İngiliz bir araştırmacı gazeteci, İran'daki son olayları
araştırıp analiz ederek şunları yazdı:
"Amerika'da bir düğmeye tıklanmasıyla Tahran
sokaklarındaki şiddet yönlendiriliyor. İran'daki son protestolar dışarıdan
kışkırtıldı ve tasarlandı"
İngiliz araştırmacı gazeteci "Keith Klarenberg"
tarafından hazırlanan ayrıntılı bir raporda Deckardel haber sitesi, Tahran’da
yaşanan olayların sosyal medyadaki fonlamasını Pentagon’un yaptığına dikkat
çekti.
Tahran'da, Mehsa Emini'nin ölümünün polisin suçu olduğunu
iddia ederek başlatılan protestoların perde arkasında kim var? Mehsa Emini’nin
ayrıntılı otopsi raporunun sonucu gösterdi ki 8 yaşında geçirdiği beyin
Craniopharyngioma’sı tümörü ameliyatından kaynaklı zaten yaşamakta olduğu
sağlık sorunları sebebiyle vefat etti. Bu rapora ve Mehsa Emini’nin ailesinin
kızının polis tarafından şiddet görmediği ve kızının isminin protestolarda
kullanılmasını istemediğine dair açıklamalarına rağmen mantıksal zemine
oturmayan iç ve sivil huzursuzluk baş gösterdi. Bu, Batı tarafından desteklenen
ve birden fazla cepheye yayılan gizli bir savaşın işaretiydi.
Protestoların 16 Eylül'de başlamasından sadece birkaç gün
sonra Washington Post, Pentagon'un Merkez Komutanlığı (CENTCOM) tarafından
yönetilen bir dizi bot ve trol hesabıyla çevrimiçi olarak büyük bir
dezenformasyon kampanyası başlattığını ortaya çıkardı.
CENTCOM, Batı Asya, Kuzey Afrika ve Güney ve Orta Asya'daki
tüm ABD askeri eylemlerini kapsamanın yanı sıra İran'ı da içeren bir savaş
yürütüyor.
Daha önce de kullanılan bu hesaplar, beş yıldır gizli Batı
yanlısı operasyonları araştıran sosyal medya araştırma şirketleri Graphika ve
Stanford tarafından keşfedildi.
Soruşturmanın raporu ağustos ayında yayınlandı ancak o
sırada İngiliz basında asgari düzeyde yer aldı. Buna rağmen açığa çıkan bu
haber ABD hükümetinin en üst düzey makamlarında endişelere yol açtı.
Pentagon’un sahte siber ordusu
CENTCOM coğrafi kapsamı ve İslam Cumhuriyeti'nin ABD'nin ana
düşmanı olarak uzun süredir devam eden konumu göz önüne alındığında, birimin
çevrimiçi dezenformasyon ve psikolojik savaş çabalarının önemli bir bölümünün
İran'ı hedef alması belki de şaşırtıcı olmayan İran'ı da içeriyor. ,
ABD psikolojik savaş uzmanları tarafından kullanılan kilit
bir stratejisini yine piyasaya sürdü: Farsça içerik yayınlayan birkaç sahte
medya kuruluşu oluşturmak ve Twitter, Facebook, Instagram, YouTube ve hatta
Telegram'da birden fazla çevrimiçi kanal oluşturma.
Bazı durumlarda, birçok takipçisi olacak şekilde ayarlanan
sahte gazeteciler ve uzmanlar yapay zeka ile oluşturulan profil resimleri ile
faaliyetlerine başladı. Örneğin, Fahim News, İran'daki olaylar hakkında doğru
haber ve bilgi sağladığını iddia ederek; "İran interneti sansürlemek ve
filtrelemek için tüm çabasını gösteriyor" dedi.
Bu arada, Dariche News bağımsız bir web sitesi olduğunu ve
herhangi bir grup veya kuruluşa bağlı olmadığını iddia ederek ve özellikle İslam
Devrim Muhafızları ile ilgili yalan haberi yaymak üzere, ülke içindeki ve
dışındaki İranlılara sansürsüz ve tarafsız haberler sağlamayı taahhüt etti.
