Rasthaber - Karanlığa karşı savaşan aydınlığın güçleri “Size daha az
ölümle yok edilmiş bir Gazze vadediyoruz” diyor. Susun ve ölün! Aklı ve vicdanı
olan her bireyin şiddetle reddedeceği bir süreç karşısında kavramlar üzerinde
dans ederek mazeret üreten ilkeli tayfalar görüyoruz. Güya kendi ahlaki
bütünlüğünü koruyan bir çaba. Çok sefilce!
Orta Doğu’da hiçbir pozisyon tesadüfi değildir. Hiçbir
pozisyon çelişkilerden beri değildir. Hamas’ın Aksa Tufanı saldırısının
ardından İsrail’in Gazze’de yürüttüğü savaş üzerine seçilen kelime ve kavramlar
da rastgele değildir; her biri kişi, örgüt ve devletlerin pozisyonlarını ya da
yönelimlerini belli eder.
Bir etnik ve dini grubu kasten hedef almak soykırımın tanımına girer ama
Gazze’de olup bitene “soykırım” ya da “etnik temizlik” demek hegemonyanın
sözlüğünde İsrail karşıtlığı ve antisemitizm olarak görülür ve tehlikedir!
BM Güvenlik Konseyi kararlarıyla 1967’de İsrail’in Filistin, Suriye ve
Lübnan’da ele geçirdiği yerler işgal altındaki topraklardır ama Yahudi
devletini gücendirmemek için “ihtilaflı bölgeler” diye suyu bulandırmak
şarttır!
İşgalci ve sömürgeci gücün meşru müdafaa hakkı olamaz ama bu hakkı İsrail’in
tekeline vermek hegemonyanın himayesindeki bölgesel tasarımın gereğidir.
Haliyle direnişin güç kullanma hakkı terördür!
7 Ekim’e kadar 75 yıllık işgal, sömürü ve apartheid tarihi de bu bağlamları
değiştirmeye muktedir değildir.
İsrail’in "Ben bir binayı yerle bir etmeden önce sakinlerine SMS
çekiyorum" demesi soykırım suçunu temize çekmeye yeter. Şimdi Gazze’yi
2300 parçaya bölen bir harita yayınlayıp internet ve elektriği olmayan
Gazzelilere ölüm oyununa eşlik etmelerini emrediyor: “Numaranızı bulun, sıranız
gelince bölgeyi terk edin!"
Sanki yan blok güvenliymiş gibi. Sanki insanların itildiği yerler
bombalanmıyormuş gibi. “Ölüm Oyunu” ile ABD’den katliamın devamı için icazet
alıyor!
Karanlığa karşı savaşan aydınlığın güçleri “Size daha az ölümle yok edilmiş bir
Gazze vadediyoruz” diyor. Susun ve ölün!
Aklı ve vicdanı olan her bireyin şiddetle reddedeceği bir süreç karşısında
kavramlar üzerinde dans ederek mazeret üreten ilkeli tayfalar görüyoruz. Güya
kendi ahlaki bütünlüğünü koruyan bir çaba. Çok sefilce!
***
Özellikle sol çevrelerde gönlü Filistin’den yana olan pek
çok kişi Hamas nedeniyle arafta kalmışa benziyor. “Filistin’i destekliyoruz
ama…” diye başlayan pozisyonlar esasen İsrail’in hikâyeyi götürmek istediği
yere çıkıyor: "Meşru müdafaa, terörle mücadele, Hamas’tan arındırılmış bir
Gazze...” Bu hikâye ne çok dönüyor; her ekranda, her masada.
"Hamas’ın kökü kazınırken aman siviller zarar görmesin…” diye devam eden
pozisyon da İsrail’in öldürme lisansını yeniliyor.
İsrail’in “7 Ekim İsrail’in 11 Eylül’üdür” ve “Hamas IŞİD’den beterdir” diye
sunduğu çerçeveyi sorgulamayanlar kümesinde ayrıksı duran pozisyonlar da var.
