Yapay zekâ bir üst sınıfa geçiyor, o ise “METAVARS” dünyası
fakat ona girmeyeceğim. Ama Metavars öncesi hazırlık/alıştırma dönemini
yaşıyoruz. Mesela Avrupa'da; hasta olduğumuzda doktora gitmemize gerek kalmadı
artık oluşturulmuş aplikasyonlarla evinizde bilgisayarınızla yapa zekâ (avatar)
doktora gidiyorsunuz, derdinizi anlatıyorsunuz, size reçetenizi veriyor eğer
durumunuz vahimse size hastane randevusu veriyor, ambulans çağırarak acile
gönderiyor bunu bir örneği, Ülkemizdeki e-Nabız. Bu birçok meslekler için
gereçli, Büyük mağaza zincirlerinde insan kasiyerler yavaş yavaş kaldırılıyor,
Birçok orta sınıf hotellerde artık insan resepsiyonist yok, e-mağazalar,
internet bankacılığı, e-devlet, e-mağazalar, e-hastaneler, vs.… iyi bilmeliyiz
ki e = yapay zekâ= avatar ana kartı.
Yapay zekâ (avatar), inanç konusunda ileri seviyede
imamların/ alimlerin yerine soruları cevaplıyor, birçok sorularımızı artık
imamlara değil internet üzerinden “şeyhe Google” efendiye soruyor ve sorulara
bir fetva makamı gibi çok detaylı (ayet, hadis & tarih) cevaplar alıyoruz.
Öylesine ki hali hazırda hangi müştehit takip ediyorsanız onun yapay zekâ
Blok'unu (facebook, twitter, instgram, vs) takip edebiliyorsunuz, çok yakın
zamanda 5G’nin yerleşimiyle direk avatarı ile konuşacak ve sorularınıza cevap
bulacaksınız o zaman karşımızda önemli bir soru çıkıyor;
Halihazırda Cami imamlığı yapmamak haricinde! Müslümanları yönlendiren yapay zekâ artık
cebimizde, evimizde her an bizimle beraber ve üstelik kibirli de değil. Böyle
bir gelişime karşında alimlerimiz ne yapıyor ve ne yapmayı düşünüyor? Kendilerine bir avatar seçerek güncellemeyi
mi düşünüyor? Fakat şöyle bir sorun var, İnsanlar kendi oluşturdukları avatara
tüm büyük müçtehitlerin fetva kitaplarını yükleyip, bir alimde daha alim hata
müçtehit olabilirler ve o zaman alimlerimiz (imamlar) bizlerin sadece cenaze
namazımı kıldıracak?
Metavars sadece bir oyun olarak ele almamak gerekir,
biliyoruz ki Metavars dünyası bildiğimiz insanlığı ve dünyasını yok etmekte
buna karşın sadece yapay zekâ (avatar/Metavars) eleştirmek bu sorunu çözmez
çünkü toplumlar yukarda örneklerini verdiğimiz gibi bu yönde baya (kullanır)
yol almış durumda, aksine bu tip bir refleks insanları alimlerden/imamlardan
kısacası dinden daha da çok uzaklaştırır. Yapay zekâ, kabul edelim ya da
etmeyelim bizlerin arzusuyla hayatımızın önemli parçası olmuş, söylendiği gibi
sadece yeni nesil yapay zekayı kullanmıyor, 50 yaş üzeri insanlar da yapa
zekayı kullanmakta ve yaşlıların hayatını kolaylaştırdığı gibide
gençleştirecek. Dolaysıyla yapay zekâ (avatar/metavars) dünyasını eleştirmesi
en kolayı ve de yanlış olur. Yukarda açıkladığım gibi zaten bizler tarafından
da kullanılıyor üstelikte vazgeçilmez olmuş. Yapılması gereken buna karşı
yapıcı bir cevap ile birlikte yönlendirici bir aksiyon üretmek olmalıdır.