İlgili YouTube kanalları da orijinal videolarla
karıştırılmaları ve diğer sosyal ağlarda hızla yayılmaları umuduyla çok sayıda
kısa video yayınladı.
Botlar ve trollerden oluşan bir ordu
Bazı sahte haber kuruluşları orijinal içerik yayınladı,
ancak çıktılarının büyük kısmı, Radio Farda ve Voice of America'nın Farsça
bölümü gibi ABD hükümeti destekli propaganda kuruluşlarından gelen içerikti.
Ayrıca Suudi Arabistan'dan büyük miktarda fon alan İngiltere merkezli Iran
International'ın tasarlanmış makalelerini paylaştılar.
Bu şahsiyetler, güvenilirliği ve özgünlüğü artırmak için
İran şiiri ve İran yemeği fotoğrafları da dahil olmak üzere sık sık politik
olmayan içerikler yayınladılar. Ayrıca Twitter'da gerçek İranlılarla etkileşime
girdiler ve sık sık onlarla internetteki mem’ler hakkında şaka yaptılar.
Pentagon botları ve trolleri, algıyı etkilemek ve etkileşim
yaratmak için farklı teknikler ve anlatı yaklaşımları kullandı. Birkaçı İslam
İnkılabı yanlısı gibi davranarak İran hükümetini dış politikasında yeterince
saldırgan olmamakla eleştiren radikal görüşler yaydı.
"Siyaset bilimi uzmanı" olduğunu iddia eden bu tür
sahte bir kullanıcı, Batı Asya'da Şiilerin artan gücünü öven içerik
yayınlayarak Twitter ve Telegram'da binlerce takipçi topladı, merhum General
Kasım Süleymani’yi ve İslam Devrim Muhafızları'nı överek radikal sahte taraftar
oluşturdular ve böylece sahte iki taraf meydana getirdiler.
Araştırmacılar, bu çabaların amacının belirsiz olduğunu
söylemekle birlikte Pentagon'un muhafazakar İranlılar arasında hükümet karşıtı
kızgınlık yaratmaya çalıştığı aynı zamanda çevrimiçi izleme için yerel aşırılık
yanlılarının listelerini oluşturmayı amaçladığı oldukça açık.
İran’a karşı organize yalanlar
Ancak diğer yandan da Pentagon’la bağlantılı diğer hesaplar,
İran hükümeti ve İslam Devrim Muhafızları’nı oldukça eleştiriyordu. Birçok
Pentagon bot hesabı ve trolleri, yiyecek ve ilaç eksikliği sebebiyle devleti
suçlamaya çalıştı. Peştuca, İngilizce ve Urduca altyazılı olarak hazırlanan ve
İran süpermarketlerinin protestocular tarafından yağmalandığını gösteren
videoları yayınladılar.
Oluşturulmuş nispeten ölçülü gönderiler de ise Tahran’ı
Lübnan’daki Hizbullah’a gıda yardımı yaptığı için eleştirdiler.
Buna ek olarak, birkaç sahte kullanıcı, Ocak 2020’de Ukrayna
Uluslararası Havayolları uçağının İslam Devrim Muhafızları tarafından düşürüldüğüne
atıfta bulunarak, 752 sefer sayılı uçuşun kurbanları için adalet aradıklarını
iddia etti. Yüzlerce kez #PS752 ve #justicePS752 gibi hashtag’leri kullanarak
bu olaydan İran liderini sorumlu tuttular.
Ukrayna’daki savaşın başlamasından sonra, bu hesaplar
hakikatle hiçbir ilgisi olmayan hashtagler kullandılar. Bu hashtagler
Twitter’daki robot hesaplar ve Ukrayna yanlısı troller tarafından yaygın olarak
yayınlanmaktadırlar. Ayrıca İran’ın Rusya’ya silah verdiğini ve bu silahlarla
sivilleri vurduğunu iddia eden paylaşımlar yaptılar.