“Filistin devletinin kurulmasını destekliyoruz ama El Kaide, IŞİD, Müslüman
Kardeşler, Hamas'ın topunun birden yok edilmesine de itirazımız yok; bunlar
özgürlüklere, kadınlara, demokratik değerlere düşman…”
75 yıllık işgal ve sömürüye karşı direniş, Amerikan işgal ve müdahalelerinin
ürünü olan örgütlere bağlanıp Filistin’in defteri bir çırpıda dürülüyor.
Daha spesifik olarak IŞİD’le mücadelede Amerikan liderliğindeki uluslararası
koalisyonun sahadaki ortakları da Batı’da kazandıkları meşruiyeti ve desteği
sağlam tutmak için Hamas’ı cihadi-selefi eksende görmeyi tercih ediyor:
“Filistin davasını destekliyoruz ama Hamas terörünü de reddediyoruz.”
Filistin davasına ayrımsız desteğin bedeli ne kadar güçlü olursanız olun
ağırdır. Fakat İsrail’den yana açık tutumun da belli riskleri vardır.
Coğrafyayı çevreleyen koşullar ortada. Gri alanlarda dolaşmak belki
pragmatizmin gereğidir. Yine de “belli belirsiz” tutumlar yarını
kurtaramayabilir. Amerikan korumasının sağladığı güvenceler göreceli. Bir
yandan koruma sağlar, diğer yandan yerelde düşman üretir. Washington’ın
politikaları değiştiğinde yereldeki ortaklar, üretilmiş düşmanlıklarla baş başa
kalabilir. Çelişkiler yumağına dönüştürülen zemini soğutan güç devreden
çıktığında toprak yanmaya başlar. Gazze’de İsrail’e prim vermek de bunu
önleyemeyebilir.
İran’ın başını çektiği ‘direniş ekseni’nin Irak ve Suriye’deki Amerikan
varlığına karşı tutumu, ileride Kürtlerin kazanımlarını da yok edebilecek bir
tehdit olarak görülüyor. Belli ki bu korku Amerikan önceliklerini gözeten
pozisyonlar üretiyor. Esasen Rojava’da başlangıçta çok konuşulan “Üçüncü Yol”
bölgesel ve küresel güçlerin ürettiği çelişkilerin rehinesi durumuna düşmemeyi
temin etmeye yönelik stratejik bir konseptti. Zamanla ABD’nin kendi çıkar,
çelişki ve düşmanlıklarına ortak olmaya karşı direnç eridi.
***
Orta Doğu ve bu bölgeye ilişkin politika geliştiren
aktörlerin içine düştükleri çelişkileri yüzeysel bilgilerle anlamaya çalışmak
devreleri yakabilir. Genelde kokteyl örgüt tanımlamaları öne sürülen
pozisyonları tutarsız kılıyor.
Evet Hamas, Müslüman Kardeşler’in Filistin uzantısı. Mızrağın çuvalı deldiği
nokta şurası: Hamas’ın kökünden kazınmasını isteyen güçlerin Müslüman
Kardeşler'le uzun bir ortaklık geçmişi var. Bunu hakkıyla anlatmak birkaç
ciltlik kitap yazmayı gerektirir. İngilizler ve Amerikalılar Mısır’da Cemal
Abdünnâsır’ın karşısında Müslüman Kardeşler’i görmekten memnundu. Bugün bile
Müslüman Kardeşler’in en önemli üslenme alanlarının başında Londra geliyor.
Mısır, İsrail’i tanıyıp Batı kampına geçince Müslüman Kardeşler’in Mısır
içindeki değeri biraz geriledi. Ama örgüt başka coğrafyalarda kullanım değerini
korudu. Afganistan’daki savaşta mesela. Afganistan’ı içeriden Müslüman
Kardeşler yapılanmasıyla vurmaya başladılar. Hüsnü Mübarek’in artık siyasi bir
kadavra olduğuna karar verdiklerinde alternatif güç olarak gördükleri Müslüman
Kardeşler’di.
