Güney Kafkasya’da Azerbaycan ile Nahçıvan’ı doğrudan birbirine bağlamayı amaçlayan Zengezur Koridoru, Ermenistan’ın güneyindeki dar bir hat üzerinden geçmesi planlanan bir ulaşım yolu.

Türkiye açısından Nahçıvan üzerinden Orta Asya’ya doğrudan kara bağlantısı kurma fırsatı sunsa da, Koridorun tamamen üçüncü ülkelerin kontrolünde şekillenmesi; Ankara’nın ticaret, güvenlik ve enerji politikalarında bağımsız hareket alanını daraltma riskini taşıyor.

Yeniden Refah Partisi (YRP) Genel Başkan Vekili Prof. Dr. Doğan Aydal, Radyo Sputnik’te yayınlanan İsmet Özçelik’le Ankara Farkı programına konuk oldu. Programda Zengezur Koridoru’nun Türkiye’ye etkilerini ve bu bağlamda riskleri yorumlayan Prof. Dr. Aydal, şunları söyledi:

‘Zengezur anlaşması BOP'un parçası’

“Bu sadece Ermenistan ya da Ermenistan arasında gerçekleşen, ticareti artırmaya yönelik bir olay değil. Bu, Türkiye’nin ve bölge ülkelerinin geleceğini doğrudan etkileyen, birçok savaşa sebep olacak unsurlardan biridir. Burada yol yapmak sanki ticari bir gaye varmış gibi yapılıyor, ancak bana inanın bu Büyük Ortadoğu Projesi’nin bir sonraki basamaklarından sadece bir tanesi. Hangi ülkenin buradan ne kazanç elde ettiğini ortaya koyamazsak Zengezur Koridoru’nun önemini anlatamayabiliriz. Türkiye’nin ne Ermenistan ne Azerbaycan ne de devamı olan Özbekistan ya da Türkistan ile çok büyük rakamlara varan bir ticareti yok. Türkiye’nin bu kadar temel problemleri varken bu yolun yapılmasının bir aciliyeti de yok.”

‘Bu yol işleyecek diye Türkiye neden 2.4 milyar euro yatırım yapıyor?'

“Bu problemi sanki bugün olmuş gibi algılarsak yanılgıya düşeriz. 2023 yılında Türkiye ile Azerbaycan bir iyi niyet mektubu imzalıyor, Nahçıvan’a giren Dilucu bölgemiz ile Kars arasında bir demiryolu projesi. Düşünebiliyor musunuz, Türkiye’nin gerçekten çok büyük problemleri varken buraya 2.4 milyar Euro bir yatırım temini gerekti. Bu anlaşma 2023’te imzalandı, demek ki bunun planları 2023’ten de önce atıldı. Sonra garip bir şekilde Trump’ın bu yol ile ilgili açıklamaları toplantılarından bir ay önce, Türkiye’ye hiçbir yerde yatırım için para vermeyen başında Japonya ve Avusturya’nın olduğu bir konsorsiyum 2.4 milyar Euro bu tren hattı için para verdi. Esasında yapılan bu yolun altında maalesef İsrail var. Dolayısıyla BOP Projesi tek başına bir Amerika projesi değil, Amerika-İsrail ortak yapımı bir proje. Bunun sebebi de burada özellikle petrol ve doğalgaz olan alanlara girmeye çalışıyorlar. Peki burada şu soruları soruyoruz; bununla Türkiye Cumhuriyeti’nin çok büyük bir ekonomik kazancı olacak mıdır? Tren taşımacılığından biraz para alırsak alacağız. Ama güzel de bu yol işleyecek diye 2.4 milyar euroluk yatırımı Türkiye neden yapıyor?”

‘Esas kazanan ABD’

“Ermenistan ile Türkiye arasında bir anlaşma yok; Ermenistan ile Azerbaycan arasında da yok. Eğer olsaydı bizim de Washington’da olup, bütün maddeleri duyabilmek için o masada oturuyor olmamız gerekirdi. Biz bütün anlaşma maddelerini bilmiyoruz, dolayısıyla Türkiye’nin orada olmaması en garip durumlardan biridir. Biz sadece önümüze verilen vazifeyi yapan ülke konumuna maalesef düşürüldük. Burada kimin kazançlı çıktığı temel sorun.

Ermenistan’ın İran ile birleştiği yerde ABD 100 yıl süre ile bir toprak kazancı elde etmiştir. Kazanan ABD’dir. Ermenistan ikinci kazançlı ülkedir. Çünkü Akyaka gümrük kapımız kapalıydı, şimdi Dilucu’ndan gelen tren hattı ile Türkiye’ye gireceklerdir. Bundan sonraki aşamada Karadeniz’den bir liman isteyeceklerini duyabiliriz. Bütün bu Ermenistan-Avrupa bağlantısını deniz yollarıyla yapmak isteyebilirler. Çünkü deniz hatlarıyla olan taşıma demir ve kara yollarına oranla daha ucuzdur. Etrafımız zaten ABD üsleriyle çevrili. Orada bir üs olmayacak, bir Amerikan toprağı olacak. 100 yıl boyunca o topraklarda hükümran olacak, o yol bahanedir. Oranın Türkiye’ye, Azerbaycan’a büyük faydası yok. Ermenistan’a büyük ölçüde ekonomik rahatlık sağlayacaktır, orası Avrupa’ya çıkış kapısıdır. Onun dışında İran o noktadan orta ve kısa menzilli füzeler ile bile vurulabilir haldedir. Amerika neredeyse bir taşla beş kuş vurmuştur. Rusya ile İran’ın arasını kitlemiştir.”

‘Kuşak-Yol'u engellenmeye çalışılıyor’

“Adım adım Çin’in ekonomisini nasıl engelleriz derdine düştüler. Çinlilerin Bir Kuşak Bir Yol Projesi var. Yol dediklerini denizden, kuşak dediklerini de İran üzerinden şu andaki hatta paralel olarak geçen, Türkiye’ye gelip Paris’e kadar ulaşacak bir hat. Bunu engellemenin derdine düştüler. Bir yandan şunu düşünüyorum; Japonlar bile neden bu kadar sürede, bu kadar milyar euronun taahhütüne girdiler? Japonların da Çinliler olan problemini biliyoruz. Çok gelişen ve ekonomik olarak güçlenen bir Çin’in Japonya lehine olmayacağını hepimiz farkındayız. Dolayısıyla çok kısa sürede Türkiye’ye bu parayı sağlamalarının altında yatan şuur altı gerekçenin de bu olduğunu düşünüyorum.”

 sputnik