Şam yönetimi, PKK’ya karşı doğrudan ve Arap aşiret güçleri
üzerinden atağa geçti. Ağustos ayının başında Deyrizor çevresinde Arap aşiret
güçleri PKK/YPG mevzilerine operasyon yaptı. Bu atağı, Rusya
dolaylı olarak İran ise doğrudan etkilediği çeşitli silahlı gruplar üzerinden
destekliyor. Eşzamanlı olarak Türkiye’nin Tel Rifat ve Münbiç bölgesindeki
PKK/YPG unsurlarına karşı askeri operasyonlarını yoğunlaştırdığı görülüyor.
Bu durum, Türkiye-Suriye işbirliği için şartları
olgunlaştırıyor. Aynı dönemde Rusya ile Türkiye’nin Ekim 2023’ten bu yana
yapmadıkları ortak devriyeye yeniden başlamaları aynı doğrultuda gelişmeler
olarak değerlendirilmeli.
DEYRİZOR NEDEN ÖNEMLİ?
Deyrizor, Irak ile Suriye arasında
stratejik bir konumda bulunuyor. Suriye’nin petrol ve doğalgaz yatakları
Deyrizor’un doğusunda yer alıyor. Bölgede, Fırat nehrinin güney ve batısı
Suriye Ordusu’nun kontrolünde, doğu ve kuzeyinde ise ABD destekli
PKK/YPG var. Bu bölgeler ABD ve PKK/YPG işgali altında.
ABD’nin, Suriye genelinde bulunan 32 askeri üs ve tesisinin
yoğunlaştığı alan Deyrizor ile Haseke arasındaki yeraltı kaynaklarının
bulunduğu bölge. ABD, bu bölgeyi PKK ile birlikte tutarak Suriye’nin
kuzeydoğusu ile Irak’ın kuzeyini bütünleştirmeyi amaçlayan uzun vadeli bir
planı uygulamaya çalışıyor.
Ancak planı bozan en önemli unsur demografik yapı. Bölgedeki
nüfusun büyük çoğunluğunu Sünni Araplar oluşturuyor. Bir ucu Irak’a ve Suudi
Arabistan’a kadar uzanan çeşitli aşiretlere bağlı yerel halk ile PKK/YPG
arasında 2015’ten bu yana ciddi çelişmeler var.
YENİ SÜREÇ
Suriyeli Araplar ile bölgede yabancı bir güç olan PKK/YPG
arasında geçmiş yıllarda da zaman zaman yerel düzeyde kalan çatışmalar olmuş,
fakat ABD’nin silah ve para gücü baskısıyla sona erdirilmişti. Ancak Ağustos
2023’te patlak veren Arap aşiret güçlerinin PKK’ya karşı ayaklanması yeni bir
dönemin başlangıcı olarak görünüyor.
PKK kaynakları, geçen yıldan bu yana zaman zaman sönen,
arada bir canlanan Arap aşiret güçlerinin isyanının arkasında Astana
ortaklığının bulunduğu görüşünde. Aşiret güçlerinin arkasında doğrudan
Suriye’nin bulunduğunu belirten PKK kaynakları, Türkiye istihbaratıyla Suriye
istihbaratı arasında bu konuda bir işbirliği olduğunu savunuyor.
PKK kaynaklarında durum şöyle ifade ediliyor:
“Şunu belirtmek gerekir ki iki yıldan fazla bir süredir
Dêrazor’a saldırı planlarının hazırlığı yapılıyor. Haziran 2023’teki 20. Astana
zirvesinde startı verilen plan, Ocak 2024’te Türkiye, Rusya ve İran’ın bir
araya geldiği 21. Astana zirvesinde genişletilerek sahada uygulanmaya başlandı”
(ANHA, 24 Ağustos 204).
ÇELİŞKİLİ POLİTİKAYA SON VERİLMELİ
Bu koşullarda, Türkiye’nin menfaati, Suriye yönetiminin
Deyrizor’da PKK’ya karşı askeri operasyonlarına sonuna kadar destek vermek
olmalıdır. AK Parti Hükümeti’nin, ABD ile Rusya, Çin, İran gibi ülkeler
arasındaki çelişmelerde “denge”yi esas alan stratejisi, PKK’yı bitirmek, ABD
işgalini sonlandırmak ve Suriye’nin birliğini sağlamak için açılan fırsat
penceresinin yeni tertiplerle kapatılmasına neden olabilir. Mevcut koşullar,
Türkiye, Suriye, Rusya ve İran’ı aynı noktada buluştururken, Ankara’nın ABD’ye
karşı daha cesur ve kararlı adımlar atmasını gerektirmektedir.
aydınlık