İNCE HESAPLAR

ABD petrol şirketleri Exxon Mobil, Occidental Petroleum ve EOG Resources, Abu Dabi Ulusal Petrol Şirketi (ADNOC) ile 60 milyar dolar değerinde petrol ve doğal gaz üretimini artırmak için ortaklık kuracak. Bu ortaklık, her iki ülkede de enerji maliyetlerini düşürmeye ve yüzlerce kalifiye iş yaratmaya yardımcı olacak. RTX, Birleşik Devletleri’n kritik mineral tedarik zincirini güvence altına almaya ve istikrara kavuşturmaya yardımcı olacak öncü bir Galyum projesi için Emirates Global Alüminim ve BAE'nin Tawazun Konseyi ile ortaklık kuruyor. ABD'nin kritik mineralleri elde etme, yapay zeka endüstrisi, dijital dönüşüm ve savunma sanayi üssü haline gelmesi için Katar ve BAE 181 milyar dolar yatırım yapacak.

Trump, ABD mali sistemini desteklemek amacıyla bu ülkelere sağlanan siyasi ve güvenlik şemsiyesinin bedeli olarak yüzlerce milyar doları “hibe” olarak tahsil etti. Netanyahu ve İngiltere’yi rahatsız etse de tecrübeli ve kar odaklı bir tüccar hesabıyla İran’la uzlaşmayı seçti. İran ve Umman Sultanlığının Yemen Husileri üzerindeki nüfuzlarını kullanarak “Husiler gemilerimize saldırmadığı müddetçe biz de onları vurmayacağız” noktasına geldi. İran’ın, ABD ve şürekasının ambargolarını delmek amacıyla ham petrol, üre, kimyasal gübre ve diğer mamullerinden elde ettiği ve çoğunlukla Umman Sultanlığı bankalarında sahip olduğu Sıcak ve Soğuk kripto cüzdanlarında binlerce milyar dolarının olduğu iddiaları var.

Sıcak cüzdanlar yazılım tabanlıdır, genellikle internete bağlıdır ve düzenli işlemler için kullanılır. Soğuk cüzdanlar donanım tabanlı, çevrimdışıdır ve kripto paraların güvenli ve uzun vadeli saklanması için kullanılır. Bunlarla birlikte İran’ın Umman Sultanlığı ve Dubai’de 1,4 trilyon kıymetinde 14 bin adet palet ABD dolarının olduğu tahmin ediliyor. ABD şirketi CEO’su Trump bu mevduatların ekonomisine kazandırılması şartıyla İran’ı dünya ticaret sistemiyle birleştirmeyi planlıyor. Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın sona ermesi, Putin’in taleplerinin dikkate alınması karşılığında Ukrayna ve Rusya’dan nadir minareler sahasında ABD’nin faaliyetlerine izin verilmesi ve Rusya ile ticaret kapasitesinin artırılarak, ambargo sebebiyle faydalanamadığı Rus petrolü, gazı, buğdayı ve diğer mamullerinin dünya pazarlarına ABD şirketleri aracılığıyla satışını sağlamayı da arzulamaktadır.

Trump, Suudi Arabistan’dayken başkent Riyad’ta Veliaht Muhammed Bin Selman’ın sağladığı devasa imkanlar ve “seviyorum o da beni seviyor” diye işaret ettiği Sayın Erdoğan’ın da 300 milyon dolarlık ABD füzeleri satın almasına onay vermesi ve başka “dostlarının” ısrarı üzerine Suriye geçici hükümeti lideri Ahmet Şara ile görüşmeyi kabul etti. Trump, bizatihi kendisinin “aranan en tehlikeli terörist” logosuyla başına 10 milyon dolar koyduğu Ahmet Şara’yı çok genç, yakışıklı ve cesur bir savaşçı olarak tanımladı. Şara, Trump ve İsrail’in tüm taleplerini yerine getirmeye söz verir.

İsrail’i resmen tanıyacak, petro-dolar Körfez hanedanlıkların İsrail ile yaptığı Abraham anlaşmasına katılacak, Türkiye’ye Şam veya Humus’ta askeri üs vermeyecek, Golan ve Şeyh dağını (Hermon) İsrail’e terk edecek, İsrail’i rahatsız edecek tüm söylem ve eylemlerden kaçınacak ve yasaklayacak, İsrail’in güvenliğini tehdit edecek, protesto edecek, Gazze, Lübnan veya başka bölgelerdeki eylemlerine engel teşkil edecek davranışlardan kaçınacak, okul kitaplarında İsrail’i düşman olarak anlatmayacak, Suriye’de İsrail’in hedef olarak seçeceği yerlere yapacağı askeri operasyonlara karşı gelmeyecek, Suriye’deki Filistin örgütlerinin faaliyetlerini yasaklayacak, Suriye’de ikamet eden Filistin örgütlerinin liderlerini sorgulayacak.

Suriye Dürzileri ve Kürtleri Şam’ın kontrolü dışında olacak ve Suriye beş güvenli parçaya bölünecek. Her parçada şeklen “Şam’a bağlı” yerel kuvvetlerden oluşan özerk güvenlik sistemi oluşturulacak. Suriye sahil bölgesi ve Aleviler Rusya’nın (bu konuyu daha ayrıntılı anlatacağız), Halep ve İdlib Türkiye’nin, Fırat’ın Doğusu ABD’nin, Güneyi, Suriye, Ürdün, Irak üçgeni ve koridoru ABD ve İsrail’in rahmetinde olacak. Humus vilayetinde yer alan bütün hava üsleri ABD ve kontrolündeki örgütler tarafından kontrol edilecek. İsrail bu hava üslerinin başka amaçlar için kullanılması halinde hava müdahalesi yapabilecek. Peki tüm bu taleplere karşılık Trump Suriye üzerindeki ambargoyu kaldıracak mı? Kısmen. Ama ve lakin Suriye’yi ihya edecek, güçlendirecek ve birliğine ve bütünlüğüne hizmet edecek tüm girişimlere karşı ambargo, işgal ve taksim dışında hiçbir alternatifi kabul etmeyecek.

CAN YÜCEL NE DEMİŞTİ?

Tablo bu kadar trajik iken, Arap hanedanlıkları binlerce milyar dolarlarını Trump’ın hizmetine sokarken, kızları özel danslarla Trump’ı eğlendirirken, kıymetlileri Ahmet Şara yeter ki Trump’la fotoğraf çektirebilsin, mübarek elini sıksın diye ricalarda bulunurken, Gazze yeniden yanarken, Netanyahu en ölümcül ve en yıkıcı bombalarını Gazze’ye atarken, Filistin ve Gazzeliler için Türkiye dâhil yeni ülkelere göçü planlanırken, Suriye parçalanırken, insanlık ölürken ve herkes seyrederken Can Yücel’in sözü akla gelir: ''Bana şiirlerinde küfür etme diyorlar usulsüz… Lan bu kadar o... çocuğunu nasıl anlatayım küfürsüz.”

Mehmet YUVA