Suriye’de ise 1977-1982 arasında Baas yönetimine karşı Müslüman Kardeşler’in
silahlı kalkışmasının arkasında 7 ülke vardı: ABD, İngiltere, Ürdün, Irak,
İsrail, Suudi Arabistan ve Türkiye. İsrail’in sarsılmaz destekçisi Almanya’nın
Achern kenti Müslüman Kardeşler’in Suriye koluna güvenli sığınak olmaya devam
ediyor. ABD, Irak’ta Saddam rejimini devirdiğinde Müslüman Kardeşler de yeni
düzenin ortakları arasındaydı. Sonradan cumhurbaşkanı yardımcılığı koltuğuna
oturan Tarık el Haşimi, Müslüman Kardeşler’in uzantısı Hizbi İslami’nin
lideriydi. Bağdat’tan kaçtığında sığındığı yer Kürdistan’dı. KDP lideri Mesud
Barzani ile birlikte Nuri el Maliki yönetiminden kurtulmanın planlarını
yapıyordu. Filistin davasına mesafe koymak için Yaser Arafat’ın Saddam’la
dostluğu referans olarak alınır. Bu konuda söylenecek çok şey var. 1996’da KYB
lideri Celal Talabani’ye bağlı güçler, İran’ın desteğiyle Barzani’ye bağlı
güçlere savaş ilan edip Erbil’i ele geçirmişti. Barzani’nin mektup yazıp yardım
istediği kişi Saddam’dı. Irak ordusu 30 bin asker ve 150 tankla Erbil’e,
ardından Süleymaniye’ye girip Talabani güçlerini püskürtmüştü. Saddam sayesinde
Barzani, Erbil’e yeniden hakim olmuş ama Irak güçleri çekildiği için
Süleymaniye’yi kaybetmişti. Halepçe katliamının üzerinden henüz 8 yıl geçmişti.
Abdullah Öcalan gibi uzun yıllar Şam’dan himaye gören Talabani’nin Bağdat’la
arasının iyi olduğu yıllar geçmişte kalmıştı. İran’a kaçan Talabani’nin
adamlarıyla ilgilenen kişi Devrim Muhafızları yetkilisi Hac Ali İkbalpur idi.
2017’de bağımsızlık referandumunun ardından Kürtler, Kerkük’te kontrolü
yitirdiğinde Haşd el Şaabi liderleriyle birlikte karşımıza çıkan kişi de
Kerküklülerin “Bay İkmal" diye andığı Hac Ali İkbalpur’den başkası
değildi. “Bay İkmal”, Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin sahadaki
adamlarından biriydi. Süleymani, Kerkük’ten dolayı suçlanır ama KYB ve KDP’yi
barıştırmışlığı ya da Bağdat’la krizlerin aşılmasında devreye girmişliği de
vardır. Bugün Kürtlerin dostu olan İngiltere ve ABD, Halepçe’de kimyasal gaz
kullanırken Saddam’ın arkasındaydı. Saddam’la savaşırken Kürtler de İran’ın
dostuydu. Koşullar ve ülkelerin pozisyonları değiştikçe dostlar düşman,
düşmanlar dost oldu. Bütün bunları bir yazıda anlatmak da imkânsız.
Haşd el Şaabi’yi Hamas’la birlikte kokteyl terör içinde görenler bir şeyi daha
unutmuş gözüküyor. 2014’te Irak ordusu çöktüğünde Haşd el Şaabi kurulmasaydı
Bağdat da düşmüştü. ABD, Musul’da IŞİD’i havadan vururken karada Irak ordusu,
Haşd el Şaabi ve Peşmerge birlikte ilerliyordu. Yani ABD bugün Irak’taki
üslerini hedef alan Haşd el Şaabi’nin havadan ortağıydı. Şengal’de Ezidi
soykırımı karşısında Peşmerge bölgeyi terk ederken PKK’nin bir avuç kadrosu
direnmiş ve ardından Şengal Direniş Güçleri (YBŞ) kurulmuştu. YBŞ’nin destek
aldığı güç Haşd el Şaabi’den gayrısı değildi. Türkiye Şengal’i "İkinci
Kandil" diye hedefe koyduğunda buna meydan okuyan da Haşd el Şaabi idi.