Hepimiz, Google ve benzeri arama motorların “yapay zekâların” kullanmakta ve
sorulara da cevap bulmaktayız, dolayısıyla Alimlerimizin bu konuda ki bakış
açılarını yapıcı ve yönlendirici olarak güncellemeleri şarttır. Çünkü Alimlerimiz
Peygamber vekilleri, insanlara hakikat yol gösteren toplumun öncüleridir.
Acaba Suni avatar imam veya Şia avatar imam olur mu? Bu
Avatar imamların tartışmaları sakin, ciddileşmeden, kavga etmeden, kan dökmeden
mi olur dersiniz?
Kendi yaşadığım (çoğumuzun yaşadığı da olabilir) fakat bir
farklı bir konudaki anekdotu anlatacağım, Arabamızla giderekken yol tarifini
yapan bir GPS Navigatör kullanıyoruz, yapay zekanın sesi bir bayan, sağ dön,
düz git, 2. çıkıştan çık, … vs., yol tarif ederekken eşim bana; “bak bu kadını
sorgusuz sualsiz nasıl dinliyorsun! ama beni hiç dinlemiyorsun” diyerek espri
yaptı. Bende bilinçli olarak navigatör dinlemedim düz gittim ve o ses,
“tekrardan yolunuzu hesaplıyorum” dedi. Bende Eşime; “bak, ben onu dinlemediğim
zaman benimle kavga edip küsmüyor, bana çözüm öneriyor” demiştim. Tabi bu işin
bir esprisi, fakat gerçek daha çok farklı. Bu tip aplikasyonu birçok yerde
farklı alanlarda kullanılmakta dolayısıyla akla gelen soru şu; Yapay zekayı
programlayan firmalar kendi “kin ve nefretlerin” (beyaz kolonyal ırkçı
duygularını) program yazılımına yüklüyorlar mı?
Ne yazık ki evet, Bunu bir örneği ABD yaşandı, Amazon
Firması işe alacağı elemanları yapay zekâ ile seçmekteydi fakat görünen o oldu
ki Yapay Zekâ (avatar) Irkçı bir tutum
içinde seçim yapıyor, siyahları ve kadınları genellikle iş almıyordu, Aynı
aplikasyonu FBI da kullanıyordu, fakat Aplikasyonun yüklemesin yapanlar (erkek
ve ırkçı) kendi hislerini Yapay zekâya (avatarlara) aktarmışlardı. Daha sonra
bu aplikasyonun kullanılması ABD’de kanunen yasaklandı. (Tabi kâğıt üzerinde,
bu konu ilgili “CODED BIAS- Algoritma & Discrimination” dokümanteri ya da
“Kartal'ın gözü” adli filmi izleyebilirsiniz.
Neticede, Yapay zekâ Alim/imamların da yerini alacak ve
imamlara gerek kalmayacak. Bu yapay zekanın alimlere karşı olduğundan dolayı
değil fakat yeni düzende “Haram & Helal” ortadan kalkacak ve Avatarların
cinsiyeti olmayacak, unisex (tek cinsiyet) ve ya herhangi bir varlık da
olabilecek, insanların sosyal yaşantıları artık bizlerin bildiği, organik,
biyolojik, fiziksel, sıcak olmayacak her şey virtuel (görsel) olacak, aslında
insanoğlu yaşantısının bir kopyasını görsel dünyada oluşturma yolunda ve bu
dünyada sadece imamlara değil bir çok mesleklere yer olmayacak çünkü herkes her
istediği olabilecek. Konun daha iyi
anlaşılması için Matrix filimin seyretmeyenler için seyretmesini tavsiye
ederim.
“Ne olursa olsun”, “yok bu kadarda olmaz”, “müsaade
etmeyeceğiz”, “Allah'ında bir hesabı var” ve birçok şey diyebiliriz. Bu kurgu
(Metavars), Allah'ı biz hesabımıza katmayarak onun hali hazırda alt yapısını
âşık olmuşçasına kullanırken kendini göstererek geliyor. Bizlerin bu gelişime
karşısındaki çözümü veya aksiyonu ne olacak?
“Helal ve Haram” tanımının olmadığı Matevers dünyasında İlahi İnancın
yeri ne olacak?
Mustafa Kemal TASPINAR