garanti edebilir. Bu sorun çözülene kadar,
şiddetin kısır döngüsü kırılmayacaktır. İnsanlar kalıcı bir kriz atmosferinde
yaşamaya devam edecektir” dedi.
Ülkeler arası çatışmaların başlamasına yönelik bazı
cesaretlendirici adımların atıldığını anlatan Putin, "Ukrayna bunun bir
örneğidir. Endişelerimizi umursamadan, Rusya’nın güvenliğine tehdit yaratması
ve Rusça konuşan insanların haklarını ihlal etmek için kullanılıyorlar"
dedi.
Rusya’nın "stratejik yenilgiye uğratma arzusunun"
bir "hayal" olduğunu belirten Putin bunu isteyenlerin Rus tarihini
bilmediklerini söyledi.
'Avrasya'da güvenlik sistemi'
“Avrasya’da eşitlik temelli bir güvenlik sistemi”
oluşturulmasına yönelik fikirler sunduklarını anlatan Putin, "Bu fikirler,
gerçek istikrarı güvenilir bir şekilde garanti altına almak ve kıtadaki tüm
devletlerin ve halkların barışçıl gelişimi için koşullar yaratmaya yönelik
ortak çabalar sarf etmek üzerinedir” diye konuştu.
Putin, Birleşmiş Milletler (BM) yapısının 21’inci yüzyıl
gerçeklerine uyarlanması, Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkelerinin BM Güvenlik
Konseyi'nde daha fazla temsil edilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Çin ile Hindistan arasında dikkat çeken görüşme
ABD dolarına bağımlılığını aşma çabalarıyla genişleyen
BRICS’in yeni üyelerinin de katıldığı zirvede dün dikkat çeken bir başka
gelişme daha yaşandı.
Çin ile Hindistan arasındaki sınır anlaşmazlığının yol
açtığı gerilimli dönemin ardından iki ülkenin liderleri 5 yıl aranın ardından
ilk kez dünkü zirvede bir araya geldi.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile Hindistan Başbakanı
Narendra Modi’nin görüşmesine ilişkin Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan
açıklamaya göre, Şi, iki ülkenin iletişim ve işbirliğini güçlendirmesi,
aralarındaki farklılıkları ve anlaşmazlıkları uygun şekilde yönetmesi
gerektiğinin altını çizdi. Şi, "Aynı zamanda tarafların uluslararası
sorumluluklarını yerine getirerek gelişmekte olan ülkelerin gücü ve birliğini
artırma konusunda örnek olması, çok kutupluluğa ve uluslararası ilişkilerde
demokratikleşmeye katkı sağlaması önem taşıyor" dedi.
Hindistan Başbakanı Modi ise X sosyal medya hesabından
görüşmeye ilişkin yaptığı paylaşımda, "Hindistan-Çin ilişkileri, iki ülke
halkları için olduğu kadar bölgesel ve küresel barış ile istikrar açısından da
önemli. Karşılıklı güven, karşılıklı saygı ve karşılıklı duyarlılık ikili
ilişkilerimize rehberlik edecek" ifadelerini kullandı.
Hindistan Dışişleri Bakanlığının görüşmeye ilişkin
açıklamasında ise Başbakan Modi'nin, Yeni Delhi ve Pekin arasında
Himalayalar'daki ihtilaflı sınır bölgesinde askeri devriye faaliyetlerinin
düzenlenmesi konusunda varılan anlaşmayı memnuniyetle karşıladığı belirtildi.
Taraflar, 22 Ekim'de iki ülke arasındaki geçici hududu
oluşturan Fiili Kontrol Hattı'nın (LAC) Ladakh bölgesinde karşılıklı devriye
faaliyetlerinin düzenlenmesi konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurmuştu./sol