Ayrıca, bu paylaşımlarda Tahran için olumsuz siyasi ve
ekonomik sonuçlara yol açacağını vurgulayarak iddialarını yükselttiler.
İran'ın komşu ülkelerdeki konumunu zedelemek ve bölgesel
etkisini zayıflatmak için gizemli girişimler de vardı. Görünüşe göre bu
çabaların çoğu panik ve endişe yaratmak ve yurtdışındaki İranlılar için
düşmanca güvensiz bir ortam yaratmak içindi.
Örneğin, Afganistan'daki kitleleri hedefleyen sahte hesaplar
Kudüs Gücü personelinin, Taliban'a karşı muhalefeti bastırmak için gazeteci
olarak Kabil'e sızdığını iddia ettiler. Ayrıca ABD ordusuyla ilgili bir web
sitesinden herhangi bir kanıt olmaksızın, İran'a kaçan mültecilerin
cesetlerinin iç organları olmadan Afganistan'daki ailelerine teslim edildiğine
ilişkin haberler yayınladılar.
Yine 2021'in sonlarında ve 2022'nin başlarında bu hesaplar
tarafından yayılan bir başka yalan haber de; İran’ın, ‘Afgan mültecileri Suriye
ve Yemen'de savaşan tugaylara katılmaya zorladığı ve reddedenleri de sınır dışı
ettiği’ şeklindeydi.
Ayrıca Irak, Pentagon'un siber ordusunun özel ilgi
gösterdiği bir ülkeydi. Bağdat'ta ve ötesinde geniş çapta paylaşılan mem’ler,
Devrim Muhafızları'nın ülkede yıkıcı bir hastalık olarak etki ettiğini
resmetti. Sözde Iraklı milislerin ve hükümet unsurlarının İran'ın Batı
Asya'daki emperyal planlarını ilerletmek için Tahran'ın etkili araçları
olduğunu iddia eden içerikler de yayınlandı.
Alinejad ve sahte kampanyalar
CENTCOM’un psikolojik savaşının diğer anlatıları, İran'daki
son protestolarla doğrudan ilişkilidir. Bu bağlamda, bir grup bot ve trol
arasında kadın haklarına özel bir odaklanma vardı. Düzinelerce gönderi, İranlı
kadınların yurtdışındaki fırsatlarıyla İran'daki fırsatları karşılaştırdı. Bu
konuyla ilgili bir mem’de, sözde İranlı bir astronotun şiddet uyguladığı bir
kadınla fotoğrafları yayınlandı ki kişilerle alakasız olduğu sonradan da
açıklandı.
ABD yaptırımlarının doğrudan bir sonucu olan hayat
pahalılığı ve ilaç yetersizliği sorunu, protestocular için başlıca motivasyon
kaynakları oldu.
İsyancıların vatandaşları ve yetkilileri hedef alan yaygın
şiddet ve vandalizmine rağmen ki bunların arasında başörtülü kadınlara
saldırmak, polis memurlarına saldırmak, bölgeden geçen bir ambulansı yakarak
yok etmek gibi insan hakları kaygılarıyla motive olduklarını iddia ediyorlar.
Alinejad'ın faaliyetlerinin, görünüşte yaygın ve yerel
olarak başlatılan protesto hareketindeki rolü, düşmanca dış müdahaleye bağlı.
Alinejad, eski CIA direktörü Mike Pompeo ile fotoğraflandı
ve 2015'ten bu yana ABD federal hükümet sözleşmelerinde 628.000 dolar aldığı
kanıtlandı. Finansmanın çoğu, Radio Free Europe ve VOA gibi reklam
platformlarını denetleyen ABD devlet kurumu Broadcasting Board of Governors'tan
geliyor. Amerika'nın Sesi, yedi yıldır Alinejad'ın yer aldığı bir Farsça
program hazırlıyor.