Öne çıkan ülkelerden biri Türkiye. Türk Hava Yolları’nın Şam'a başlattığı seferler şu günlerde Suriyeli göçmenler kadar bürokratlar ve patronları da taşıyor.

Enerji Bakanlığı’ndan bir heyet bu hafta Suriye’deydi. Enerji İşleri Genel Müdürü Ahmet Özkaya’nın başkanlığını yaptığı heyet geçtiğimiz gün Ankara’ya döndü. Döner dönmez Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ile birlikte gazetecilerin karşısına geçti.

Basın toplantısında konu Suriye’ye geldi. Bakan bu defa önceki açıklamalarından farklı olarak Suriye'ye ilişkin kısa vadeli hedeflerini duyurdu.

Elektrik ihracatı 6 ay sonra yüzde 50 artacak

Plana göre, nüfusun ve üretimin artmasının öngörüldüğü ülkenin kuzeyine elektrik satışı katlanacak, doğal gaz ihracatının başlaması için de hızlıca bir boru hattı döşenecek.

Bakan Bayraktar ayrıntılarını şöyle anlattı:

“Özellikle Kuzey Suriye'ye, bizim harekat bölgelerine, İdlib'e uzun yıllardır elektrik transferimiz zaten söz konusu. Onu ilk etapta yüzde elli kapasitesini artırmayı hedefliyoruz. Ama bununla beraber Halep'e kadarki iletim hattını ayağa kaldırıp, ki bunun için bir beş altı aylık süreye ihtiyaç duyuyoruz, ilave beş yüz megavat ihracatı arttırmayı hedefliyoruz. Dolayısıyla yaklaşık sekiz yüz megavatlık bir elektrik ihracatı gerçekleştireceğiz.”

Bir yılda 60 kilometrelik hat döşenecek

Bakan her ne kadar “biz” diye bahsetse de bugün Suriye’ye elektrik ihracatından kârlı çıkan yalnızca bir şirket var. Bu şirketin adı sır gibi saklanıyor.

Uzun yıllardır İdlib ve çevresini kontrol eden cihatçı HTŞ, Mart 2020’de yerel bir şirket olan Green Energy ile elektrik dağıtımı için anlaşma imzaladı.

Bölgede 160 binden fazla aboneye elektrik ulaştıran şirket, elektriği adını açıklamadığı Türkiye'deki özel bir şirketten temin ediyor.

Adı gizlenen şirket, Enerji Bakanlığı'yla imzaladığı sözleşme çerçevesinde elektriği Reyhanlı üzerinden yüksek gerilim hatlarıyla İdlib'e ulaştırıyor.

Türkiye'de elektrik dağıtımı 10 yıl önce özelleştirilmiş, Reyhanlı'nın da bulunduğu bölgedeki faaliyetler Sabancı Holding'e ait Toroslar EDAŞ adlı şirkete satılmıştı.

Reyhanlı üzerinden giden elektrik sayesinde bölgede sanayi üretimi sürdürülebiliyor. Türkiye'den İdlib'e nakil hatları kurulmadan önce elektrik, jeneratörler veya güneş panelleri gibi maliyetli yöntemlerle sağlanıyordu.

Ancak Türkiye’nin gözü İdlib’den fazlasında. Bakan Bayraktar hedeflerini şöyle aktardı:

“Halep'in ihtiyacı yaklaşık iki bin megavat. Bunun beş yüzünü biz buradan elektrik iletim hattıyla sağladığımızda geriye kalan kısmı oradaki şu anda biraz rehabilitasyona, bakıma ihtiyaç duyan doğal gaz santralinden karşılanabilir. Ama doğal gaz lazım. Dolayısıyla Halep'e 50-60 kilometrelik bir doğal gaz boru hattıyla alakalı da bir çalışmamız var. O doğal gaz boru hattı için belki 12 aylık, 15 aylık bir süreye ihtiyaç olabilir.”

'Gün gelir, akış tersine döner...'

Bakan Bayraktar’ın bahsettiği Halep'teki santral 1500 megavat kapasiteye sahip. Bu santral Esad döneminde Suriye’ye uygulanan ambargo nedeniyle onarılamamış, devreye İran girmişti.

Ancak Türkiye’nin boru hattına yönelik planları tek taraflı değil. Bakan aynı hattın Türkiye’ye gaz iletimi için kullanılabileceğini belirtiyor:

“Gün gelir belli olmaz, bakarsınız o doğal gaz boru hattı reversible çalışır, ters akış olur. Yani orada bir kaynak olursa onun Türkiye'ye gelmesi de söz konusu olabilir.”

Yüzer santral kartı da masada

Suriye’de elektrik ihtiyacının hızlıca karşılanması için gündemde olan alternatif ise yüzer santraller. Enerji Bakanı Halep’e elektrik satışı için yüzer santrallerin gündemde olduğunu ancak henüz bir adım atılmadığını açıkladı.

Yüzer santral alanında Türkiye’de ve dünyada öne çıkan şirket Karadeniz Holding.

Karadeniz Holding'e bağlı Karpowership, dünyanın en büyük yüzer enerji santrali filosuna sahip. Dünyada 80'den fazla yüzen elektrik santrali bulunuyor. Bunların 36’sı Karadeniz Holding'e ait.

Afrika'dan Asya'ya 20'den fazla noktada elektrik üreten yüzer santraller, Endonezya, Gana, Mozambik, Gambiya, Sierra Leone, Gine, Gine Bissau, Senegal ve Lübnan gibi birçok ülkenin elektrik üretiminin yüzde 10 ila yüzde 100'lük kısmını karşılıyor.

Şirketin filosu 6 bin megavat elektrik üretim kapasitesine sahip. Bu, birçok Afrika ülkesinin toplam kapasitesinden fazla. Firma 5 sene içinde kapasitesini 10 bin megavata çıkarmayı hedefliyor.

sol