Yani soğan üretiminde geçen yıla oranla artış var. Bu demektir ki fiyat bu kadar pahalandığına göre stokçuluk yapan birileri var.

Soğan piyasasında bir sorun olduğu gerek muhalefet ve gerekse iktidar partisi yetkilileri tarafından inkâr edilmeyerek bu konuda her iki tarafta açıklamalar yapma gereği duyuyorlar. Elbette bu partilerin taraftarları ve seçmenleri ise yaklaşan seçimler dolayısı ile gerek sokaklarda gerekse Sosyal Medyada bu meseleyi tartışarak birbirlerini suçluyorlar.

Tabi bu suçlama halk tarafından olduğu gibi zaman zaman ciddi makamlarda bulunan siyasetçiler tarafından da birbirlerine karşı yapılıyor.

AKP'li vekil Metin Külünk attığı twit ile kim tarafından ne zaman çekildiği belli olmayan ve bir konteynıra soğan çuvallarının boşaltıldığı ve videoya eklenmiş bir sesin bunun Maltepe Migros olduğunu söylediği kısa videoyu paylaşarak altına şu yorumları yazdı:

"Seçime 1 ay kala eline soğan alıp koca ülkeyi terör örgütlerine teslim etmeyi kafasına koymuş bir zihniyetin arkasında çöpe tonlarca soğan dökenler mi var?

Muhalefetin eline verilen soğan ile çöpe dökülen soğanlar aynı kişilere mi ait?

Demek ki soğan tamamen bir operasyonmuş. Soğan koca ülkeyi teröristlere teslim etmenin kod adıymış. Bu millet çöpe soğan dökerek piyasada fiyat yükseltip sonra da onu muhalefetin eline verenleri de unutmayacak."

Gibi bir açıklama yaparak soğan krizini tamamen kendi üzerlerinden atıp muhalefeti suçlayan açıklamalar yaptı.

Varsayalım bu görüntüler gerçek olsa da ülke ekonomisini yıllardık etkileyen ve ciddi krizlere sebep olup fiyatları aşırı artıran soğan krizinin bir marketin üç beş çuvalı çöpe(!) dökülmesinden kaynaklandığına iddia eden bir siyasetçinin bunu sosyal medyada paylaşması ancak insanları etkileyerek manipülasyon yapmak niyetinde olduğunu gösterir.

Bundan iki sene öncede bu kiriz daha ciddi bir şekilde yaşanmıştı ve o zaman piyasada soğan bulmakta da zordu. İktidar o zamanda aynı şekilde muhalefeti suçlamıştı. Sonra hesapta krizi çözmek için soğan ve patateste gümrük vergisini ve KDV'yi bir aylığına (şubat ayına geldiği için 28 gün) kaldırdı. Bu piyasaya soğan arzının sunulabilmesi için tüccarları soğan patates ithalatına sevk etmek için gerekli bir şeydi. Ama süre yetersizdi. Çünkü ithalat yapmak isteyen tüccarların ithalat iznini en az üç ay önceden alması gerekiyordu. Bu yüzden başvuruların büyük bir çoğunluğu ret edildi. Ama durumu önceden bilen ve malını yurtdışında stoklayan belki tırlarla yükleyip gümrük kapısına kadar gelen bir takım zevat tam da AKP hükümetinin bu vergi indirimlerini yaptığı kısa bir süre içinde tüm ithalatı yaptılar ve zaten çeşitli spekülâsyonlarla yükseltilmiş fiyatlardan piyasaya soğan patates sunarak büyük vurgunlar yapmışlardı. O zaman yaygın bir şekilde gelen haberlerde ise IŞİD'in Suriye'de yerli halkın soğan patates tarlalarına el koyduğunu ve yapılan hasattan elde edilen ürünlerin Türkiye'ye belli kesimlere çok ucuza gönderildiği anlatılıyordu.

Tıpkı Irak ve Suriye petrollerinin çalınıp damadın mahdumun petrol şirketleri ile Türkiye'de getirilip oradan da İsrail'e satılması gibi. Geçen haftalar Türkiye ile Irak arasında açılan davada uluslararası tahkim mahkemeleri tespit edilen bu durumlar nedeniyle Türkiye'yi mahkûm etti ve bir rivayete göre 1,4 milyar dolar ceza kesildi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez her ne kadar buna iddiayı yalanlamak amacıyla basın açıklaması yapmışsa da sadece rakama itiraz ederek bunun henüz belli olmadığını ama aleyhimizde bir karar olduğunu doğruladı.

Aynı şekilde bu soğan patates hırsızlığının da benzer durumun olup Türkiye'ye ceza gelmesi ihtimali yüksektir.

Türkiye'de soğan üreticileri ve toptancıları isim isim bellidir. Devletin bunları tek tek belirlemekte muktedirdir.

Hal böyleyken Bunu yapmayarak muhalefeti bu konuda suçlayarak manipülasyon yapmaya çalışan AKP'liler bildikleri bir şeyin üzerini örtüyorlar demektir. Kasıtlı olarak bu isimler açıklanmıyor olabilir çünkü bunlar AKP'nin imkânları ile var olan yandaş toptancılardan başkası değildir.

Yirmi bir yıldır sermayenin akışı ve iktidara yakınları ve yandaşları yönüne doğru olmuştur. Muhalefetten olup güçlü sermaye sahiplerini saymaya kalksan bir elin parmaklarından fazla etmezler. Onlarında yandaş sermayenin hâkim olduğu piyasalarda hareket kabiliyetleri sınırlıdır.

Soğan üretilmesi muhafaza edilmesi en kolay olan bir sebzedir. Her mevsimde her toprakta her coğrafyada kolaylıkla yetişiyor. Ülkenin tarihi geçmişinden bu yana var olan ihtiyacından fazlaca üretildiği konusunda da kimsenin itirazı yok. Ama fiyatların bu kadar artması ciddi bir spekülâsyon ve stokçuluk yapıldığının göstergesidir.

Bu iktidar bu kadar kolay elde edilen bir üründe böyle bir krizin oluşmasından birinci derecede sorumludur. Stokçuluk suçtur ve ahlaki olarak mahkûm edilmiş bir eylemdir. Zamanında bu ülkede stokçuluk yapan esnafın linç edildiği durumlar da yaşanmıştı.

Devlet onu yöneten iktidar partisi ülkede kolluk güçlerine sahip denetim kabiliyeti olan olayları ve kurumları kontrol edip hakkında bilgi sahibi olabilen tek güç ve tek siyasi erktir. Bu spekülâsyon ve stokçuluk eğer iktidarın kontrolünde değilse yandaşların bilinen eylemlerine göz yumulmuyorsa bunu tespit etmek yukarda da belirttiğim gibi çok kolaydır ve bunu yapmak bu iktidarın işidir.

Buna rağmen iktidar mensupları bunu yapmak yerine bunu siyasi rant için kullanmayı yeğliyor ve muhalefetin üzerine atarak halkın nazarında anlamsızca onları suçlamaya çalışıyor ise işini yapmıyor ve hatta bir şeyler saklıyor demektir.

FATİH BİLGİN