Evet Kerkük’ün düşmesinde ana aktör de Haşd el Şaabi idi. Kürtlerin koruyucusu
Amerikalılar da Kerkük’te statü değişirken araziye çıkmış yani zımnen onay
vermişti. Demek istediğim; tek bir fotoğraf karesi yok; bir kareyle manzume
dizenlerin uyumu tutturması imkânsız.
Suriye’ye dönelim; 2011’de Müslüman Kardeşler 1982’nin rövanşını almak için
elini silaha attığında arkasında yine Irak hariç ABD ve diğer ortakları vardı.
Suriye’deki vekalet savaşı binin üzerinde örgüt üretti. IŞİD’in Suriye uzantısı
Nusra Cephesi de “devrimci güçler” içinde yardım görmekte zorlanmadı. İsrail’in
Golan Tepeleri’nden yardım ettiği örgütler arasında Nusra da vardı Müslüman
Kardeşler damgalı örgütler de. IŞİD, Nusra’yı feshedip Irak ve Suriye
cephelerini birleştirdiğinde Deyr el Zor’dan başlayıp Rakka, Tabka ve Menbic’i
ele geçirip Halep ve İdlib kırsalına kadar dayandığında ağırlıklı olarak ezip
geçtiği gruplar öteki İslamcı örgütlerdi. Bu savaşta bu gruplar 7 binin
üzerinde kayıp verdi. IŞİD’in Kobani ve Tel Ebyad’a saldırıları karşısında
devreye Kürtler girdi. Öncesinde Kürtlerin kanton sistemiyle özerklik ilan ettiği
bölgelere saldıranlar da yine Türkiye destekli İslamcı güçlerdi.
Çelişkiler dosyasına devam edelim. Fırat’ın altındaki cephelerde IŞİD’le kim
savaştı? Suriye ordusu ve İran destekli milisler. Hizbullah 2013’te Suriye’de
devreye girdiğinde kime karşı savaştı? Nusra ve Müslüman Kardeşler çizgisindeki
gruplarla. Hizbullah, Suriye’de ezdiği Müslüman Kardeşler’in Filistin uzantısı
Hamas’ın en kritik destekçisi değil mi? Hamas 2012’de Türkiye ve Katar’ın
yönlendirmesiyle Şam’ı terk ederken ABD’nin “devrim” projesine uygun
davranmamış mıydı? Yine de Filistin söz konusu olunca Hamas’ın ilişkileri,
öteden beri NATO’nun aparatı olmayı içine sindiren Müslüman Kardeşler’in klasik
çerçevesinden dışarı çıkıyor. Aksi halde İran ve Hizbullah’la kanalları nasıl
açık tutabilir? Evet, Hamas İslamcı bir örgüt ve seküler bir gelecek hayal
edenler için kabul edilebilir bir seçenek değil. Fakat teknik olarak Hamas
cihatçı örgütlerle eşitlenebilir mi? Eğri oturup doğru konuşmalı; Hamas’ın
savaşı işgal altındaki topraklarla sınırlı, düşmanlığı da İsrail’le. Halbuki
cihatçı örgütlerin faaliyet alanı sınır tanımaz, düşmanlığı da küreseldir.
Amerikalılar bu ayrımı çok iyi bildiği için IŞİD/Nusra’nın uzantısı Heyet
Tahrir el Şam’ın (HTŞ) “Artık mücadelemiz Suriye ile sınırlı” taahhüdü üzerine
bu örgüte dokunulmazlık verdi.
