İsrail'le Türkiye arasında Suriye’de “çatışmasızlık
mekanizması” kurulmasına ilişkin dün Azerbaycan’da yapılan ilk teknik toplantıya
dair İsrail basınında çarpıcı değerlendirmeler yer almaya başladı.
Siyonist İsrail medyası, görüşmelerde tarafların uzlaşmaya
oldukça hazır olduğuna dair değerlendirmeleri aktarırken, bazı İsrail
yetkililerin beyanını aktaran medya kuruluşları, iki ülkenin Suriye'nin
bölüşülmesi konusunda mutabakat sağlama niyetinde olduklarına işaret ediyor.
Siyonist İsrail medyası, Azerbaycan'da İsrail ile Türkiye
arasında Suriye konusunda yapılan görüşmeleri ele aldı ve ülkenin Sykes-Picot
anlaşmasını anımsatacak şekilde bölünmesinin gündemde olduğunu öne sürdü.
İsrailli Kanal 13'ün aktardığına göre, İsrail'in,
Suriye'deki yabancı birlik konuşlandırmalarında herhangi bir değişikliğin,
özellikle Palmira yakınlarında Türk askeri üslerinin kurulmasının kırmızı
çizgiyi aşacağını ve statükoyu kökten değiştireceğini açıkça belirttiği
bildirildi.
Kanal 13'e göre, İsrail tarafında, operasyonları koordine
etmek ve Türkiye'ye önceden bildirimlerde bulunmak zorunda kalabileceğine dönük
endişe var. Türkiye'nin, İsrail'in Rusya ile şu anki dinamiğinin yerini
alabileceğinden endişe duyan Tel Aviv yönetimi, Ankara'nın kuzey Suriye'deki
belirlenmiş "güvenlik kuşağı" içinde kalması ve Şam-Süveyda hattına
doğru herhangi bir ilerlemeden kaçınması gerektiğini vurguluyor.
Siyonist İsrail'in kabine üyelerinden Eli Cohen,
"Türkiye ile bir çatışmaya girmek istemiyoruz, ancak Suriye'de askeri
üsler kurmanın kabul edilemez olduğunu açıkça belirttik" dedi ve
Azerbaycan görüşmelerindeki İsrail heyetinin "statükoyu korurken bir
anlaşmaya varmayı hedeflediğini" ekledi.
Eski İsrail Deniz Kuvvetleri Komutanı Eli Marom ise,
"Burada gördüğümüz şey, İsrail ve Türkiye'nin Suriye'yi bölme konusunda
görünüşe göre bir anlaşmaya vardıkları. Bu bizim ve Türkiye arasında bir tür
Sykes-Picot anlaşması" ifadelerini kullandı.
"Suriye artık aynı devlet olarak kalmayacak bölünmüş
kalacak," diyen Marom, şöyle devam etti:
"Türklerin bu bölünmüş devletin bir bölümünde çıkarları
var. Fırat'ın batısındaki Kürtler konusunda endişeliler ve onları nehrin doğusuna
taşımak istiyorlar. Bu önemli, son yıllarda bizimle Türkiye arasında modern bir
Sykes-Picot düzenlemesi anlamına geliyor."
İsrailli Kanal 12 ise, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip
Erdoğan'ın yeni Suriye'de bir rol aradığına, ancak işgal için acil bir plan
yapmadığına, bunun yerine nüfuza odaklandığına işaret etti.
Azerbaycan müzakerelerinde yer alan bir İsrailli kaynak ise,
Israel News'e "Görüşmeler olumlu bir ilk adımdı, ancak Türkiye'nin
İsrail'in taleplerine ne kadar yanıt vereceğini ölçmek için henüz çok
erken" diye konuştu.
Kanal 11 ise, Türkiye heyetiyle müzakereler için
Azerbaycan'a taşıyan İsrail uçağının, üst düzey yetkililerin uçakta bulunmasına
rağmen Türkiye'nin İsrail Hava Kuvvetleri'ne ait Boeing 707'ye hava sahası
erişimi vermeyi reddetmesi üzerine rotasını değiştirmek zorunda kaldığını
bildirdi.
Kanal bunu, uçağın Karadeniz üzerinden Yunan ve Macar hava
sahasından yeniden rota çizmesini gerektiren "derinden diplomatik olmayan
bir hareket" olarak tanımladı.
İsrailli Haaretz gazetesinde de, taraflar arasındaki
Azerbaycan görüşmelerine dair bugün bir değerlendirme yazısı yayımlandı.
Liza Rozovsky imzalı yazıda, şu ifadeler kullanıldı:
"Çarşamba günü Azerbaycan'ın ev sahipliği yaptığı
İsrail-Türkiye teknik görüşmeleri, öncelikle iki ülke arasında askeri bir
çatışmayı önlemeyi amaçlıyordu. Görüşmelerin bir parçası olarak, her iki
tarafın da Suriye haritasında çıkarlarını ve kırmızı çizgilerini işaretlemesi
ve birlikte çatışmayı önleyecek ve hatta belki de kalıcı bir çatışma önleme
mekanizması yaratacak bir çerçeve oluşturmaya çalışmaları muhtemeldir."
Yazının sonunda ise, "Başbakanlık'ın perşembe günü
yaptığı, Ulusal Güvenlik Danışmanı Tzachi Hanegbi başkanlığındaki bir heyetin
Azerbaycan'da paralel bir Türk heyetiyle görüştüğüne dair açıklaması ve 'Her
iki taraf da bölgedeki çıkarlarını ortaya koydu' vurgusu yapan uzlaşmacı tonu,
İsrail'in gerçekten de uzlaşmaya hazır olduğunu gösteriyor"
değerlendirmesi yapıldı.
Diğer yandan, İsrail kamu yayın kuruluşu Kan'a göre, İsrail
ve Türkiye, Azerbaycan'da düzenlenen müzakerelerde Suriye'de gerginliği
önlemeye yönelik önlemler konusunda bir anlaşmaya varamadı.
Yayın kuruluşu, İsrailli ve Türk temsilcilerin Suriye'de iki ülke arasında çatışma önleme mekanizması kurmaya çalıştıkları görüşmelerin, bu yıl 12-19 Nisan tarihleri arasında kutlanan Yahudi Pesah bayramının sona ermesinin ardından yeniden başlamasının beklendiğini bildirdi/sol