Dahası var: IŞİD, 2014’te Gazze’de örgütlenmeye kalkıştığında tepesine inen
balyoz Hamas’ınkiydi. Hamas, El Kaide’ye geçit vermediği gibi IŞİD’e de
vermedi. Onlar da Hamas’ı Müslüman olarak görmüyor. Hamas’a karşı çıkmak için
bir sürü geçerli neden sıralanabilir ama bu durum kokteyl terör kolaycılığıyla
bu hareketi IŞİD ve El Kaide ile eşitlemeyi haklı kılmaz. Dün gizli
yazışmalarda “El Kaide Suriye’de bizim safımızda” diyenler, bugün HTŞ’nin
İdlib’de kendi emirliğini kurmasını destekleyenler ya da göz yumanlar veyahut
Müslüman Kardeşler’i pek çok coğrafyada destekleyenler Hamas’ı terör örgütü
sayıyor.
***
Çelişkiler atlası burada bitmiyor: Husiler, Gazze için füze
fırlatıp İsrail gemilerini alıkoyup yarın bir gün cehenneme çevrilmeyi göze
alırken Hamas’ın Yemenli kardeşleri yıllardır onlara karşı savaşıyor. Müslüman
Kardeşler’in Yemen uzantısı Islah Hareketi 2011’deki isyan ve 2015’te Suudi
liderliğindeki askeri müdahaleden beri Amerikan-Körfez blokunun saflarında yer
alıyor. Müslüman Kardeşler, Riyad’ın terör örgütleri listesinde ama Yemen’de
Suudilerin müttefiki. Mısır Müslüman Kardeşler'i terör örgütü ilan etti ama
Hamas’la ilişkileri kesmedi. Libya’da Müslüman Kardeşler, NATO müdahalesinin
sahadaki unsuruydu. Batının desteklediği geçiş hükümetlerinde de ortak oldular.
Onların İslamcılığını kimse sorun etmedi. Fas’ta iktidara ortak olduklarında ya
da Ürdün’de parlamentoya girdiklerinde kimsenin sorun etmediği gibi. Mısır’da
olan farklı mıydı? Arap Baharı sonrasında Müslüman Kardeşler iktidara gelirken
de meşruiyet sorunu yaşamadı.
2013’te Abdulfettah el Sisi’nin darbesine destek olan kitleler, Müslüman Kardeşler’e
desteğinden dolayı Amerikan Elçiliği’nin karşısına “Defol git” pankartını
asmıştı. Bizzat şahidim. Müslüman Kardeşler Batı için Orta Doğu’nun
dönüştürülmesinde en önemli siyasi alternatif olarak görülüyordu. Türkiye’de
AKP’ye biçilen rol de bundan farklı değildi.
***
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Hamas’a desteği özellikle
sol çevrelerde Filistin konusundaki bulanıklığı artırıyor. Fakat İsrail’in bir
numaralı ticari ortağı Erdoğan’ın Hamas’a desteğinin bu hareketi ‘direniş
örgütü’ olmaktan çıkarmaya yönelik bir planın parçası olduğu da unutuluyor.
Erdoğan İran-Hizbullah ekseninden koparılmış ve El Fetih’e benzemiş bir Hamas
için var. Peki Hamas’ın çizgisinden dolayı İsrail’e payanda üretenler Hamas’sız
bir Filistin direnişine razılar mı? Seküler çizgisiyle övgü toplayan El Fetih
de İsrail’le el sıkışıncaya kadar terör örgütü muamelesi görmedi mi? Mesele
Hamas ise diğer örgütlerin son çatışmalardaki tutumları nereye konulacak?
İslami Cihad’ın Kudüs Tugayları bir kenara Marksist kökenlere sahip Filistin
Halk Kurtuluş Cephesi’ne (FHKC) bağlı Ebu Ali Mustafa Tugayları, El Fetih’in
kalıntılarından oluşan Nasır Selahaddin Tugayları ve diğerlerinin İzzeddin el
Kassam Tugayları ile aynı tünel, hendek ya da pusuda durması hikayenin Filistin
davası olduğunu görmeye yetmiyor mu?
gazeteduvar